logo

Soạn Sinh học 11 Cánh diều Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng

Hướng dẫn Soạn Sinh học 11 Cánh diều Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng

Lý thuyết Sinh học 11 Cánh Diều Bài 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật

Câu hỏi mở đầu trang 5 Sinh học 11

Câu hỏi: Năng lượng chủ yếu cung cấp cho sinh vật trên Trái Đất bắt nguồn từ đâu và được hấp thụ, chuyển hóa như thế nào?

Trả lời: 

Năng lượng chủ yếu cung cấp cho sinh vật trên Trái Đất bắt nguồn từ năng lượng ánh sáng: Năng lượng ánh sáng được các sinh vật quang tự dưỡng hấp thụ và chuyển hóa thành năng lượng hóa học tích lũy trong các hợp chất hữu cơ, hợp chất hữu cơ được chính các sinh vật tự dưỡng sử dụng cho các hoạt động sống, đồng thời cũng là nguồn cung cấp nguyên liệu và năng lượng cho hoạt động sống của các sinh vật khác.

Câu hỏi trang 6 Sinh học 11

Câu hỏi 1: Quan sát hình 1.1 và mô tả quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng trong sinh giới

Trả lời:

Quá trình trao đổi chất trong sinh giới bắt đầu từ sinh vật sản xuất. 

Sinh vật sản xuất tổng hợp chất hữu cơ từ năng lượng ánh sáng. Sinh vật dị dưỡng chỉ tổng hợp được chất hữu cơ từ chất hữu cơ có sẵn, gồm sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải. Sinh vật tiêu thụ như động vật sử dụng các sinh vật khác làm thức ăn. Sinh vật phân giải sử dụng xác của các sinh vật làm thức ăn.

Quá trình chuyển hóa năng lượng gồm 3 giai đoạn: tổng hợp, phân giải và huy động năng lượng. 

Bắt đầu từ quá trình chuyển hóa quang năng → hóa năng ở sinh vật tự dưỡng, sau đó dòng năng lượng được truyền qua các loài sinh vật để sử dụng cho các hoạt động sống, dự trữ và phần lớn trở lại môi trường dưới dạng nhiệt.

Câu hỏi 2: Quan sát hình 1.2 và mô tả các giai đoạn của quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới

Trả lời:

Quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới bao gồm ba giai đoạn: tổng hợp, phân giải và huy động năng lượng.

- Giai đoạn tổng hợp: Sinh vật quang tự dưỡng chuyển hóa năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học tích lũy trong các chất hữu cơ.

- Giai đoạn phân giải: Trong cơ thể sinh vật, quá trình phân giải làm biến đổi các chất hữu cơ lớn thành các phân tử nhỏ hơn, đồng thời, hóa năng tích lũy trong các chất hữu cơ lớn chuyển sang hóa năng dễ chuyển đổi và sử dụng trong ATP.

- Giai đoạn huy động năng lượng: Các liên kết giữa các gốc phosphate trong phân tử ATP sẽ bị phá vỡ, giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của sinh vật. Một lượng lớn năng lượng trong các giai đoạn được giải phóng dưới dạng nhiệt tỏa ra môi trường.

Câu hỏi trang 7 Sinh học 11

Câu hỏi: Hãy phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cấp cơ thể.

Trả lời:

- Ở sinh vật đơn bảo, quá trình trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng chỉ diễn ra ở cấp độ tế bào: giữa tế bào với môi trường và trong tế bào.

- Ở sinh vật đa bào, quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra ở cả cấp độ cơ thể và cấp độ tế bào thông qua 3 giai đoạn:

(1) giữa môi trường ngoài và cơ thể

(2) giữa môi trường trong cơ thể và tế bào

(3) trong từng tế bào.

Các dấu hiệu đặc trưng của quá trình này:

- Thu nhận các chất từ môi trường

- Vận chuyển các chất

- Biến đổi các chất

- Tổng hợp các chất và tích lũy năng lượng

- Phân giải các chất và giải phóng năng lượng

- Đào thải các chất ra môi trường

- Điều hòa

Câu hỏi trang 8 Sinh học 11

Câu hỏi: Cho biết vai trò của trao đổi chất vào chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật. Nêu ví dụ minh họa.

Trả lời:

Trao đổi chất cung cấp nguyên liệu và năng lượng cho cơ thể sinh vật: tất cả các cơ thể sống đều là hệ thống mở, luôn diễn ra đồng thời quá trình trao đổi chất và năng lượng với môi trường. Cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng và năng lượng từ môi trường ngoài; biên đổi các sản phẩm hấp thụ thành các chất tham gia kiến tạo cơ thể, đồng thời chuyển hoá chúng thành nguồn năng lượng thực hiện các hoạt động sống của cơ thể; thải các chất không cần thiết cho cơ thể ra môi trường ngoài.

Ví dụ: Cơ thể người lấy từ môi trường O2, nước và thức ăn; chuyển hoá chúng thành sinh khối kiến tạo cơ tể và năng lượng tích luỹ dưới dạng adenosine 5'-triphosphate (ATP), cung cấp cho các hoạt động sông của cơ thể; trả lại môi trường khí CO, và các chất thải khác. Năng lượng ATP được cơ thể sử dụng để thực hiện các hoạt động sống cơ bản như cảm ứng, vận động, sinh sản,... và trả lại môi trường một phân năng lượng dưới dạng nhiệt.

Luyện tập và vận dụng

 Câu hỏi 1. Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 1.1

Đặc điểm

Sinh vật tự dưỡng

Sinh vật dị dưỡng

Sử dụng năng lượng ánh sáng

?

?

Sử dụng năng lượng hóa học trong hợp chất hữu cơ

?

?

Tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ

?

?

Tổng hợp chất hữu cơ từ chất hữu cơ

?

?

Ví dụ

?

?

Trả lời:

Đặc điểm

Sinh vật tự dưỡng

Sinh vật dị dưỡng

Sử dụng năng lượng ánh sáng

 

Sử dụng năng lượng hóa học trong hợp chất hữu cơ

 

✔ 

Tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ

 

Tổng hợp chất hữu cơ từ chất hữu cơ

 

Ví dụ

Tảo, vi khuẩn lam,…

Trâu, bò, hổ báo, chim, rắn,…

Câu hỏi 2. Cho biết ý nghĩa của việc trồng và bảo vệ cây xanh

Trả lời:

- Việc trồng và bảo vệ cây xanh có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với cuộc sống và môi trường sống của chúng ta. 

+ Cải thiện chất lượng không khí: Cây xanh là một phần quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí. Chúng hấp thụ các khí độc hại và thải ra oxy trong quá trình quang hợp, giúp làm sạch không khí và tạo ra môi trường sống trong lành cho con người và động vật.

+ Tạo cảnh quan và môi trường sống cho động thực vật: Cây xanh là nơi sinh sống và cung cấp thức ăn cho đa dạng loài động thực vật. Ngoài ra, chúng còn giúp tạo ra cảnh quan tự nhiên và làm cho không gian xung quanh trở nên thân thiện và hài hòa hơn.

Soạn Sinh học 11 Cánh diều Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng (trang 5, 8)

+ Giữ ẩm cho đất và ngăn chặn sạt lở đất: Cây xanh giúp giữ đất lại và ngăn chặn sạt lở đất bằng cách gốc cây giữ chặt đất, giúp cảnh quan đẹp hơn và hạn chế tác động của thiên tai.

+ Giảm thiểu tiếng ồn: Cây xanh giúp giảm thiểu tiếng ồn trong môi trường sống. Chúng hấp thụ tiếng ồn và tạo ra môi trường yên tĩnh, giúp giảm stress và nâng cao chất lượng cuộc sống.

+ Tăng giá trị kinh tế và xã hội: Cây xanh mang lại giá trị kinh tế và xã hội đối với cộng đồng, như là nguồn cung cấp gỗ, nơi tập trung du khách, v.v.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 11 Cánh diều

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi Sinh học 11 Cánh Diều Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!

icon-date
Xuất bản : 25/02/2023 - Cập nhật : 05/03/2024