Soạn Sinh 11 Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Hướng dẫn Soạn Sinh học 11 Chân trời sáng tạo Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Lý thuyết Sinh học 11 Chân trời sáng tạo Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Mở đầu trang 10 Sinh học 11: Quan sát hình 2.1 và cho biết cây có biểu hiện như thế nào khi không được cung cấp đủ nước và đủ chất khoáng.

Trả lời:

Khi không cung cấp đủ nước và chất khoáng, cây sẽ vàng lá, héo và có thể mất sự sống.

Câu hỏi 1 trang 10 Sinh học 11: Tại sao thực vật cần phải hấp thụ nước?

Trả lời:

Thực vật cần phải hấp thụ nước vì các lí do sau:

- Nước chính là thành phần cấu tạo của tế bào, nhờ có sức trương, nước đảm bảo cho tế bào và cơ thể thực vật có một hình dạng nhất định.

- Nước là dung môi hòa tan các muối khoáng và chất hữu cơ trong cây, vận chuyển các chất hòa tan trong cây.

- Nước tham gia vào các phản ứng sinh hóa, trao đổi chất trong tế bào như phản ứng quang phân li nước, phản ứng thủy phân,...

- Nước giúp điều hòa nhiệt độ giúp cho cây không bị quá nóng, không bị tổn thương bởi nhiệt độ cao.

Câu hỏi 2 trang 11 Sinh học 11: Xem bảng 2.1, Hình 2.2 và liệt kê những biểu hiện của cây khi thiếu các nguyên tố khoáng

Trả lời:

Dựa theo bảng 2.1, Hình 2.2 những biểu hiện của cây khi thiếu nguyên tố khoáng:

- Cây sinh trưởng kém, yếu, dễ bị đổ, gẫy và nhiễm bệnh.

- Lá chuyển vàng, lá nhỏ hơn bình thường, từ màu lục đậm có thể chuyển sang màu đỏ tía hoặc xanh đen. Lá ngắn, khô, héo rũ hoặc biến dạng. Lá xuất hiện các mô bị hoại tử.

- Mô phân sinh bị ức chế, thân rễ ngắn, lá mềm, chồi đỉnh không phát triển hoặc có thể chết

- Quả bị hỏng, héo, khô và rụng.

Câu hỏi 3 trang 13 Sinh học 11: Quan sát sơ đồ hình 2.3 hãy mô tả sơ lược quá trình trao đổi nước trong cây

Trả lời:

Quá trình trao đổi nước trong cây được diễn ra như sau:

- Nước được hấp thụ qua các lông hút ở rễ 

- Nước di chuyển từ tế bào chất của tế bào lông hút qua tế bào chất của các lớp tế bào kế tiếp 

- Nước vận chuyển trong thân, từ thân đến lá 

- Thoát hơi nước ở lá.

Câu hỏi 4 trang 13 Sinh học 11: Cơ chế hấp thụ nước và khoáng ở rễ khác nhau như thế nào?

Trả lời:

Cơ chế hấp thụ nước và khoáng ở rễ rất khác nhau, cụ thể:

- Nước được hấp thụ vào rễ cây theo cơ chế thụ động (cơ chế thẩm thấu) 

- Đối với các ion khoáng, chúng di chuyển từ đất vào tế bào rễ một cách có chọn lọc theo 2 cơ chế: thụ động và chủ động. 

Câu hỏi 5 trang 14 Sinh học 11: Quan sát hình 2.4, hãy mô tả con đường hấp thụ, vận chuyển nước và muối khoáng từ môi trường đất vào mạch gỗ của rễ

Trả lời:

- Sự hấp thụ nước và muối khoáng: Nước và muối khoáng được vận chuyển từ môi trường ngoài vào miền hút bằng lông hút.

- Sự vận chuyển nước và muối khoáng: Nước và muối khoáng trong đất được vận chuyển từ lông hút đến biểu bì, thịt vỏ và mạch gỗ của rễ.

Câu hỏi 6 trang 14 Sinh học 11: Quan sát hình 2.5 và cho biết sự vận chuyển các chất trong mạch gỗ và mạch rây xảy ra như thế nào?

Trả lời:

- Dòng mạch gỗ: Trong dòng mạch gỗ các chất được vận chuyển một chiều. 

- Dòng mạch rây: Trong dòng mạch rây, các chất vận chuyển theo 2 chiều là đi từ cơ quan nguồn (lá) đến cơ quan chứa (rễ, củ, quả, hạt) hoặc theo chiều ngược lại từ cơ quan dự trữ đến cơ quan sử dụng (chồi non, lá non). Ngoài ra nước cũng có thể vận chuyển từ mạch gỗ ngang sang mạch rây nhờ vách ngăn có thủng lỗ.

Câu hỏi 7 trang 16 Sinh học 11: Sự thoát hơi nước ở lá được thực hiện như thế nào? Hãy giải thích nguyên nhân gây nên sự đóng, mở của khí khổng

Trả lời:

Ở thực vật có hai con đường thoát hơi nước là qua khí khổng và qua bề mặt lớp cutin biểu bì lá. Thoát hơi nước qua khí khổng là hình thức thoát hơi nước chủ yếu, chiếm tới 90% nước thoát ra.

- Cơ chế đóng mở khí khổng được thực hiện như sau:

+ Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo thành mỏng và khí khổng mở ra.

+ Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng, khí khổng đóng lại.

- Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bì lá: lớp cutin càng dày, thoát hơi nước càng giảm và ngược lại.

→ Nguyên nhân chủ yếu làm cho khí khổng đóng hay mở là do sự chênh lệch nồng độ các chất tan ở tế bào hạt đậu.

Câu hỏi 8 trang 16 Sinh học 11: Sự thoát hơi nước có vai trò như thế nào đối với đời sống của cây. 

Trả lời:

- Thoát hơi nước có vai trò là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ giúp vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá và đến các bộ phận khác trong cây, thoát hơi nước tạo môi trường liên kết các bộ phận của cây; tạo độ cứng cho những loài thực vật thân thảo.

- Thoát hơi nước có tác dụng hạ nhiệt cho lá vào những ngày nắng nóng đảm bảo cho các quá trình sinh lý hoạt động bình thường. 

- Thoát hơi nước giúp cho khí CO khuếch tán vào bên trong lá cần cho quang hợp.

Luyện tập trang 16 Sinh học 11: Quan sát hình 2.9 và cho biết nguồn nitrogen cung cấp cho cây được tạo ra từ những hoạt động nào?

Trả lời:

Qua hình 2.9 và ta thấy nguồn nitrogen cung cấp cho cây được tạo ra từ:

- Phân bón

- Khử N₂ trong không khí

- Chất thải, xác của động, thực vật

- Vi sinh vật cố định đạm.

Vận dụng trang 16 Sinh học 11: Có ý kiến cho rằng: "Ở thời điểm buổi trưa mùa hè nắng nóng, người nông dân nên tưới bổ sung nước để cây trồng tăng cường quang hợp và đạt năng suất cao". Em có đồng ý với ý kiến này không? Giải thích.

Trả lời:
Em không đồng ý với ý kiến trên

Giải thích:

- Làm thay đổi nhiệt độ đột ngột theo hướng bất lợi cho cây.

- Giọt nước đọng trên lá sau khi tưới, trở thành thấu kính hội tụ hấp thụ ánh sáng và đốt nóng lá, làm lá héo.

- Đất nóng, tưới nước sẽ bốc hơi nóng, làm héo lá.

Câu hỏi 9 trang 17 Sinh học 11: Quan sát hình 2.19 và cho biết nguồn nitrogen cung cấp cho cây được tạo ra từ những hoạt động nào.

Trả lời:

Nguồn nitrogen cung cấp cho cây được tạo ra từ:

- Phân bón

- Khử N2 trong không khí

- Chất thải, xác động, thực vật

- Vi sinh vật cố định đạm

Vận dụng trang 17 Sinh học 11: Hiện tượng nào trong tự nhiên được con người ứng dụng để sản xuất phân đạm?

Trả lời:
Ứng dụng để sản xuất phâm đạm nhờ quá trình cố định đạm của vi sinh vật cố định đạm.

Câu hỏi 10 trang 18 Sinh học 11:  Khi được hấp thụ vào trong cây, các dạng nitrogen được chuyển hóa như thế nào?

Trả lời:

- Quá trình khử NO^3- : Dạng nitrogen hóa (NO3-) khi được hấp thụ vào cây được biến đổi thành dạng khử (NH⁴⁺): NO^3- (nitrat) → NO^2- (nitrit) → NH⁴⁺ (amoni).

- Theo con đường amin hóa các keto acid và chuyển vị amin: Quá trình đồng hóa NH4+ để tạo thành các amino acid và các amide.

- Sự hình thành của amide được xem là con đường khử độc NH4+ dư thừa, đồng thời tạo ra nguồn dự trữ NH4+ cho quá trình tổng hợp amino acid khi cần thiết. Từ các amini acid, thực vật tạo ra các protein và các hợp chất thứ cấp.

Câu hỏi 11 trang 19 Sinh học 11: Từ thông tin ở Bảng 2.3, hãy rút ra nhận xét về sự ảnh hưởng của độ ẩm đất đến cường độ thoát hơi nước của cây nha đam.

Trả lời:

Nhận xét: Độ ẩm của đất càng lớn thì cường độ thoát hơi nước của cây nha đam càng tăng và ngược lại.

Câu hỏi 12 trang 19 Sinh học 11: Nhiệt độ môi trường đất, nhiệt độ của không khí ảnh hưởng như thế nào đến quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật.

Trả lời: 
Nhiệt độ của đất ảnh hưởng rất lớn đến sự hút nước và muối khoáng của rễ cây. Nhiệt độ không khí ảnh hưởng tới quá trình thoát hơi nước ở lá cây. Ban ngày trời nắng, nhiệt độ tăng cao, thực vật cần thoát hơi nước mạnh giữ cho cây không bị đốt nóng, khi đó quá trình hút nước và muối khoáng của rễ cây tăng lên.

Câu hỏi 13 trang 20 Sinh học 11: Để tưới nước hợp lí cho cây trồng cần dựa vào những yếu tố nào?

Trả lời:
Để tưới nước hợp lí cho cây trồng cần dựa vào những yếu tố:

- Loài cây

- Thời kì sinh trưởng

- Loại đất trồng

- Điều kiện thời tiết.

Câu hỏi 14 trang 21 Sinh học 11: Để bón phân hợp lí cho cây trồng cần dựa vào những yếu tố nào?

Trả lời:
Để bón phân hợp lí cho cây trồng cần dựa vào những yếu tố:

- Loại phân bón

- Liều lượng

- Thành phần dinh dưỡng

- Nhu cầu của giống và loài cây

- Thời điểm cây cần và điều kiện đất đai, thời tiết, mùa vụ

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 11 Chân trời sáng tạo

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Sinh học 11 Chân trời sáng tạo Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật trang 10, 22 trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!