Sơ đồ tư duy Chó sói và cừu

Hướng dẫn lập Sơ đồ tư duy bài Chó sói và cừu ngắn gọn nhất, hệ thống kiến thức về tác phẩm Cố hương dễ hiểu giúp các em ôn tập tốt môn Ngữ Văn lớp 9

Tóm tắt về tác giả, tác phẩm trước khi vẽ sơ đồ tư duy Chó sói và cừu

I. Đôi nét về tác giả

- Hi-pô-lít Ten sinh năm 1828, mất năm 1893

- Quê quán: Ông sinh ra tại Vouziers, Pháp

- Cuộc đời và sự nghiệp:

   + Năm ông 13 tuổi, 1841, cha ông mất

   + Ông được biết đến là một sinh viên xuất sắc ở cả hai ngành tự nhiên và xã hội, ông đã lấy được hai bằng khi ông chưa 20

   + Năm 1853, ông hoàn thành bằng tiến sĩ

   + Ông được biết đến là triết gia, sử gia, nhà nghiên cứu văn học Pháp, Viện sĩ viện Hàn lâm khoa học Pháp

   + Tác phẩm tiêu biểu: Ông là tác giả của công trình nghiên cứu La- phông- ten và thơ ngụ ngộ của ông (1853)

II. Khái quát Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Văn bản trích từ chương II, phần thứ hai công trình nghiên cứu khoa học nổi tiếng “La Phông- ten và thơ ngụ ngôn” của ông, xuất bản lần đầu năm 1853, đã tái bản nhiều lần.

2. Bố cục

- Phần 1: (từ đầu đến “Tốt bụng như thế”): Hình tượng cừu trong thơ La Phông- ten

- Phần 2: (còn lại) : Hình tượng chó sói trong thơ La Phông- ten

3. Giá trị nội dung

- Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông- ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy- phông, tác giả làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật

4. Giá trị nghệ thuật

- Cách trình bày và sắp xếp luận điểm chặt chẽ giàu thuyết phục, dẫn chứng khoa học, lối viết hấp dẫn

Sơ đồ tư duy Chó sói và cừu vẽ - Mẫu số 1

Phân tích tác phẩm Chó sói và cừu của La - Phông - Ten

Mẫu số 1

Nghệ thuật trong văn học là nơi thăng hoa của hiện thực, nhìn thấu đời sống nội tâm của mỗi nhân vật. Khác với nó, văn bản khoa học lại đi sâu vào nghiên cứu tự nhiên rồi rút ra nhận định về sự vật. Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten là một công trình nghiên cứu nổi tiếng của Hi-pô-lít Ten, bằng cách so sánh và khám phá nhà văn đã chỉ ra sự khác nhau giữa hai loại văn bản khoa học và nghệ thuật. Dưới từng góc nhìn khác nhau chó sói và cừu lại bật lên một nét tính cách đối lập. Chó sói loài bạo chúa độc ác, quỷ quyệt nhưng có khi lại đáng thương vô cùng. Cừu một “thần dân”, hèn nhát yếu đuối nhưng ẩn sâu là một con vật thân thương, tốt bụng.

Hi-pô-lít Ten (1828-1893) là một nhà triết gia, sử gia và là nhà nghiên cứu văn học lừng danh của Pháp, viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp. La-phông-ten và thơ ngụ ngôn của ông là một công trình nghiên cứu nổi tiếng của H.Ten viết năm 1853. Văn bản Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La-phông-ten được trích từ chương II, phần thứ hai của công trình trên. Đoạn trích so sánh hình tượng chó sói và cừu trong cách nhìn của hai tác giả La-phông-ten và Buy-phông, từ đó H.Ten đã làm nổi bật đặc trưng của nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách cảm nhận của người nghệ sĩ. H.Ten đã mượn lời bài thơ ngụ ngôn Chó sói và cừu của La-phông-ten để làm chủ đề nghiên cứu cho tác phẩm của mình. Nhân vật chó sói và cừu trong bài thơ đại diện cho hai thế lực đối lập. Một bên là tên bạo chúa, hung ác, tàn bạo, xảo quyệt. Một bên là cừu con yếu ớt, đáng thương, tội nghiệp.

Tác giả Buy-phông trong công trình nghiên cứu Vạn vật học nổi tiếng của mình, ông đã chỉ ra rõ những đặc tính tự nhiên của loài cừu là “ngu ngốc và sợ sệt”. Chính vì vậy mà loài cừu thường tập trung thành bầy, không bao giờ dám tách đàn, chỉ một tiếng động nhỏ xíu phát ra cũng làm cho bầy cừu co rúm lại với nhau. Ông nói loài cừu đã “sợ sệt như thế lại còn hết sức đần độn”, bởi vì thế “chúng không biết trốn tránh nỗi nguy hiểm”. Loài cừu với sự ngu ngốc của mình chúng dễ dàng trở thành con mồi ngon của kẻ thù, chẳng thể trốn thoát cũng không thể chống trả bởi sự yếu ớt, bản tính nhút nhát của bản thân. Chẳng những thế theo Buy-phông loài cừu còn là con vật chậm chạp và kém linh hoạt, chúng ở đâu cứ đứng yên một chỗ “ngay dưới trời mưa, ngay trong tuyết rơi” chúng dường như không cảm nhận được sự bất tiện của mình, chúng quá an toàn và không dám bước ra khỏi cái lối sống rập khuôn của mình. Cứ đứng lì ra và để chúng di chuyển phải có một con đầu đàn đi trước và cứ thế những con khác “bắt chước nhất nhất làm theo”. Có những khi cả con đầu đàn cũng ỳ ra cùng với bầy đàn của nó, phải có gã chăn cừu “thôi thúc” hoặc “chó xua đi”.

Khác với Buy-phông, nhà thơ La-phông-ten đã miêu tả loài cừu bằng đời sống tâm hồn của nó. Các con cừu trong thơ ông là con vật “thân thương và tốt bụng”, là con vật có tình mẫu tử thiêng liêng. Cừu mẹ có thể nhận ra con của nó trong đám đông chỉ cần nghe tiếng kêu nhẹ nó liền chạy đến ngay lập tức. Nó đứng yên trên mặt đất lạnh tanh hàng giờ đồng hồ để cho con bú, vẻ mặt cừu mẹ “nhẫn nhục, mắt nhìn lơ đãng về phía trước”, mặt dù rất lạnh và mệt mỏi con cừu ấy vẫn chịu đựng, vẫn làm tròn trách nhiệm của người mẹ. Có thể nói La-phông-ten với con mắt nghệ thuật của mình đã nhìn thấu nội tâm loài cừu, ông động lòng cảm mến và xót thương cho con vật tội nghiệp ấy.

Nhắc đến loài sói chắc hẳn ta đều biết đó là một loài thú hoang dã, độc ác và luôn thèm khát máu tanh. Nhưng với sự nhạy cảm và sâu sắc của mình La-phông-ten đã khám phá ra một khía cạnh khác của loài sói “khốn khổ và bất hạnh”. Tuy là một tên trộm cướp nhưng cũng đáng thương chẳng kém, luôn mang bộ mặt “lấm lét”, “lo lắng” chúng sợ hãi khi bị truy đuổi. Với ông loài sói hung ác chẳng qua cũng chỉ là “gã vô lại” luôn luôn bị đói khát và bị “ăn đòn”. Con sói của La-phông-ten xảo quyệt và gian manh nó dùng lời lẽ dối trá để đưa cừu con vào tròng nhưng “tính cách thì phức tạp”, dưới ngòi tâm hồn nhạy cảm và thấu hiểu của người nghệ sĩ loài sói đáng sợ nhưng cũng đáng thương. Tuy độc ác đấy nhưng sói lại vụng về và chẳng có tài chí gì, chúng luôn bị mắc mưu, đói meo và hoá rồ.

La-phông-ten đã “dựng một vở hài kịch về sự ngu ngốc” thì Buy-phông lại dựng một “vở bi kịch về sự độc ác”. Chó sói sống đơn lẻ chúng không thích tụ tập bầy đàn, khi ta thấy chúng tụ tập thì chắc chắn là một cuộc chinh chiến ồn ào ầm ĩ, tiếng kêu hú vang trời, chúng tấn công con mồi lớn như: Con hươu, con bò, con nai,… Khi kết thúc cuộc rượt đuổi con mồi chúng quay về với cuộc sống “lặng lẽ và cô đơn”. Loài sói với bản tính lấm lét, hoang dã, rùng rợn, hôi hám, hư hỏng,… “cái gì cũng làm ta khó chịu”. Theo Buy-phông, chó sói quả là loài vật đáng ghét “lúc sống thì có hại, chết rồi thì vô dụng”.

Đoạn trích của H.Ten đã vận dụng thành công biện pháp so sánh hai hình tượng cừu và chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten cùng với những nghiên cứu của nhà khoa học Buy-phông về hai loài vật ấy đã làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật chính là sáng tạo, là nhìn sự vật, hiện tượng dưới nhiều góc độ hiện thực và nhân văn. Đồng thời H.Ten đã chỉ ra sự khác biệt giữa hai văn bản khoa học và nghệ thuật. Trong khi văn bản khoa học tập trung nghiên cứu về đặc điểm, tính chất tự nhiên của sự vật thì văn bản nghệ thuật lại đào sâu khai thác tâm hồn của từng nhân vật, dưới cái nhìn phong phú, đa chiều của người viết.

Đoạn trích Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La-phông-ten của Hi-pô-lít Ten là một công trình nghiên cứu văn học xuất sắc. Bằng bố cục chặt chẽ, lời nghị luận sắt bén giàu sức thuyết phục tác giả đã chỉ ra cách nhìn khác nhau giữa nhà khoa học và nhà thơ về hai con vật là cừu và chó sói. Thông qua đó H.Ten muốn cho người đọc thấy được tài năng xây dựng hình tượng của La-phông-ten trong bài thơ ngụ ngôn Chó sói và cừu.

Mẫu số 2

Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten là bài nghị luận văn chương của tác giả H. Ten nhằm chỉ ra sự khác biệt giữa cái nhìn của nhà khoa học Buy-phông với cái nhìn của nhà thơ La Phông-ten về hai đối tượng là chó sói và cừu.‘Bài nghị luận này cho ta nhận thức về sự khác biệt giữa văn chương và khoa học.

Bố cục của đoạn trích gồm hai phần: phần một (từ đầu đến “tốt bụng như thế”) và có thể đặt tên là “Hình tượng con cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông- ten”. Phần hai (phần còn lại) có thể đặt tên là “Hình tượng chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten”. Hình tượng con cừu trong thơ La Phông-ten qua sự đối sánh với hình ảnh con cừu trong công trình khoa học của Buy-phông. Buy-phông viết về loài cừu: ngu ngốc và sợ sệt, chúng “tụ tập” lại“thành bầy” là do chúng “sợ hãi”; chúng không biết trốn tránh nội nguy hiểm; chúng hết sức thụ động “chúng ở đâu là cứ đứng nguyên tại đấy, ngay dưới trời mưa, ngay trong tuyết rơi’’, chúng chỉ di chuyển khi con đầu đàn di chuyển do sự thôi thúc của người chăn cừu hay chó xua đuổi. Buy-phông không nói đến tình mẫu tử thân thương của loài cừu vì không phải chỉ ở loài cùn mới có. Nhà khoa học chỉ nêu nhận xét về đặc tính của loài cừu nói chung, không nói về một con cùn cụ thể. Hình tượng con cừu dưới ngòi bút La Phông-ten: nhà thơ xây dựng hình tượng con cùn cụ thể (ở đây là cùn con) trong một hoàn cảnh cụ thể – cuộc chạm trán và những lời đối thoại với chó sói bên nguồn nước (xem đoạn trích từ bài thơ của La Phông-ten mở đầu văn bản).

Bằng tưởng tượng, nhà thơ nhân cách hoá con cừu để nó suy nghĩ, nói năng, hành động như con người. Nhưng sự sáng tạo ấy vẫn dựa trên những đặc điểm vốn có của loài cừu: hiền lành, nhút nhát, chẳng bao giờ làm hại ai mà cũng chẳng có thể làm hại ai. Hình tượng chó sói-dưới ngòi bút của La Phông-ten trong sự đối sánh với loài chó sói ở công trình khoa học của Buy-phông: Buy-phông miêu tả loài sói trong tự nhiên hoang dã qua cái nhìn chính xác của nhà khoa học: chó sói sống cô độc, chúng “thù ghét mọi sự kết bè kết bạn”, chúng chỉ tập họp nhau lại khi cần tấn công một con vật to lớn nào đó; chó sói là loài có “bộ mặt lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú rùng rợn, mùi hôị gớm ghiếc, bản tính hư hỏng”; nó làm ta căm ghét bởi vì “lúc sống thì có hại, chết rồi thì vô dụng”.Buy-phông không nói đến “nỗi bất hạnh” của chó sói, vì đấy không phải là nét cơ bản trong đời sống hoang dã của chúng. Hình tượng chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten: là một con chó sói cụ thể, như “một gã vô lại, luôn đói dài và luôn luôn bị ăn đòn”. Bài thơ của La Phông-ten dựng lên một hoàn cảnh cụ thể: Chó sói gặp cừu bên nguồn nước và nó muốn ăn thịt cừu nên buộc cho cừu những “tội” mà cừu không hề có: làm bẩn nguồn nước, nói xấu sói từ năm ngoái. Mặc dù những “tội” ấy đều do chó sói bịa đặt, vu vạ, nhưng cuối cùng cừu vẫn bị sói ăn thịt, bỏi nó có “cái lí của kẻ mạnh”.

La Phông-ten bằng thủ pháp nhân hoá đã xây dựng chó sói thành một hình tượng văn học có mặt trong nhiều bài thơ. Sự tưởng tượng của nhà thơ vẫn dựa trên cơ sở là những đặc tính vốn có của loài chó sói. Ở hình tượng nhân vật này có “hài kịch về sự ngu ngốc” (vụng về, bất tài, chẳng kiếm được cái gì ăn, bụng luôn đói meo…), nhưng chủ yếu là “bi kịch của sự độc ác”, bởi nó gian giảo, hống hách, tàn bạo, bắt nạt kẻ yếu. Qua sự trình bày của H. Ten về hình tượng chó sói và cừu trong thơ của La Phông-ten, có đối sánh với hai loài vật này trong công trình của nhà khoa học Buy-phông, có thể rút ra đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là dùng tưởng tượng, hư cấu và thể hiện quan niệm, thái độ của tác giả đối với đối tượng miêụ tả. Đặc sắc về nghệ thuật. Tiến hành nghị luận theo trình tự ba bước: cừu và chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten – cừu và chó sói dưới ngòi bút của Buy-phông – cừu và chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten. Trình tự lập luận này cho thấy trọng tâm của vấn đề nghị luận là nói về đặc điểm của hình tượng chó sói, cừu trong thơ La Phông-ten. Việc đối sánh với những nhận xét của nhà khoa học Búy-phông là nhằm làm rõ những đặc điểm của hai hình tượng nghệ thuật trong thơ La Phông-ten.Sử dụng phép lập luận so sánh, đối chiếu bằng cách dẫn ra những dòng viết về hai con vật của nhà khoa học Buy-phông và nhà thơ La Phông-ten, từ đó, làm nổi bật hình tượng nghệ thuật trong sáng tác của nhà thơ.

Qua phép so sánh, hình tượng chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông, văn bản đã làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là yếu tố tưởng tượng và dấu ấn cá nhân của tác giả. Từ thế giới tự nhiên, chó sói và cừu non đã được nhà thơ La Phông-ten đưa vào thế giới văn chương với tính cách khái quát rõ nét, tiêu biểu cho những hạng người cụ thể trong xã hội.

Trên đây là Sơ đồ tư duy Chó sói và cừu do Top lời giải tổng hợp và biên soạn. Hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em học tốt bộ môn Văn. Tham khảo thêm nhiều bài Văn mẫu 9 được cập nhật liên tục tại toploigiai.vn em nhé.