logo

Soạn Công nghệ 10 Bài 14: Bệnh hại cây trồng - Cánh Diều

Hướng dẫn Soạn Công nghệ 10 Bài 14: Bệnh hại cây trồng ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Công nghệ 10 trang 73, 74, 75, 76, 77, 78 bộ Cánh Diều theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc tham khảo!

Bài 14. Bệnh hại cây trồng trang 73, 74, 75, 76, 77, 78 SGK Công nghệ 10 Cánh Diều


Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 73 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.1 và cho biết hình ảnh nào là cây trồng bị bệnh hại. Vì sao?

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều

Lời giải:

Hình ảnh là cây trồng bị bệnh hại:

- Hình A. Củ khoai tây bị ghẻ sào

- Hình B. Cam bị vàng lá gân xanh

- Hình C. Cà phê bị rệp sáp

- Hình D. Cà chua bị sâu vẽ bùa

- Hình G. Cây bưởi bị chảy mủ

Vì các hình trên mô tả trạng thái không bình thường của cây về chức năng  sinh lí, cấu tạo và hình thái do tác động của điều kiện ngoại cảnh không phù hợp hoặc sinh vật gây ra, làm giảm năng suất và phẩm chất của cây trồng.


1. Khái niệm bệnh hại cây trồng

1.1. Nguyên nhân gây bệnh

Trả lời câu hỏi trang 73 SGK Công nghệ 10

1. Vì sao bệnh hại lại làm giảm năng suất và phẩm chất cây trồng?

Lời giải:

Bệnh hại lại làm giảm năng suất và phẩm chất cây trồng vì:

Bệnh hại có ảnh hưởng xấu đến cây trồng, làm cây trồng sinh trưởng, phát triển kém; năng suất và chất lượng nông sản giảm, thậm chí không cho thu hoạch hoặc cây trồng bị chết.

2. Vì sao bệnh sinh lí là tiền đề cho bệnh do sinh vật phát triển và gây hại cho cây trồng?

Lời giải:

Bệnh sinh lí là tiền đề cho bệnh do sinh vật phát triển và gây hại cho cây trồng vì:

Các yếu tố ngoại cảnh bất lợi của môi trường: nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, ngập úng, khô hạn, thiếu hoặc thừa dinh dưỡng, chất độc, khí độc,.. Bệnh không có tính lây lan, không có nguồn bệnh tích lũy trên đồng ruộng, là điều kiện thuận lợi cho các bệnh sinh vật  phát sinh, phát triển, gây hại.

3. Vì sao bệnh do sinh vật gây hại có tính lây lan mạnh?

Lời giải:

Bệnh do sinh vật gây hại có tính lây lan mạnh vì:

nguồn bệnh tồn tại trên cây, trong đất và các kí chủ khác trên đồng ruộng; có thể truyền bệnh thông qua trung gian và khi gặp điều kiện môi trường thuận lợi => vết bệnh loang rộng và phát tán sang bộ phận khác, cây khác; chu kì gây bệnh mới lại bắt đầu.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 74 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.2; 14.3 và mô tả đặc điểm bất thường ở cây bị bệnh.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (ảnh 2)
Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 3)

Lời giải:

Đặc điểm bất thường ở cây bị bệnh:

Hình 14.2A. Cà chua bị bệnh héo xanh vi khuẩn

Hình 14.2B. Nho bị bệnh mốc sương

Hình 14.2C. Rễ đu đủ bị tuyến trùng

Hình 14.2D. Bệnh thối thân xì mủ sầu riêng.

Hình 14.3A. Ngô bị héo do nắng nóng

Hình 14.3B: Ray bị tuyết phủ

Hình 14.3C. Lá cafe bị thiếu lân

Hình 14.3D: Quả táo bị thiếu canxi

1.2. Triệu chứng của cây bị bệnh

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 74 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.4 và chỉ ra những triệu chứng bệnh hại cây trồng điển hình.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 4)

Lời giải:

Những triệu chứng bệnh hại cây trồng điển hình: vết đốm (đốm sọc, đốm tròn,...), biển màu (loang lổ, vàng, trắng, đỏ, đen, nâu,... ), biến dạng cây (lùn thấp, cao võng lên, xoăn lá, ... ); héo rũ toàn cây hoặc héo bộ phận, thổi hỏng hoặc khô cứng củ, quả, rễ non, thân mềm,. ....; u, bướu, đảm sưng, chảy mủ, lở, loét trên các bộ phận cây,...

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 75 SGK Công nghệ 10

Tìm hiểu một số bệnh hại trên cây trồng ở gia đình hoặc địa phương em, mô tả lại triệu chứng bệnh và cho biết nguyên nhân gây ra bệnh.

Lời giải:

Một số bệnh hái của cây lúa như là vàng lá, sâu cuốn lá làm cò cây còi cọc không trổ đòng.Nguyên nhân là do một số sâu bệnh hại sót lại từ mùa trước và từ bướm sinh sôi sâu bệnh.


2. Một số bệnh hại cây trồng thường gặp

2.1. Bệnh đạo ôn hại lúa

Trả lời câu hỏi trang 75 SGK Công nghệ 10

1. Vì sao bệnh đạo ôn hại lúa gây hại nặng khi trời âm u, thời tiết mát, độ ẩm cao?

Lời giải:

Bệnh đạo ôn hại lúa gây hại nặng khi trời âm u, thời tiết mát, độ ẩm cao vì:

Nấm thích nghi và phát triển mạnh, gây hại nặng khi thời tiết mát, độ ẩm cao, nhiều mây, âm u, ít nắng, đêm có sương mù nhiều; gieo sạ dày, bón thừa đạm,..

2. Vì sao không nên bón thừa đạm, nên tăng cường bón kali để phòng bệnh đạo ôn hại lúa?

Lời giải:

Không nên bón thừa đạm, nên tăng cường bón kali để phòng bệnh đạo ôn hại lúa vì: Trên những chân ruộng trũng, cây lúa hay có nguy cơ thừa đạm vì bộ rễ lớn hút nhiều nhưng đất này lại nghèo kali sẽ làm cho nấm đạo ôn phát sinh, gây hại mạnh. Do đó cần tăng cường bón phân kali và hạn chế bón đạm cho những chân ruộng trũng.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 75 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.5 và mô tả các triệu chứng của bệnh đạo ôn hại lúa.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 5)

Lời giải:

Các triệu chứng của bệnh đạo ôn hại lúa:

Trên lá, ban đầu vết bệnh rất nhỏ, sau đó lớn dẫn và có hình thoi, ở giữa bị hoại tử và khô xám. Khi bệnh nặng, vết bệnh lan ra làm cho toàn bộ là bị cháy Bệnh tấn công trên cổ bông và cổ giẻ lúa, làm cho bông hoặc giẻ bị khô và gãy.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 75 SGK Công nghệ 10

Ở địa phương em, vào mùa nào lúa dễ mắc bệnh đạo ôn? Vì sao?

Lời giải:

Ở địa phương em, bệnh đạo ôn cổ bông phát sinh và mức độ gây hại phụ thuộc với điều kiện thời tiết vào giai đoạn lúa ôm đòng, trổ (giữa tháng 4 đến đầu tháng 5 nếu gặp điều kiện thời tiết thuận lợi (ẩm độ cao, mưa kéo dài..)

2.2. Bệnh xoăn vàng lá cà chua

Trả lời câu hỏi trang 76 SGK Công nghệ 10

1. Tại sao bệnh xoăn vàng lá lại làm cây cà chua bị lùn?

Lời giải:

Bệnh xoăn vàng lá lại làm cây cà chua bị lùn vì: bệnh do virus xoăn vàng lá Tomato yellow leaf curl virus gây ra. Virus tồn tại bên trong cây, lan truyền từ cây này sang cây khác chủ yếu nhờ bọ phấn, bọ trĩ; hoặc qua vết thương cơ giới.

2. Làm thế nào phòng ngừa bệnh xoăn vàng lá cà chua?

Lời giải:

Để phòng ngừa bệnh xoăn vàng lá cà chua: dùng giống kháng virus TYLCV; nhổ bỏ cây bệnh đem tiêu hủy; luân canh nghiêm ngặt; vệ sinh đồng ruộng, trừ cỏ dại; diệt trừ sinh vật trung gian truyền bệnh là bọ phấn, bọ trĩ.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 76 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.6 và mô tả triệu chứng của bệnh xoăn vàng lá cà chua.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 6)

Lời giải:

Triệu chứng của bệnh xoăn vàng lá cà chua: lá bị xoăn, xuất hiện đầu tiên từ lá ngọn; lá bị đốm vàng; thân thấp lùn, phình to.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 76 SGK Công nghệ 10

1. Tìm hiểu và kể tên một số giống cà chua kháng bệnh xoăn vàng lá ở Việt Nam.

Lời giải:

Một số giống cà chua kháng bệnh xoăn vàng lá ở Việt Nam: giống cà chua MV1; giống cà chua lai HT7; giống cà chua C95; giống cà chua XH5; giống cà chua XH1; XH2; giống PT18; giống DT28;...

2. Ở địa phương em, trồng cà chua ở thời vụ nào dễ bị nhiễm bệnh xoăn vàng lá?

Lời giải:

Ở địa phương em, trồng cà chua vào thời tiết nóng, ẩm dễ bị nhiễm bệnh xoăn vàng lá.

2.3. Bệnh vàng lá gân xanh hại cam

Trả lời câu hỏi trang 76 SGK Công nghệ 10

1. Vì sao ở vườn trồng dày, đất dễ ngập úng thường bị bệnh vàng lá gân xanh nặng hơn?

Lời giải:

Ở vườn trồng dày, đất dễ ngập úng thường bị bệnh vàng lá gân xanh nặng hơn vì: rầy chổng cánh phát triển mạnh làm cho bệnh lây lan rất nhanh.

2. Vì sao cắt tỉa cành cho cây cam giúp phòng ngừa được bệnh vàng lá gân xanh?

Lời giải:

Cắt tỉa cành cho cây cam giúp phòng ngừa được bệnh vàng lá gân xanh vì cắt tỉa cành để vườn thông thoáng, tránh giao tán cây, loại trừ ưu thế ngọn cho các đợt bên phát triển đảm bảo sinh trưởng cân đối, hạn chế sâu bệnh hại, góp phần làm giảm bệnh vàng lá gân xanh.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 77 SGK Công nghệ 10

Quan sát Hình 14.7 và mô tả triệu chứng của bệnh vàng lá gân xanh hại cam.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 7)

Lời giải:

Triệu chứng của bệnh vàng lá gân xanh hại cam: phiến lá hẹp, có màu vàng nhưng gân lá vẫn còn màu xanh; lá mọc thẳng đứng như tai thỏ, khoảng cách giữa các lá ngắn; quả nhỏ, dị hình; hạt bị lép, màu nâu.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 77 SGK Công nghệ 10

Ở địa phương em, cây cam có được trồng xen với các cây trồng khác không? Cách trồng đó có phòng ngừa được bệnh vàng lá gân xanh không? Vì sao?

Lời giải:

Ở địa phương em, cây cam được trồng xen với các cây trồng khác.

Cách trồng đó có phòng ngừa được bệnh vàng lá gân xanh vì cách làm đó để xua đuổi rầy chổng cánh - tác nhân gây ra bệnh vàng lá gân xanh.

2.4. Bệnh do tuyến trùng hại rễ cây hồ tiêu

Trả lời câu hỏi trang 77 SGK Công nghệ

Vì sao rễ cây hồ tiêu bị bệnh tuyến trùng lại nổi các nốt u sần và làm cây bị héo?

Lời giải:

Rễ cây hồ tiêu bị bệnh tuyến trùng lại nổi các nốt u sần và làm cây bị héo vì:

- Tuyến trùng chích hút, bơm độc tố vào rễ, làm rễ bị nghẽn mạch, phồng to, giảm khả năng hấp thu nước và dưỡng chất khiến cây sinh trưởng và phát triển kém.

- Tuyến trùng gây ra các vết thương ở rễ tạo điều kiện cho nấm bệnh, virus, vi khuẩn xâm nhập gây bệnh chết nhanh, chết chậm;..trên cây hồ tiêu.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 78 SGK Công nghệ

Quan sát Hình 14.8 và mô tả đặc điểm cấu tạo của tuyến trùng, triệu chứng của bệnh tuyến trùng hại cây hồ tiêu.

Trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 14 | Soạn Công nghệ 10 Bài 14 ngắn nhất - Cánh diều (Ảnh 8)

Lời giải:

Đặc điểm cấu tạo của tuyến trùng: thực quản, kim chích, cơ quan sinh dục.

Triệu chứng của bệnh tuyến trùng hại cây hố tiêu:

- Cây sinh trưởng kém cằn cỗi;

- Hệ rễ kém phát triển, có các khối u sần. 

- Lá bị vàng từ dưới gốc lên trên làm cây bị héo.

>>> Xem trọn bộ: Soạn Công nghệ 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Công nghệ 10 Bài 14: Bệnh hại cây trồng trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!

icon-date
Xuất bản : 15/07/2022 - Cập nhật : 27/07/2022