Soạn bài Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng chi tiết (Chân trời sáng tạo)

     Hướng dẫn soạn văn 6 và trả lời bài Về bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng bài 3 bộ sách Chân trời sáng tạo được biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục.

I. TÌM HIỂU TÁC GIẢ TÁC PHẨMĐỂ SOẠN BÀI CA DAO ĐỨNG BÊN NI ĐỒNG (CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)

1. Tác giả

- Bùi Mạnh Nhị (1955)

- Quê quán: Xã Thành Lợi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định

- Danh hiệu giải thưởng, huân huy chương: 

+ Nhà giáo Ưu tú
+ Huân chương Lao động hạng Nhất.

2. Tác phẩm

- PTBĐ chính:

Nghị luận.

- Xuất xứ: 

Phân tích tác phẩm văn học dân gian trong nhà trường, NXB Giáo dục Việt Nam, 2012.

- Bố cục:

+ P1: Từ đầu …đầy sức sống

• Điểm đặc biệt về hình thức nghệ thuật

+ P2: Trên cái nền…thầm kín và hồn nhiên?”

• Mối quan hệ giữa cánh đồng và cô gái

+ P3: Phần còn lại: Vấn đề bài thơ là lời của ai?

-  2 câu đầu miêu tả thiên nhiên, sang đến 2 dòng cuối con người

-> Làm cho cảnh có hồn hơn. 

- Biện pháp so sánh: Cô gái >< “Chẽn lúa đòng đòng”, “Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai”.

+ Sự trẻ trung, duyên dáng, tràn đầy sức sống.

+ Biện pháp đối lập: Cánh đồng mênh mông >< Cô gái nhỏ bé, mảnh mai.

- Người con gái mảnh mai đó đã làm ra sự mênh mông của cánh đồng. Hai hình ảnh – cánh đồng và cô gái đã hợp thành bức tranh đồng quê đầy tươi sáng, sinh động.

II. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI SOẠN BÀI VỀ BÀI CA DAO ĐỨNG BÊN NI ĐỒNG, NGÓ BÊN TÊ ĐỒNG CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu 1: Theo Bùi Mạnh Nhi, những hình ảnh đặc sắc nào của quê hương đã được khắc hoạ qua bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng?

Theo Bùi Mạnh Nhi, có 2 hình ảnh đặc sắc của quê hương đã được khắc hoạ qua bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng đó là cánh đồng và cô gái:

- vẻ đẹp cả cánh đồng lúa bao la, trù phú, tốt tươi, đầy sức sống.

- vẻ đẹp của người con gái thon thả, mảnh mai, duyên dáng và đầy sức sống.

Câu 2:  Bài viết này đã đề cập đến những nét độc đáo nào của bài ca dao?

Nét độc đáo của bài ca dao:

- Những dòng thơ khác với dòng thơ bình thường, được kéo dài tới 12 tiếng.

- Hai dòng thơ dùng nhiều biện pháp tu từ:

+ Phép đối xứng (Đứng bên ni đồng - Đứng bên tê đồng; Mênh mông bát ngát - Bát ngát mênh mông).

+ Điệp từ, điệp ngữ: Đứng bên, ni đồng, tê đông, mênh mông, bát ngát.

- Những từ ngữ chỉ hình ảnh địa điểm hồn nhiên, mộc mạc đầy tính địa phương: ni, tê.

→ Gợi sự mênh mông, to lớn, tươi đẹp của cảnh; sự thay đổi vị trí góc nhìn của con người.

- Bài có thể là lời của cô gái. → Lời tự khen thầm kín và hồn nhiên.

- Bài có thể là lời của chàng trai làng nào đó. → Ẩn sau tình cảm với cánh đồng quê hương là tình cảm lứa đôi kín đáo, tế nhị.

Câu 3: Bài viết đã thể hiện cảm xúc gì của tác giả khi đọc bài ca dao? Nêu một số chi tiết trong văn bản làm căn cứ cho ý kiến của em.

Cảm xúc của tác giả và một số chi tiết làm căn cứ:

- Sự yêu mến, trân trọng với vẻ đẹp của thiên nhiên và con người quê hương (ví dụ như chi tiết tác giả nói về cánh đồng: cánh đồng không chỉ rộng lớn, mênh mông mà còn rất đẹp, trù phú, đầy sức sống; đó chính là con người, là cô thôn nữ thon thả, mảnh mai, duyên dáng và đầy sức sống…).

- Thể hiện sự bất ngờ, thú vị bởi sự sâu sắc của bài thơ (bài ca dao gây ấn tượng ngay từ những dòng thơ đầu, tuy nhiên bài ca dao có thể còn mang nhiều tinh ý khác, tuỳ vào việc hiểu đó là lời ai nói, ai hát)…