Soạn Công nghệ 10 Bài 7: Giới thiệu về phân bón

Hướng dẫn Soạn Công nghệ 10 Bài 7: Giới thiệu về phân bón ngắn gọn, đầy đủ SGK trang 41, 42, 43 bám sát nội dung bộ sách mới Kết nối tri thức. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Công nghệ 10 Bài 7 ngắn nhất Kết nối tri thức

Mở đầu

Phân bón là gì? Phân bón có vai trò như thế nào trong trồng trọt? Các loại phân bón có đặc điểm gì giống và khác nhau? Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về phân bón lá và vai trò của phân bón lá đối với cây trồng.

Khám phá

I. Phân bón và vai trò của phân bón

Trả lời câu hỏi trang 41 sách giáo khoa Công nghệ 10

Mở đầu

Phân bón là gì? Phân bón có vai trò như thế nào trong trồng trọt? Các loại phân bón có đặc điểm gì giống và khác nhau?

Lời giải:                                               

- Sản phẩm có chắc năng cung cấp chất dinh dưỡng hoặc có tác dụng cải tạo đất để làm tăng năng suất, chất lượng cho cây trồng là phân bón

- Vai trò của phân bón:

+ Cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, năng suất và chất lượng nông sản được nâng cao, tăng lên nên làm tăng thu nhập và lợi nhuận cho người sản xuất.

+ Cải tạo đất tốt hơn.

- Một số loại phân bón phổ biến: phân bón hóa học, phân bón hữu cơ, phân bón vi sinh. Các loại này có những đặc điểm giống và khác nhau.

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu về phân bón lá và vai trò của phân bón lá đối với cây trồng.

Lời giải:

Các hợp chất dinh dưỡng được hòa tan trong nước sau đó dùng cho cây hấp thụ bằng cách phun lên cây. Khi bón phân cây trồng ra lá, ra hoa nhanh hơn bởi vì được kích thích, khi phân bổ sung thêm thức ăn đặc biệt là vi lượng. Rau, cây ăn quả, hoa thì phân sẽ có tác dụng tốt hơn so với ở trên cây lan, loài sống phụ sinh.

Bởi vậy, phân bón lá là loại phân không thể thay thế hoàn toàn cho phân bón đất truyền thống.

- Vai trò của phân bón lá đối với cây trồng:

+ Rễ và lá là các bộ phận của cây để cây trồng hấp thụ chất dinh dưỡng. Do đó việc bón phân qua lá sẽ giúp cây trồng cung cấp thêm các nguyên tố vi lượng và các loại enzyme mà đất không có, giúp cho cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt hơn. Nếu bón qua đất cây chỉ sử dụng 45-50%,  thì đối với phân bón lá cây sử dụng được hơn gần 50%, đến khoảng 95% chất dinh dưỡng.

+ Một số điều kiện bất thường của ngoại cảnh khô hạn, xì phèn, ngộ độc hữu cơ, mặn… sẽ được cây chống chịu nhờ vào việc cung cấp dinh dưỡng qua lá.

+ Cât cần nhu cầu dinh dưỡng cao, phân bón lá cây hấp thu nhanh đã đáp ứng nhanh và kịp thời nhu cầu ấy, khi bị sâu bệnh, bão lụt hoặc đất thiếu dinh dưỡng cây cũng phục hồi lại rất nhanh chóng. 

II. Đặc điểm cơ bản của một số loại phân bón phổ biến

Trả lời câu hỏi trang 42 sách giáo khoa Công nghệ 10

Khám phá

Kể tên một số loại phân bón hóa học đang được sử dụng ở địa phương em. Hãy cho biết chúng thuộc loại phân bón hóa học nào?

Lời giải:

+ Các loại phân lân được sử dụng phổ biến như: Phôtphat nội địa; phân apatit; supe lân; tecmô phôtphat; phân lân kết tủa...

+ Các loại phân kali phổ biến: phân kali clorua; kali sunphat; kali - magie sunphat...

+ Các loại phân đạm được dùng phổ biến gồm: phân Urê; amoni nitrat; amoni sunphat; amoni clorua; xianamit canxi; amoni photphat

Kết nối năng lực

Tìm hiểu về vai trò của phân đạm, phân lân, phân kali đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

Lời giải:

- Vai trò của phân đạm: 

Cây trồng cần đạm để cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết. Đạm là nguyên tố góp phần tham gia vô thành phần chính của prôtit, các axit amin, clorophin, các enzym và các loại vitamin trong cây, từ đó đẩy nhanh quá trình phát triển cho cây như phân cành, nhiều lá to và xanh được sản sinh, lá tăng khả năng quang hợp từ đó góp phần tăng năng suất.

- Vai trò của phân lân:

+ Phân lân (thành phần chính là photpho) là loại phân vô cơ rất phổ biến hiện nay. Quá trình tổng hợp các axit amin, giúp rễ cây được kích thích phát triển nhanh chóng, làm cho rễ cây ăn sâu và lan rộng vào đất, từ đó giúp cây thêm vững chắc hơn nhờ vào sự tham gia của phân lân

+ Đẩy nhanh quá trình đẻ nhánh, đâm chồi, giúp cây ra hoa kết trái nhanh hơn, đồng thời tăng tính chống chịu cho cây trồng như chống rét, hạn hán, chịu được độ chua của đất…

- Vai trò của phân kali:

+ Trong giai đoạn phát triển của cây, phân kali cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng. Kali hỗ trợ cho cây trong quá trình chuyển hóa năng lượng, đồng hóa dinh dưỡng, tăng chất lượng và năng suất cao cho cây.

+ Xuất hiện trong quá trình quang hợp giúp tổng hợp đường, protein và tinh bột góp phần làm năng suất cây được nâng cao, khả năng hút nước cho phần rễ được tăng thêm nhiều.

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về đặc điểm của các loại phân bón hóa học.

Lời giải:

- HS tự tìm hiểu về đặc điểm của các loại phân hóa học mà em muốn biết thêm.

- Ví dụ: Phân đạm

+ Phân đạm luôn được người dân tin dùng và trở thành loại phân hóa học phổ biến nhất hiện nay. Giúp kích thích quá trình sinh trưởng của cây, cây trồng sẽ phát triển nhanh, cho nhiều hạt, củ hoặc quả khi được bón phân đạm.

+ Chất dinh dưỡng mà phân đạm cung cấp cấp cho cây trồng là Nitơ hóa hợp cho cây trồng dưới dạng ion Nitrat NO₃^- và ion amoni NH₄⁺. Thông qua hàm lượng % N trong phân ta có thể đánh giá độ dinh dưỡng của phân đạm.

- Một số loại phân đạm thường dùng: phân đạm amoni, phân đạm nitrat và ure.

a. Phân đạm amoni

- Phân đạm amoni là tổng hợp các muối amoni: NH₄Cl, NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄…

- Cách sử dụng: Bón thúc và chia làm nhiều lần.

- Chú ý: phân có chứa nhiều amoni (axit) nên không thích hợp với đất chua, càng bón sẽ càng làm tăng độ chua của đất.

b. Phân đạm Nitrat

- Phân đạm Nitrat là tổng hợp các muối nitrat: NaNO₃, Ca(NO₃)₂…

- Cách sử dụng: Bón thúc cho lúa với lượng nhỏ. Được dùng trồng công nghiệp: bông, chè, café, mía…

- Phân sẽ tác dụng nhanh với cây trồng, nhưng cũng dễ bị nước mưa rửa trôi khi bón vào đất vì phân tan nhiều trong nước, dễ chảy rửa.

c. Urê

- phân đạm urê được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Urê (NH₂)₂CO và có hàm lượng đạm cao nhất 46% N

- Cách sử dụng: Cây sẽ bị bội thực N nếu bón đều không bón tập trung, có thể trộn mùn cưa, đất để bón hoặc phun lên lá.

Câu hỏi

Nêu điểm giống và khác nhau của phân bón vô cơ và phân bón hữu cơ.

Lời giải:

- Điểm giống nhau:

+ Đều cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng sinh trưởng và phát triển.

+ Giúp năng suất và sản lượng thu hoạch tăng nhanh.

+ Đều có thê dùng để bón lót, bón thúc, phun trực tiếp lên lá.

+ Có nguy cơ gây ảnh hưởng đến cây trồng, môi trường xung quanh khi sử dụng lạm dụng bừa bãi. 

- Điểm khác nhau:

	Phân vô cơ	Phân hữu cơ
Khái niệm	Là loại phân bón được sản xuất theo quy trình công nghiệp, sử dụng thêm một số nguyên liệu tự nhiên hoặc tổng hợp	Là các chất hữu cơ được vùi vào trong đất, dùng trong nông nghiệp nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng và cải tạo đất.
Phân loại	Phân đạm, phân lân, phân kali, phân hỗn hợp, phân vi lượng	Phân chuồng, nước giải, phân bắc, than bùn, phân xanh, phân rác
Hàm lượng dinh dưỡng	Có tỉ lệ chất dinh dưỡng cao dù chứa ít nguyên tố dinh dưỡng.	Chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng, từ đa lượng đến vi lượng. Tuy nhiên, thành phần và tỉ lệ chất dinh dưỡng không ổn định, hàm lượng chất dinh dưỡng thấp
Tính tan	Cây dễ hấp thụ và cho hiệu quả nhanh vì đa số các phân đều tan nhanh trong nước, ngoại trừ phân lân.	Cho hiệu quả thường chậm hơn vì khi bón cây không sử dụng được ngay mà phải qua quá trình phân giải các chất hữu cơ từ vi sinh vật có sẵn trong môi trường tự nhiên hoặc được bổ sung vào.
Tác động môi trường, con người	Bón liên tục nhiều năm dễ làm đất hóa chua, gây hại hệ sinh vật đất, làm tồn dư phân bón hóa học trong nông sản, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.	Bón liên tục nhiều năm không làm hại đất và có tác dụng tăng độ phì nhiêu và độ tơi xốp cho đất, không có tồn dư phân bón trong nông sản, thân thiện với môi trường.

Trả lời câu hỏi trang 43 sách giáo khoa Công nghệ 10

Kết nối năng lực

Kể tên các loại phân bón hữu cơ thường được sử dụng ở gia đình và địa phương em. Tìm hiểu cách sử dụng các loại phân bón hữu cơ đó.

Lời giải:

- HS tự liên hệ với gia đình và địa phương của mình.

- Ví dụ: Cách sử dụng phân hữu cơ truyền thống

+ Phân được ủ theo những phương pháp truyền thống từ chất thải động vật, rác thải, bùn…là phân hữu cơ truyền thống. Đối với nhóm phân này,  phân cần phải ủ cho hoai mục mới nên sử dụng. Một số vi sinh vật như Trichoderma, EM có thể sử dụng thêm để làm giảm quá trình phân hủy, tăng hiệu quả sử dụng.

+ Phân cho hiệu quả cao nhất khi bón trước khi trồng cây 15 ngày và dùng để bón lót vào đất. (Các chất dinh dưỡng tan trong đất cây sẽ dễ dàng hấp thụ hơn vì loại phân này phân hủy chậm, tan lâu)

+ Có thể bón theo nhiều hình thức khác nhau: rải theo hàng, bón vào trong hố, xới đất lên trộn lên hoặc xới đất lên rải khắp bề mặt rồi lấp đất lại.

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các loại phân bón vi sinh.

Lời giải:

- Loại phân được ứng dụng phổ biến trên lĩnh vực nông nghiệp 4.0 chính là phân vi sinh. Bởi vì chứa những chủng vi sinh vật khác nhau nên chúng được sản xuất đa dạng. Bao gồm các thành phầ có thể là: vi sinh vật có chức năng hòa tan lân, cố định đạm, phân giải các chất hữu cơ hoặc vi sinh vật thúc đẩy cây trồng tăng trưởng.

- Những công dụng của phân bón hữu cơ vi sinh:

+ Đất được cải tạo nhanh chóng vì sự vận động của các vi sinh vật có trong phân. Đồng thời, phân chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, mang đến độ màu mỡ, phì nhiêu cho đất canh tác.

+ Tạo ra đầy đủ hợp chất dinh dưỡng khoáng đa lượng, trung lượng, vi lượng. Đây là những yếu tố không thể thiếu trong quá trình sinh trưởng và tạo ra năng suất của cây trồng.

+ Phân bón hữu cơ làm giảm lượng chất hóa học trong đất, tiêu diệt thành phần độc hại và chuyển hóa thành nguồn chất có lợi cho cây.

+ Sản phẩm phân vi sinh góp phần bảo vệ môi trường. Các thành phần đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người và bảo vệ các sinh vật, động vật tồn tại xung quanh.

- Lợi ích của phân vi sinh:  

+ Tránh sự độc hại đến từ hàm lượng phân bón hóa học dư thừa, phân vi sinh “cứu đất”, bảo vệ đất.

+ Định hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ sạch đẹp, bền vững đã được xây dựng và mở ra.

+ Các kỹ thuật nông nghiệp tiên tiến, hiện đại trong quá trình canh tác cây trồng đã được người dân áp dụng.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 43 sách giáo khoa Công nghệ 10

Dựa vào đặc điểm của từng loại phân bón, nêu ưu và nhược điểm của mỗi loại bằng cách hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Lời giải:

	Phân bón hoá học	Phân bón hữu cơ	Phân bón vi sinh
Ưu điểm	+ Có tỉ lệ chất dinh dưỡng cao dù chứa ít nguyên tố dinh dưỡng. + Cây dễ hấp thụ và cho hiệu quả nhanh vì đa số các phân đều tan nhanh trong nước, ngoại trừ phân lân.	Không làm hại đất và có tác dụng tăng độ phì nhiêu và độ tơi xốp cho đất, không có tồn dư phân bón trong nông sản, thân thiện với môi trường dù cho bón liên tục nhiều năm	+ Đối với con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường thì luôn đảm bảo an toàn. + Bón liên tục nhiều năm không làm hại đất và có tác dụng cải tạo đất,
Nhược điểm	Đất hóa chua, gây hại hệ sinh vật đất nếu bón liên tục nhiều năm. Đồng thời dễ làm làm tồn dư phân bón hóa học trong nông sản, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.	+ Chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng, từ đa lượng đến vi lượng. Tuy nhiên, hàm lượng chất dinh dưỡng thấp, thành phần và tỉ lệ chất dinh dưỡng không ổn định, + Cho hiệu quả thường chậm hơn vì khi bón cây không sử dụng được ngay mà phải qua quá trình phân giải các chất hữu cơ từ vi sinh vật có sẵn trong môi trường tự nhiên hoặc được bổ sung vào.	+ Thời gian sử dụng ngắn. + Một nhóm cây trồng nhất định chỉ thích hợp với mỗi loại phân bón vi sinh khác nhau.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 43 sách giáo khoa Công nghệ 10

Mô tả đặc điểm của một số loại phân bón đang được sử dụng ở gia đình, địa phương em.

Lời giải:

HS tự liên hệ với gia đình, địa phương mình.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Công nghệ 10 - Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Công nghệ 10 Bài 7: Giới thiệu về phân bón trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!