Soạn bài: Thực hành về hàm ý (siêu ngắn)

Hướng dẫn Soạn bài hực hành về hàm ý siêu ngắn gọn. Với bản soạn văn 12 siêu ngắn gọn này các bạn sẽ chuẩn bị bài trước khi đến lớp nhanh chóng và nắm vững nội dung bài học dễ dàng nhất.

Soạn bài: Thực hành về hàm ý siêu ngắn - Bản 1

Kiến thức cần nhớ

- Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. ( Nghĩa hàm ý còn gọi là hàm ngôn hoặc hàm ẩn )

- Hàm ý được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau: mời mọc, rủ rê, từ chối, đề nghị kín đáo, hoặc có khi là lời thiếu thiện chí.

Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Căn cứ vào nghĩa tường minh trong lời đáp của A Phủ và thống lí Pá Tra thì:

- A Phủ nói thiếu thông tin số lượng bò bị mất.

- Lời đáp thừa về việc lấy súng đi bắt hổ và dự định bắn con hổ của anh.

- Cách trả lời của A Phủ mang hàm ý: bò đã mất vì bị hổ ăn thịt nhưng tôi sẽ bắn được con hổ đó.

⇒Cách trả lời khôn khéo vì nội dung của nó đã hướng người nghe đến sự “được” (một con hổ to), làm nhòa đi chuyện “mất” (con bò).

b, Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.

- Cách trả lời của A Phủ vi phạm phương châm về lượng khi giao tiếp.

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

a. Câu nói của Bá Kiến “tôi không phải cái kho” hàm ý:

+ Từ chối lời đề nghị xin tiền của Chí Phèo.

+ Cách nói vi phạm phương châm cách thức.

b. Ở hai lượt, Bá Kiến có những câu dạng câu hỏi:

- Lượt thứ nhất: “Chí Phèo đấy hở?” ⇒ câu hỏi thực hiện hành động chào mang hàm ý cảm thán tỏ vẻ chán chường: Lại là mày!

- Lượt thứ hai: “Rồi làm mà ăn chứ báo người ta mãi à?” ⇒ câu thực hiện hành động khuyên bảo mang hàm ý Bá Kiến rất trách móc, khó chịu về thái độ của Chí Phèo.

c. Chí Phèo trong hai lượt lời đầu cố ý nói không đầy đủ nội dung. Phần hàm ý được thể hiện trong lượt lời thứ ba: Tao muốn làm người lương thiện

- Hai lượt lời vi phạm phương châm về lượng, về cách thức: nói thiếu ý và không rõ ràng, không xin tiền thì xin gì.

Câu 3 (trang 81 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

a.- Lượt lời 1: hình thức câu hỏi nhưng không dùng để hỏi, thực hiện hành động ngăn cản.

- Lượt lời 2: lượt lời đầu có thêm hàm ý khác: không tin tưởng vào tài văn chương của ông, ý nói văn chương ông viết kém.

b. Bà đồ không chọn cách nói thẳng để tránh gây mất lòng chồng và cũng để hàm ý trêu chọc ông.

Câu 4 (trang 81 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Để tạo ra cách nói có hàm ý còn tùy thuộc vào ngữ cảnh mà người nói sử dụng một cách thức hoặc phối hợp nhiều cách thức với nhau.

Ý D đúng.

Soạn bài: Thực hành về hàm ý siêu ngắn - Bản 2

Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Căn cứ vào nghĩa tường minh trong lời đáp của A Phủ và thống lí Pá Tra thì:

- A Phủ nói thiếu thông tin số lượng bò bị mất.

- Lời đáp thừa về việc lấy súng đi bắt hổ và dự định bắn con hổ của anh.

- Cách trả lời của A Phủ mang hàm ý: bò đã mất vì bị hổ ăn thịt nhưng tôi sẽ bắn được con hổ đó.

⇒ Cách trả lời khôn khéo vì nội dung của nó đã hướng người nghe đến sự “được” (một con hổ to), làm nhòa đi chuyện “mất” (con bò).

b, Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.

- Cách trả lời của A Phủ vi phạm phương châm về lượng khi giao tiếp.

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

a. Câu nói của Bá Kiến “tôi không phải cái kho” hàm ý:

    + Từ chối lời đề nghị xin tiền của Chí Phèo.

    + Cách nói vi phạm phương châm cách thức.

b. Ở hai lượt, Bá Kiến có những câu dạng câu hỏi:

- Lượt thứ nhất: “Chí Phèo đấy hở?” → câu hỏi thực hiện hành động chào mang hàm ý cảm thán tỏ vẻ chán chường: Lại là mày!

- Lượt thứ hai: “Rồi làm mà ăn chứ báo người ta mãi à?” ⇒ câu thực hiện hành động khuyên bảo mang hàm ý Bá Kiến rất trách móc, khó chịu về thái độ của Chí Phèo.

c. Chí Phèo trong hai lượt lời đầu cố ý nói không đầy đủ nội dung. Phần hàm ý được thể hiện trong lượt lời thứ ba: Tao muốn làm người lương thiện

- Hai lượt lời vi phạm phương châm về lượng, về cách thức: nói thiếu ý và không rõ ràng, không xin tiền thì xin gì.

Câu 3 (trang 81 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

a.- Lượt lời 1: hình thức câu hỏi nhưng không dùng để hỏi, thực hiện hành động ngăn cản.

- Lượt lời 2: lượt lời đầu có thêm hàm ý khác: không tin tưởng vào tài văn chương của ông, ý nói văn chương ông viết kém.

b. Bà đồ không chọn cách nói thẳng để tránh gây mất lòng chồng và cũng để hàm ý trêu chọc ông.

Câu 4 (trang 81 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):

Để tạo ra cách nói có hàm ý còn tùy thuộc vào ngữ cảnh mà người nói sử dụng một cách thức hoặc phối hợp nhiều cách thức với nhau.

Ý D đúng.

Soạn bài: Thực hành về hàm ý siêu ngắn - Bản 3

Câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

a, 

Nếu căn cứ vào lời đáp của A Phủ với câu hỏi của Pá Tra thì:

- Lời đáp đó thiếu thông tin về số lượng bò bị mất 

- Lời đáp đó thừa thông tin về việc A Phủ về lấy súng đi bắt hổ.

- Cách trả lời của A Phủ chứa hàm ý và thể hiện sự khôn khéo: thừa nhận việc làm mất bò và đưa ra giải pháp lấy công chuộc tội, đồng thời ngầm hé mở rằng giá trị của con hổ còn lớn hơn giá trị của con bò đã mất.

b.

- Khái niệm: Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.

- Trong đoạn hội thoại trên, A Phủ cố ý vi phạm phương châm về lượng (vừa thừa vừa thiếu thông tin) nhằm mục đích hướng Pá Tra đến lợi ích lớn hơn con bò bị mất, lợi ích ấy A Phủ có thể mang lại để lấy công chuộc tội.

Câu 2 (trang 79 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

a,Câu nói của Bá Kiến “Tôi không phải cái kho”:

- Từ chối đề nghị xin tiền của Chí Phèo

- Câu nói vi phạm phương châm cách thức vì thiếu sự rõ ràng.

b,Hành động nói và hàm ý trong hai lượt lời đầu tiên của Bá Kiến:

- Lượt lời 1: Chí Phèo đấy hở? 

=> Hành động chào - Hàm ý ngao ngán, chán ghét.

- Lượt lời 2: Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à? 

=> Hành động yêu cầu, thúc giục – Hàm ý: Chí Phèo phải tự lo lấy thân mình, Bá Kiến không thể chu cấp mãi.

c.

- Hàm ý của lượt lời 1 và 2 của Chí Phèo được tường minh hóa ở lượt lời 3: Tao muốn làm người lương thiện.

- Cách nói ở hai lượt lời đầu của Chí Phèo không đảm bảo phương châm về lượng và về cách thức vì thiếu rõ ràng, thiếu thông tin: Không nói rõ Chí Phèo đến để đòi cái gì.

Câu 3 (trang 79 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

a.

- Lượt lời thứ nhất của bà đồ có hình thức câu hỏi nhưng thực chất là thực hiện hành động: khuyên ông đồ chuyển sang viết trên giấy khổ to.

- Lượt lời thứ hai: lượt lời đầu có thêm hàm ý khác: không tin tưởng vào tài văn chương của ông, ý nói văn chương ông viết kém.

b.Bà đồ không nói thẳng ý mình mà chọn cách nói như trong truyện nhằm giữ thể diện cho ông đồ và thể hiện ý kiến một cách tế nhị, khéo léo.

Câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Đáp án D