Soạn bài: Nghĩa của câu (siêu ngắn)

Hướng dẫn Soạn bài Nghĩa của câu siêu ngắn gọn. Với bản soạn văn 11 siêu ngắn gọn này các bạn sẽ chuẩn bị bài trước khi đến lớp nhanh chóng và nắm vững nội dung tác phẩm dễ dàng nhất.

Soạn bài: Nghĩa của câu - Bản 1

Hai thành phần nghĩa của câu

Câu 1 (trang 6 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

* So sánh hai câu trong từng cặp câu sau và trả lời câu hỏi:

 - Câu a1 và a2 cùng đề cập đến sự việc Chí Phèo từng ao ước có một gia đình nho nhỏ. Trong đó, câu a1 biểu lộ sự việc nhưng chưa tin tưởng chắc chắn đối với sự việc (hình như), câu a2 đề cập đến sự việc như nó đã xảy ra.

- Câu b1 và b2 cùng đề cập đến sự việc “tôi” nói thì người ta bằng lòng. Trong đó, câu b1 biểu lộ sự phỏng đoán với độ tin cậy cao (chắc), câu b2 thể hiện sự nhìn nhận, đánh giá bình thường với sự việc.

Luyện tập

Câu 1 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

 * Phân tích nghĩa sự việc trong từng câu thơ ở bài “Thu điếu”:

Câu	Nghĩa sự việc
1	Chỉ hai trạng thái: ao thu lạnh lẽo – nước trong veo.
2	Đặc điểm của chiếc thuyền: bé
3	Chỉ đặc điểm biếc và quá trình theo làn hơi gợn của sóng.
4	Chỉ đặc điểm vàng và quá trình khẽ đưa vèo của lá.
5	Chỉ trạng thái lơ lửng của tầng mây và đặc điểm xanh ngắt của trời.
6	Chỉ đặc điểm quanh co của ngõ trúc và trạng thái vắng teo, không có khách.
7	Chỉ tư thế tựa gối, buông cần.
8	Chỉ hành động đớp của cá.

Câu 2 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2)

* Tách nghĩa tình thái và nghĩa sự việc trong những câu sau:

a. Có một ông rể quý như Xuân kể cũng danh giá thực, nhưng cũng đáng sợ lắm.

- Nghĩa sự việc: có ông rể quý như Xuân là danh giá nhưng cũng sợ.

- Nghĩa tình thái: công nhận (kể cũng, thực, đáng).

b. Có lẽ hắn cũng như mình, chọn nhầm nghề mất rồi.

- Nghĩa sự việc: cả hai chọn nhầm nghề.

- Nghĩa tình thái: phỏng đoán chưa chắc chắn (có lẽ).

c. Dễ họ cũng phân vân như mình, vì đến chính ngay mình, mình cũng không biết rõ con gái mình có hư hay là không!

- Sự việc 1: Họ cũng phân vân như mình → Tình thái 1: phỏng đoán (dễ).

- Sự việc 2: mình không biết con mình hư hay không → Tình thái 2: nhấn mạnh (đến chính ngay).

Câu 3 (trang 9 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2): 

* Chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống để câu sau thể hiện đúng hai thành phần: nghĩa sự việc và nghĩa tình thái. 

- Đáp án: hẳn 

=> Tình thái khẳng định chắc chắn.

Soạn bài: Nghĩa của câu - Bản 2

Hai thành phần nghĩa của câu

Câu 1 (trang 6 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Hai câu trong mỗi cặp ...

- Cặp câu a1/ a2 đều nói đến một sự việc. Câu a1 có từ “hình như”: Chưa chắc chắn. Câu a2 không có từ “hình như”: thể hiện độ tin cậy cao.

- Cặp câu b1/ b2 đều đề cập đến một sự việc. Câu b1 bộc lộ sự tin cậy. Câu b2 chỉ đề cập đến sự việc.

Luyện tập

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- câu 1: Sự việc

- câu 2: Sự vịêc - đặc điểm

- câu 3: Sự việc - quá trình

- câu 4: Sự việc - quá trình

- câu 5: Trạng thái - đặc điểm

- câu 6: Đặc điểm - tình thái

- câu 7: Tư thế

- câu 8: Sự việc - hành động

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Câu	Nghĩa sự việc	Nghĩa tình thái
a	- Nói về Xuân: danh giá nhưng đáng sợ	- Thái độ dè dặt khi đánh giá về Xuân qua các từ: kể, thực, đáng.
b	- Hai người đều chọn nhầm nghề.	- Sự phỏng đoán về sự việc chưa chắc chắn qua từ “có lẽ”.
c	- Sự việc thứ nhất: “họ cũng phân vân như mình” . - Sự việc thứ hai: “mình cũng không biết con gái mình hư hay không”.	- Sự việc này được phỏng đoán một cách chưa chắc chắn. - Người nói muốn nhấn mạnh bằng các từ chính, ngay, đến.

Câu 3 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Phương án 3.

Soạn bài: Nghĩa của câu - Bản 3

Nội dung bài học

- Nghĩa của câu gồm: Nghĩa sự việc và nghĩa tình thái.

- Nghĩa sự việc của câu là thành phần nghĩa liên quan đến sự việc được đề cập đến trong câu.

- Nghĩa sự việc và nghĩa tình thái phải luôn đi cùng với nhau, bổ sung ý nghĩa cho nhau.

Hai thành phần nghĩa của câu

Câu 1 (trang 6 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

a. Phân tích ngữ liệu

- Sự việc được đề cập chung:

    + Cặp câu a1 và a2: Đều nhắc chung việc Chí Phèo đã từng có thời mơ ước về 1 gia đình nhỏ cho mình.

    + Cặp câu b1 và b2: Đề cập chung đến sự việc người ta cũng bằng lòng.

- Ngoài nội dung mang thông tin chung:

    + Câu a1: Thể hiện việc Chí Phèo đã từng nghĩ về 1 gia đình nhưng lại không chắc chắn bằng tình thái từ "hình như".

    + Câu a2: Nhắc sự việc như nó đã từng xảy ra.

    + Câu b1: Thể hiện sự đánh giá chủ quan nhưng đã bộc lộ tin tưởng.

    + Câu b2: Chỉ nhắc đến sự việc đơn thuần.

b. Kết luận sau so sánh:

- Mỗi câu thường có 2 thành phần nghĩa: Nghĩa sự việc và nghĩa tình thái.

- Nghĩa sự việc và nghĩa tình thái phải luôn đi cùng với nhau, bổ sung ý nghĩa cho nhau ngoại trừ câu đặc biệt chỉ có cấu tạo bằng từ cảm thán.

Câu 2 (trang 6 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Nghĩa sự việc

- Nghĩa sự việc còn gọi nghĩa miêu tả. Trong câu là thành phần nghĩa ứng với những sự việc được câu nhắc đến.

- Biểu hiện của nghĩa sự việc:

    + Bằng hành động.

    + Bằng trạng thái, tính chất, đặc điểm.

    + Bằng quá trình.

    + Bằng tư thế.

    + Bằng sự tồn tại.

    + Bằng quan hệ.

- Nghĩa của câu thường biểu hiện qua những thành phần câu như: Chủ ngũ, vị ngữ, trạng ngữ, khởi ngữ và 1 số thành phần phụ khác.

Luyện tập

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Câu thơ 1: "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo".

Nghĩa sự việc là 2 trạng thái: Ao thu lạnh và nước trong.

- Câu thơ 2: "Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo".

Nghĩa sự việc: Đặc điểm của chiếc thuyền câu (bé- tẻo teo).

- Câu thơ 3, 4: "Sóng biếc theo làn hơi gợn tí

Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo".

Nghĩa sự việc: Như một quá trình (sóng - gợn, lá - khẽ đưa).

- Câu thơ 5: "Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt".

Nghĩa sự việc: Quá trình (tầng mây - lơ lửng), đặc điểm (trời - xanh ngắt).

- Câu thơ 6: "Ngõ trúc quanh co khách vắng teo".

Nghĩa sự việc: Tả đặc điểm (ngõ - quanh co), trạng thái (khách - vắng teo).

- Câu thơ 7: "Tựa gối buông cần lâu chẳng được".

Nghĩa sự việc: Tả các tư tế (tựa gối - buông cần).

- Câu thơ 8: "Cá đâu đớp động dưới chân bèo".

Nghĩa sự việc: Tả hành động (cá - đớp).

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

a.

- Nghĩa sự việc: Nói về nhân vật Xuân tóc đỏ trong tiểu thuyết "Số đỏ" của nhà văn Vũ Trọng Phụng.

- Nghĩa tình thái: Các từ "kể", "thực", "đáng" thể hiện sự dè dặt nhưng có phần mỉa mai đánh giá về nhân vật Xuân.

b.

- Nghĩa sự việc: Viên quản ngục nghĩ mình và thầy thơ lại đều chọn nhầm nghề.

- Nghĩa tình thái: Từ "có lẽ" thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn về việc chọn nhầm nghề.

c. 2 nghĩa sự việc và 2 nghĩa tình thái

- Nghĩa sự việc thứ 1: "họ cũng phân vân như mình".

- Nghĩa tình thái thứ 1: Thái độ phỏng đoán chưa chắc chắn.

- Nghĩa sự việc thứ 2: "mình cũng không biết con gái mình hư hay không".

- Nghĩa tình thái thứ 2: Các từ "chính", "ngay", "đến" nhấn mạnh sự phỏng đoán không chắc chắn.

Câu 3 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Nhiều phẩm chất tốt được nhắc đến như: biết mến khí phách, biết tiếc, biết trọng người tài và khẳng định đó không phải người xấu.

Chọn từ "hẳn" là tình thái từ phù hợp thể hiện sự khẳng định mang tính chắc chắn, quyết đoán.