Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật

Hướng dẫn Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật trang 5, 8 ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật 

Lý thuyết Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng

Sơ đồ tư duy Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật

Mở đầu 

Câu hỏi trang 5 Sinh học 11: Điều gì xảy ra nếu cơ thể sinh vật không lấy đủ các chất cần thiết từ môi trường và không thải các chất ra môi trường?

Lời giải:

Nếu cơ thể sinh vật không lấy đủ các chất cần thiết từ môi trường và không thải các chất ra môi trường thì những chất thải độc hại vẫn sẽ ứ đọng trong cơ thể, gây nên các bệnh nguy hiểm đồng thời sẽ làm cho cơ thể không hấp thu được các chất cần thiết từ môi trường, ảnh hưởng tới sự tồn tại và phát triển của sinh vật.

- Nếu cơ thể sinh vật không thải được các chất thải ra môi trường thì các chất thải, chất độc hại hoặc dư thừa sinh ra từ quá trình chuyển hóa sẽ ứ đọng lại trong cơ thể, gây rối loạn các hoạt động sống, thậm chí gây tử vong.

Dừng lại và suy ngẫm

Câu hỏi 1 trang 7 Sinh học 11: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng có vai trò như thế nào đối với sinh vật?

Lời giải:

Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng có vai trò quan trọng đối với sinh vật, nó giúp cơ thể đào thải được các chất độc hại hoặc dư thừa để cơ thể phát triển tốt.

Câu hỏi 2 trang 7 Sinh học 11: Những dấu hiệu nào cho thấy trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra ở sinh vật?

Lời giải:

Những dấu hiệu cho thấy trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra ở sinh vật:

- Cơ thể lấy các chất cần thiết từ môi trường và vận chuyển các chất này vào cơ thể. Đó là quá trình tiếp nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất.

- Sau khi tiếp nhận từ môi trường các chất cần thiết và vận chuyển nó đến các tế bào, từ đó tham gia vào quá trình đồng hóa và dị hóa được gọi là quá trình biến đổi các chất kèm theo chuyển hóa năng lượng ở tế bào.

- Các chất thải độc hại hoặc dư thừa không được cơ thể sử dụng sẽ thông qua quá trình chuyển hóa được cơ thể thải ra môi trường.

- Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng luôn được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu của cơ thể thông qua hormone ở thực vật hoặc hormone và hệ thần kinh ở động vật đó là quá trình điều hòa.

Câu hỏi 3 trang 7 Sinh học 11: Dựa vào Hình 1.1, mô tả tóm tắt quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới (bắt đầu từ năng lượng ánh sáng).

Lời giải:

Quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới gồm 3 giai đoạn là tổng hợp, phân giải và huy động năng lượng:

- Giai đoạn tổng hợp: Cây xanh thu nhận và chuyển hóa quang năng thành hóa năng tích lũy trong các chất hữu cơ từ CO₂, nước thông qua chất diệp lục còn động vật lấy năng lượng có sẵn trong thức ăn.

- Giai đoạn phân giải: Thông qua quá trình hô hấp tế bào, các phân tử lớn sẽ biến đổi thành các phân tử nhỏ hơn, đồng thời, hóa năng tích lũy trong phân tử lớn chuyển sang hóa năng tích lũy trong các phân tử nhỏ ở dạng dễ chuyển đổi và sử dụng (ATP).

- Giai đoạn huy động năng lượng: Nhờ ATP từ hô hấp tế bào, các năng lượng được tạo ra phục vụ cho hoạt động sống. Các liên kết giữa các gốc phosphate trong phân tử ATP sẽ bị phá vỡ, giải phóng năng lượng. Các dạng năng lượng khác nhau cuối cùng đểu chuyển thành nhiệt năng và tỏa ra môi trường.

Dừng lại và suy ngẫm 

Câu hỏi 1 trang 8 Sinh học 11: Nghiên cứu Hình 1.2, trình bày mối liên quan giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể sinh vật.

Lời giải:

Thông qua Hình 1.2, ta có thể thấy rõ mối liên quan giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể sinh vật. Thông qua quá trình tiếp nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất, các chất dinh dưỡng được cơ thể lấy vào và chuyển tới tế bào, tham gia vào quá trình đồng hóa tổng hợp nên chất hữu cơ xây dựng cơ thể. Còn chất thải sinh ra từ quá trình dị hóa tế bào được cơ thể thải ra ngoài môi trường. 

Câu hỏi 2 trang 8 Sinh học 11: Tại sao gọi thực vật là sinh vật tự dưỡng và động vật là sinh vật dị dưỡng?

Lời giải:

- Gọi thực vật là sinh vật tự dưỡng vì thực vật có khả năng tự tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ thông qua quá trình quang hợp, tạo nên các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể và tích lũy năng lượng.

- Gọi động vật là sinh vật dị dưỡng vì động vật không có khả năng tự tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ như thực vật.

Câu hỏi 3 trang 8 Sinh học 11: Phân tích vai trò của sinh vật tự dưỡng trong sinh giới.

Lời giải:

Sinh vật tự dưỡng trong sinh giới có vai trò cung cấp O₂ thông qua quá trình quang hợp đồng thời cung cấp thức ăn, nơi ở và nơi sinh sản cho động vật khác và điều hòa khí hậu.

Luyện tập và vận dụng 

Câu hỏi 1 trang 8 Sinh học 11: Cho biết những chất nào được cơ thể thực vật, động vật lấy từ môi trường sống và đưa đến tế bào cơ thé sử dụng cho đồng hoả, dị hoá; Những chất thải nào sinh ra từquá trình chuyển hoá được cơ thể thải ra môi trường.

>>> Xem trả lời

Câu hỏi 2 trang 8 Sinh học 11: Quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường bị rối loạn sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể? Làm thế nào để quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường diễn ra thuận lợi?

Trả lời:

- Quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường bị rối loạn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể. Khi quá trình trao đổ chất bị rối loạn, các hoạt động sống trong cơ thể sẽ không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường làm cho cơ thể gặp phải các triệu chứng bất thường và ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của chúng ta.

- Để quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường diễn ra thuận lợi, chúng ta cần ăn uống đủ chất, tập luyện thể thao thường xuyên, có chế độ nghỉ ngơi hợp lí,...

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 11 Kết nối tri thức

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật  trang 5, 8 trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!