Câu hỏi: Phân tích đặc điểm mạng lưới sông và chế độ nước sông của hệ thống sông Hồng
Hệ thống sông hồng có mạng lưới sông với trên 600 phụ lưu từ hai nhánh sông lớn là sông Đà và sông Lô hợp lại. Chế độ nước sông được phân thành hai mùa rõ rệt.
- Hệ thống sông Hồng là hệ thống sông lớn nhất phía Bắc, lớn thứ 2 cả nước sau hệ thống sông Mekong. Sông chảy theo hướng Tây Băc – Đông Nam, phần lớn chảy qua địa hình đồi núi bị chia cắt mạnh.
- Hệ thống sông Hồng có trên 600 phụ lưu, hình thành từ 3 nhánh sông lớn là sông Đà, sông Lô và sông Thao hợp với dòng chính sông Hồng tạo thành hình nan quạt và hội tụ lại với nhau tại Việt Trì – Phú Thọ.
- Sông Hồng chảy xuống đồng bằng có 58% diện tích đồng bằng thấp hơn 2 mét so với mực nước biển nên nếu không có hệ thống đê ngăn lũ thì diện tích này dễ bị ngập khi mùa lũ đến và triều cường.
- Sông Hồng và sông Thái Bình hợp lại với nhau rồi đổ ra Vịnh Bắc Bộ, Biển Đông ở cửa chính Ba Lạt và nhiều nhánh cửa sông nhỏ khác.
- Chế độ nước sông của hệ thống sông Hồng được phân thành 2 mùa rõ rệt:
+ Mùa lũ: kéo dài 5 tháng bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 10 hàng năm. Thời điểm này ở miền Bắc đang trong giai đoạn mùa mưa nên lượng nước lũ đổ dồn từ phụ lưu đầu nguồn về khá lớn, chiếm 75% tổng lượng nước cả năm. Do mạng lưới sông có hình nan quạt, hội tụ tại một điểm nên lũ thường lên nhanh đồng thời tại các phụ lưu và sông chính.
+ Mùa cạn: kéo dài 7 tháng, bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 7 năm sau. Lúc này các phụ lưu là mùa khô hạn, ít mưa nên nước sông Hồng cạn, chỉ chiếm khoảng 25% tổng lượng nước cả năm. Tuy nhiên, nhờ có thủy điện xả nước nên nước sông Hồng không quá cạn, vẫn đủ phục vụ nhu cầu tưới tiêu, trông trọt.
- Các phụ lưu của sông Hồng có nhiều thủy điện như: Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng và Bản Chát của sông Đà; thủy điện Tuyên Quang, các nhà máy thủy điện nhỏ trên sông Lô,…giúp giảm lũ vào mùa mưa, xả nước vào mùa cạn để giảm hạn hán. Điều này có ảnh hưởng quan trọng tới chế độ nước của sông Hồng, giúp nước chảy về vùng hạ lưu được điều hòa, ổn định hơn.