[Sách mới] Soạn Địa 10 Bài 5 Cánh diều: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

Hướng dẫn Soạn Địa 10 Bài 5: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất bám sát nội dung SGK Địa lí 10 trang 19, 20, 21 bộ Cánh Diều theo chương trình sách mới.

Bài 5: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất trang 19, 20, 21 SGK Địa lí 10 Cánh Diều

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 5 ngắn nhất Cánh Diều

1. Thạch quyển

Trả lời câu hỏi 1 trang 19 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin và quan sát hình 5.1 hãy trình bày khái niệm thạch quyển và phân biệt thạch quyển với vỏ Trái Đất.

Lời giải

- Từ hình 5.1, ta có thể rút ra khái niệm thạc quyển như sau: 

+Thạch quyển là phần trên cùng của Trái Đất, bao gồm vỏ Trái Đất và phần trên của lớp manti. Thành phần cấu tạo của thạch quyển chủ yếu là các đá ở thể rắn

- Phân biệt thạch quyển với vỏ Trái Đất:

Tiêu chí so sánh	Vỏ Trái Đất	Thạch quyển
Về độ dày	Vỏ Trái Đất có độ dày từ 5 km (ở đại dương) đến 70 km (ở lục địa).	Thạch quyển có độ dày 100 km.
Về thành phần	Gồm vỏ lục địa và vỏ đại dương.	Gồm vỏ Trái Đất và phần cứng mỏng phía trên của manti.

 

2. Khái niệm và nguyên nhân của nội lực

Trả lời câu hỏi 2 trang 19 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin, hãy trình bày khái niệm và nguyên nhân của nội lực.

Lời giải

- Khái niệm nội lực: Nội lực là lực sinh ra bên trong Trái Đất.

- Nguyên nhân sinh ra nội lực: Nội lực được sinh ra do nguồn năng lượng từ quá trình phân hủy các chất phóng xạ, sự sắp xếp vật chất theo trọng lực và các phản ứng hóa học cùng những phản ứng khác xảy ra bên trong Trái Đất.

3. Tác động của nội lực đến sự hình thành địa hình

Trả lời câu hỏi 1 trang 20 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin và quan sát hình 5.2, 5.3 hãy trình bày tác động của hiện tượng uốn nếp và đứt gãy đến sự hình thành bề mặt Trái Đất.

Lời giải:

- Từ hình hình 5.2 và 5.3, ta có thể rú ra tác động của hiện tượng uốn nếp đến sự hình thành bề mặt Trái Đất như sau:

+ Do vận động nén ép làm các khu vực cấu tạo bằng đá mềm của vỏ Trái Đất bị uốn nếp. Nếu cường độ nén ép này mạnh sẽ hình thành các vùng núi uốn nếp. 

Ví dụ: hệ thống núi Hi-ma-lay-a, An-đet, Coóc-đi-e,…

- Tác động của hiện tượng đứt gãy đến sự hình thành bề mặt Trái Đất:

+ Ở những khu vực cấu tạo bởi đá cứng, vận động kiến tạo làm các lớp đá của vỏ Trái Đất bị nứt và hình thành các vết nứt hoặc đứt gãy kéo dài. Hai bên đứt gãy này đều có bộ phận được nâng lên và hạ thấp. Các đứt gãy lớn đã tạo điều kiện để hình thành nhiều thung lũng sông trên bề mặt Trái Đất. Dọc theo đứt gãy có thể hình thành biển hoặc các hồ tự nhiên. Ví dụ như Biển Đỏ và các hồ ở khu vực phía đông lục địa Phi.

Trả lời câu hỏi 2 trang 20 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin và dựa vào kiến thức đã học, hãy trình bày tác động của hoạt động núi lửa đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.

Lời giải

Tác động của hoạt động núi lửa đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất sẽ làm thay đổi địa hình Trái Đất.

- Trên lục địa, hoạt động núi lửa tạo thành các ngọn núi độc lập hoặc tập hợp thành khối, dãy núi lửa.

- Miệng núi lửa ngừng hoạt động thường tạo thành thung lũng hoặc hồ tự nhiên (hồ núi lửa).

- Núi lửa phun trào macma trên diện rộng tạo thành những bề mặt địa hình rộng lớn, ví dụ như các cao nguyên badan ở Tây Nguyên nước ta.

- Ngoài ra các hoạt động của núi lửa còn tạo nên các đảo, quần đảo ở nhiều vùng biển và đại dương trên thế giới.

4. Sự phân bố vành đai động đất, núi lửa trên Trái Đất.

Trả lời câu hỏi trang 21 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin và quan sát hình 5.4 hãy:

- Xác định các vành đai động đất và vành đai núi lửa trên Trái Đất.

- Nhận xét và giải thích sự phân bố các vành đai động đất, vành đai núi lửa trên Trái Đất.

Lời giải

- Phân bố các vành đai động đất, vành đai núi lửa trên Trái Đất:

+ Vành đai động đất tập trung ở ranh giới giữa các mảng thạch quyển, giữa Thái Bình dương với châu Mĩ, châu Á với Thái Bình Dương, châu Âu với châu Phi và Ấn Độ Dương với lục địa Á – Âu,…

+ Vành đai núi lửa: kéo dài từ Niu Di-Lân, qua Đông Nam Á, Nhật Bản, A-lax-ca, trải suốt bờ Tây của Bắc Mỹ và Nam Mỹ.

- Nhận xét các vành đai động đất, vành đai núi lửa trên Trái Đất: Động đất và núi lửa thường tập trung ở ranh giới các mảng thạch quyển và phân bố không đồng đều, trải dài khắp mọi nơi.

- Giải thích: Động đất và núi lửa trên Trái Đất sinh ra do sự chuyển động và va chạm giữa các mảng kiến tạo, từ đó tạo nên các vành đai núi lửa và động đất xung quanh các mảng kiến tạo đó.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 21 SGK Địa lí 10

Trình bày các tác động của nội lực đến sự hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.

Lời giải

Tác động của nội lực đến sự hình thành bề mặt Trái Đất đã tạo ra các vận động kiến tạo, làm biến dạng vỏ Trái Đất và tạo nên sự thay đổi địa hình thông qua hiện tượng uốn nếp và đứt gãy.

- Xuất hiện hiện tượng uốn nếp là do vận động nén ép khiến các khu vực cấu tạo bằng đá mềm của vỏ Trái Đất bị uốn nếp. Nếu cường độ nén ép mạnh sẽ hình thành các vùng núi uốn nếp. Ví dụ: hệ thống núi Hi-ma-lay-a, An-đet, Coóc-đi-e,…

- Xuất hiện hiện tượng đứt gãy là do những khu vực cấu tạo bởi đá cứng, vận động kiến tạo làm các lớp đá của vỏ Trái Đất bị vỡ hình thành các vết nứt hoặc đứt gãy kéo dài. Các đứt gãy lớn đã tạo điều kiện để hình thành nhiều thung lũng sông trên bề mặt Trái Đất. Dọc theo đứt gãy có thể hình thành biển hoặc các hồ tự nhiên. Ví dụ như Biển Đỏ và các hồ ở khu vực phía đông lục địa Phi.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 21 SGK Địa lí 10

Hãy nêu ví dụ về địa hình được tạo thành chủ yếu do nội lực mà em biết ở nước ta.

Lời giải

Ví dụ về địa hình được tạo thành chủ yếu do nội lực mà em biết ở nước ta:

- Vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ nước ta có nhiều diện tích đất ba-dan màu mỡ

Nguyên nhân là do các đợt phun trào núi lửa cách đây từ rất lâu khoảng hơn 1 chục triệu năm cho đến trên dưới 1 triệu năm.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Địa 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Địa 10 Bài 5: Thạch quyển. Nội lực và tác động của nội lực đến địa hình bề mặt Trái Đất trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!