Nội dung ôn tập - Ôn tập HK1 SGK 10 trang 120 - Văn Cánh diều

Hướng dẫn Soạn bài Nội dung ôn tập - Ôn tập HK1 SGK 10 trang 120 ngắn gọn, hay nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong bộ Sách mới Cánh diều Ngữ văn lớp 10 chi tiết.. Hi vọng qua bài soạn trên các bạn đã nắm vững được nội dung bài học và chuẩn bị bài trước khi đến lớp tốt nhất.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 120, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Từ các bài đã học trong sách Ngữ Văn 10, tập một, hãy kẻ bảng hoặc vẽ sơ đồ về các bài đọc hiểu theo thể loại và kiểu văn bản. Tham khảo và hoàn thành bảng sau:

Lời giải 

Loại văn bản đọc	Thể loại hoặc kiểu văn bản	Tên văn bản
Văn bản văn học	Thần thoại và sử thi	Hê-ra-clét đi tìm táo vàng (thần thoại Hy Lạp)
		Chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)
		Ra - ma buộc tội (Trích sử thi Ra-ma-ya-na - Van-mi-ki)
	Thơ tự do	Đất nước (Nguyễn Đình Thi)
		Lính đảo hát tình ca trên đảo (Trần Đăng Khoa)
		Mùa hoa mận (Chu Thùy Liên)
	Kịch bản chèo và tuồng	Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)
		Mắc mưu Thị Hến (Trích tuồng Ngêu, Sò, Ốc, Hến)
		Thị Mầu lên chùa (Trích chèo Quan Âm Thị Kính)
Văn bản nghị luận	Nghị luận xã hội	Bài văn về một vấn đề nghị luận xã hội Nữ Oa (Trích thần thoại Trung Quốc)
		Bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm, thảo luận về một vấn đề có những ý kiến khác nhau Xử kiện (Trích Nghêu, Sò, Ốc, Hến)
	Nghị luận văn học	Bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ Khoảng trời, hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ)
Văn bản thông tin	Bản tin	Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội Đền Hùng 2019 (Theo Thế Phương)
	Văn bản thông tin tổng hợp	Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận (Theo Bình Trịnh)
		Lễ hội Ok Om Bok (Theo Thạch Nhi)
		Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng)

Câu 2 (trang 120, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu tên các văn bản đọc hiểu tiêu biểu cho mỗi thể loại truyện trong sách Ngữ Văn 10, tập một và chỉ ra đặc điểm tiêu biểu cần chú ý khi đọc mỗi thể loại đó.

Lời giải

- Thần thoại: Hê-ra-clét đi tìm táo vàng

- Sử thi: Chiến thắng Mtao Mxây

- Thơ Đường luật: Cảm xúc mùa thu

- Kịch bản chèo: Xúy Vân giả dại

- Kịch bản tuồng: Mắc mưu Thị Hến

- Văn bản thông tin: Lễ hội đền Hùng

=> Khi đọc cần chú ý đến đặc trưng thể loại.

Câu 3 (trang 120, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu đặc điểm chung về nội dung và hình thức của các văn bản thơ được học trong sách Ngữ Văn 10, tập một. Phân tích ý nghĩa và tính thời sự của các nội dung thông điệp đặt ra trong các bài thơ được học. Xác định các điểm cần chú ý về cách đọc hiểu các văn bản thơ này.

Lời giải 

- Điểm chung:

+ Về hình thức: đều được viết theo thể thơ Đường luật, tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc về niêm luật, gieo vần.

+ Về nội dung: đề cập đến những vấn đề trong cuộc sống (tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, khát vọng con người)

- Ý nghĩa và tính thời sự của các bài thơ

+ Thu hứng: bài thơ là bức tranh tâm trạng buồn lo của nhà thơ trong cảnh loạn ly: nỗi lo cho đất nước, nỗi buồn nhớ quê hương và nỗi ngậm ngùi, xót xa cho thân phận mình.

+ Tự tình: bài thơ là tiếng nói cất lên đòi quyền hạnh phúc, quyền bình đẳng của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. 

+ Thu điếu: bài thơ là bức tranh tâm trạng của người ẩn sĩ trong cảnh đất nước rối loạn, qua đó bộc lộ thầm kín tình yêu thiên nhiên, yêu nước sâu đậm của thi nhân.

- Điều cần lưu ý khi đọc các văn bản thơ Đường luật:

+ Chú ý về thể thơ, cách gieo vần, những phá cách của nhà thơ

+ Cảm hứng chủ đạo của bài thơ và nội dung tư tưởng được gửi gắm

+ Bối cảnh hiện thực, hoàn cảnh sáng tác của bài thơ

Câu 4 (trang 120, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Bài 3 yêu cầu đọc văn bản tuồng, chèo có gì giống và khác so với các bài đọc hiểu truyện và thơ trong sách Ngữ Văn 10, tập 1?

Lời giải

- Giống: Đều phân tích và đánh giá một số yếu tố về nội dung và nghệ thuật

- Khác nhau:

  + Chèo và tuồng: Nhận biết và phân tích được bối cảnh lịch sử - văn hóa thể hiện trong kịch bản chèo hoặc tuồng

  + Truyện (Truyền thuyết, sử thi): Thấy được một số điểm gần gũi giữa các tác phẩm thuộc các nền văn hóa khác nhau

  + Thơ (thể thơ tự do): Viết về đề tài quê hương đất nước

Câu 5 (trang 120, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Phân tích nội dung, hình thức và ý nghĩa của các văn bản thông tin trong bài 4, sách Ngữ Văn 10, tập 1

Lời giải 

Văn bản thông tin	Nội dung	Hình thức	Ý nghĩa
Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng)	Được chia ra làm 2 phần + Phần 1: Sự hình thành văn hóa Hà Nội: Lịch sử hình thành văn hóa Hà Nội qua các triều đại lịch sử; các yếu tố dẫn đến sự hình thành văn hóa Hà Nội: sự kết hợp giữ yếu tố văn hóa dân gian và văn hóa cung đình + Phần 2: Nếp sống thanh lịch của người Hà Nội: Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến sự hình thành nếp sống thanh lich của người Hà Nội; trích những câu thơ thành ngữ, tục ngữ để bổ sung làm rõ nội dung	+ Phần 1: Dấu ngoặc đơn (dùng để trú giải); các số chú thích (giải nghĩa từ ngữ) + Phần 2: Các dòng chữ in nghiêng (giúp người đọc dễ xác định vị trí và mối quan hệ của các thông tin); dấu ngoặc đơn (dùng để trú giải)	Mang đến lượng lớn thông tin về văn hóa Hà Nội: Về sự hình thành nếp sống thanh lịch của người Hà Nội
Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội Đền Hùng 2019 (Theo Thế Phương)	Giới thiệu và tuyên truyền đến người tham dự những lưu ý về mặt văn hóa khi tham gia lễ hội Đền Hùng: thời gian diễn ra lễ hội Đền Hùng, Các hoạt động chính trong lễ hội, văn hoá lễ hội qua “lễ hội 5 không”, hướng dẫn di chuyển đến lễ hội	Có tranh ảnh minh họa và bản đồ hướng dẫn di chuyển	Văn bản cho thấy quan điểm, thái độ sống tích cực, tiến bộ, có văn hóa của người viết nhằm giới thiệu và tuyên truyền đến mọi người những lưu ý khi tham gia lễ hội Đền Hùng
Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận (Theo Bình Trịnh)	Giới thiệu về lễ hội dân gian của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận (lễ hội Ka-tê): thời gian diễn ra, phần lễ và phần hội, ý nghĩa của lễ hội.	Dấu ngoặc đơn (dùng để trú giải); các số chú thích (giải nghĩa từ ngữ); có chú thích tranh ảnh, dòng chữ in đậm nhằm nhấn mạnh.	Mang đến lựơng lớn thông tin về lễ hội Ka - tê của dân tộc Chăm ở Ninh Thuận với những hoạt động diễn ra trong lễ hội đặc sắc và phong phú làm nên nét riêng và độc đáo của lễ hội “phần nghi lễ” và “phần hội”
Lễ hội Ok Om Bok (Theo Thạch Nhi)	Viết về lễ hội của đồng bào Khmer Nam Bộ (lễ hội Ok Om Bok) và giới thiệu về hoạt động đua ghe ngo là nghi thức truyền thống tiễn đưa thần nước	Dòng chữ in đậm nhằm khái quát nội dung văn bản, các số chú thích (giải nghĩa từ ngữ)	Muốn giới thiệu về lễ hội của đồng bào Khmer Nam Bộ (lễ hội Ok Om Bok) đến gần với bạn đọc, cho thấy nét văn hóa riêng đặc sắc và phong phú, đồng thời thể hiện quan điểm bảo tồn những sản vật, những giá trị truyền thống của dân tộc.

Viết

Câu 6 (trang 121, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu tên các kiểu văn bản được rèn luyện viết trong sách Ngữ Văn 10, tập một; chỉ ra các yêu cầu giống nhau và khác nhau khi viết về các kiểu văn bản đó

Lời giải 

a. Các kiểu văn bản

- Văn bản nghị luận:

+ Nghị luận xã hội: Viết bài văn nghị luận về vấn đề xã hội; Bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm

+ Nghị luận văn học: Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ

- Văn bản thông tin:

+ Bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng

+ Viết bài luận về bản thân

b. Yêu cầu

- Giống nhau: Xác định rõ mục đích viết, lí lẽ rõ ràng, dẫn chứng cụ thể, có liên hệ mở rộng.

- Khác nhau:

+ Văn bản nghị luận: Cần có sự bình luận, đánh giá.

+ Văn bản thông tin: Ngắn gọn, kết hợp với phương tiện phi ngôn ngữ.

Câu 7 (trang 121, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu mục đích, yêu cầu và nội dung chính của việc viết bài văn nghị luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hoặc quan niệm (Bài 3) với viết bài luận về bản thân (Bài 4). Hoàn thành bảng sau vào vở.

Lời giải

	Bài luận thuyết phục người khác	Bài luận về bản thân
Mục đích	Đưa ra các nguyên nhân, hậu quả và cách để thay đổi thói quen xấu nhằm thuyết phục thay đổi họ theo chiều hướng đúng đắn	Thuyết phục người khác tin vào phẩm chất, năng lực thực hiện nhiệm vu, công việc hoặc hoạt động nào đó của chính mình
Yêu cầu	- Tìm hiểu đề (Đọc kĩ đề bài; xác định đối tượng của bài viết, mục đích của bài viết thuyết phục từ bỏ thói quen hoặc quan niệm nào) - Nêu lí do và phân tích các ảnh hưởng tiêu cực, tác hại của thói quen, quan niệm cần phải thay đổi, từ bỏ - Có các dẫn chứng cụ thể, sinh động về những hình ảnh tiêu cực, tác hại của thói quen, quan niệm đó - Dự đoán phản ứng và lập luận của người có thói quen, quan niệm mà em muốn thuyết phục để nêu ý kiến phản biện của em	- Xác định rõ mục đích, yêu cầu cần viết của bài luận - Tìm hiểu về đối tượng cần thuyết phục (họ là ai, học có yêu cầu gì, họ cần gì ở mình ?) - Suy nghĩ về chính mình: mong muốn, khả năng, điều kiện, điểm mạnh, điểm hạn chế, mức độ hoàn thành công việc - Xác định những luận điểm và những lí lẽ, dẫn chứng sáng tỏ cho mỗi luận điểm trong bài viết - Lựa chọn cách trình bày sao cho hiệu quả, hấp dẫn - Nhờ những người có kinh nghiệm đọc, góp ý để hoàn thiện bài viết
Nội dung chính	Thuyết phục người có thói quen chưa tốt, quan niêm chưa đúngtừ bỏ những thói quen và quan niệm ấy	Nhằm giải trình một cách trung thực những điểm nổi bật nhất về bản thân trong tương quan với mức độ yêu cầu của tổ chức cá nhân, hoạt động cần thực hiện

Câu 8  (trang 121, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu một số điểm giống và khác nhau giữa viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội (Bài 1) và viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá tác phẩm thơ (Bài 2)

Lời giải 

* Giống nhau: Liên hệ, mở rộng, so sánh với thực tiễn đời sống và suy nghĩ của bản thân

- Xác định các luận điểm trong bài viết và lựa chọn các dẫn chứng cụ thể, sinh động

- Triển khai bài viết đảm bảo sáng rõ ý kiến và hệ thống luận điểm

* Khác nhau:

- Bài văn nghị luận phân tích, đánh giá tác phẩm thơ

  + Chỉ ra giá trị của các yếu tố hình thức trong việc thể hiện nội dung, chủ đề của các tác phẩm thơ

  + Suy nghĩ, nhận xét về những thành công và hạn chế của tác giả về những giá trị và sự tác động của tác phẩm thơ đối với người đọc

- Bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

  + Tìm hiểu đề; xem lại các tác phẩm đã học liên quan đến vấn đề xã hội đặt ra của đề bài.

Nói và nghe

Câu 9 (trang 121, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nêu nội dung chính được rèn luyện trong kĩ năng nói và nghe ở sách Ngữ Văn 10, tập 1. Chứng minh nhiều nội dung nói và nghe liên quan chặt chẽ với nội dung đọc hiểu và viết.

Lời giải 

Bài	Nội dung nói nghe
Bài 1: Thần thoại và sử thi	Thuyết trình về một vấn đề xã hội
Bài 2: Thơ đường luật	Trình bày kết quả báo cáo nghiên cứu một vấn đề
Bài 3: Kịch bản chèo và tuồng	Thảo luận về một vấn đề có những ý kiến khác nhau
Bài 4: Văn bản thông tin	Thuyết trình, thảo luận về một địa chỉ văn hoá

 - Các nội dung nói và nghe liên quan chặt chẽ với nội dung đọc hiểu và viết

* Bài 1. Thần thoại và sử thi

- Phần Viết: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

- Phần Nói và nghe: Thuyết minh về một vấn đề xã hội

=> Hai phần có mối quan hệ chặt chẽ, phần viết sẽ giúp hiểu và biết cách làm một bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội, từ đó sẽ giúp thuyết minh về nó một cách trôi chảy, mạch lạc, rõ ràng

* Bài 2:

- Phần đọc hiểu: các văn bản về lễ hội ở Việt Nam

- Phần viết: văn bản nội quy, hướng dẫn nơi công cộng

- Phần nói nghe: Thuyết trình, thảo luận về một địa chỉ văn hoá

=> Các phần đọc, viết, nói, nghe đều thống nhất với nhau cùng một chủ đề: lễ hội, văn hoá Việt Nam

Tiếng Việt

Câu 10 (trang 121, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài:

a) Nêu nội dung chính của phần Tiếng Việt được học trong sách Ngữ Văn 10, tập một theo bảng

b) Nêu ra một số biện pháp tu từ có trong các bài thơ đã đọc ở Bài 2 và phân tích tác dụng của một số biện pháp tu từ mà em thấy nổi bật

c) Trong các lỗi dùng từ tiếng Việt được đề cập ở sách Ngữ Văn 10, tập 1, em thường hay mắc lỗi nào

Lời giải

a. Nêu nội dung chính của phần Tiếng Việt được học trong sách Ngữ Văn 10, tập một theo bảng:

Bài	Tên nội dung phần Tiếng Việt
1	Sửa lỗi dùng từ
2	Sửa lỗi về trật tự từ
3	Sửa lỗi dùng từ
4	Các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

b. Nêu ra một số biện pháp tu từ có trong các bài thơ đã đọc ở Bài 2 và phân tích tác dụng của một số biện pháp tu từ mà em thấy nổi bật.

- Một số biện pháp tu từ: Đảo ngữ (Cảm xúc mùa thu); Đối (Tự tình)...

- Tác dụng: Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt; Thể hiện được tình cảm của tác giả…

c. Trong các lỗi dùng từ tiếng Việt được đề cập ở sách Ngữ Văn 10, tập 1, em thường hay mắc lỗi nào?

Một số lỗi: Dùng từ không đúng nghĩa.

>>> Xem trọn bộ: Soạn Văn 10 Chân trời sáng tạo 

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn bài Nội dung ôn tập - Ôn tập HK1 SGK 10 trang 120 trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!