Mỗi cromatit có bề ngang là?

Crômatit là một trong hai bản sao của một nhiễm sắc thể được sao chép, cả hai crômatit vẫn tiếp giáp với nhau thành một nhiễm sắc thể chính thức nhờ tâm động. Mỗi cromatit có bề ngang là 700nm.

Trắc nghiệm: Mỗi cromatit có bề ngang là?

A. 11 nm

B. 30 nm

C. 700 nm

D. 1400 nm

Trả lời:

Đáp án đúng: C. 700 nm

Mỗi cromatit có bề ngang là 700nm.

Kiến thức vận dụng để trả lời câu hỏi

I. HÌNH THÁI VÀ CẤU TRÚC CỦA NHIỄM SẮC THỂ

1. Hình thái của nhiễm sắc thể

Hình thái NST ở kì giữa

- NST là 1cấu trúc gồm phân tử ADN và liên kết với các loại prôtêin khác nhau (chủ yếu prôtein histôn)

- Mỗi nhiễm sắc thể chứa: Tâm động, vùng đầu mút

- Mỗi loài có một bộ NST đặc trưng về số lượng, hình thái và cấu trúc.

- Có 2 loại NST: NST thường và NST giới tính.

2. Cấu trúc siêu hiển vi của NST

Ở sinh vật nhân thực: NST được cấu tạo từ chất nhiễm sắc gồm ADN và prôtêin:

- Đơn vị cấu trúc cơ bản của NST là nucleoxôm.

- (ADN + prôtêin) → Nuclêôxôm (8 phân tử prôtêin histôn được quấn quanh bởi một đoạn phân tử ADN dài khoảng 146 cặp nuclêôtit, quấn 1 ¾ vòng) → Sợi cơ bản (khoảng 11 nm) →Sợi nhiễm sắc (25 – 30 nm) → Ống siêu xoắn (300 nm) → Crômatit (700 nm) → NST.

II. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

1. Khái niệm về đột biến cấu trúc NST

Đột biến cấu trúc NST là sự thay đổi trong cấu trúc của từng NST → Sắp xếp lại các gen, hay giảm hoặc tăng số lượng gen trên NST dẫn đến thay đổi hình dạng và cấu trúc của NST.

2. Nguyên nhân gây đột biến cấu trúc NST

+ Do tác động của các tác nhân gây đột biến trong ngoại cảnh (vật lí, hóa học)

+ Do rối loạn trao đổi chất nội bào, làm cho NST bị đứt gãy

3. Đặc điểm của các loại đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

* Ý nghĩa:

- Với tiến hoá: Cấu trúc lại hệ gen → cách li sinh sản → hình thành loài mới.

- Với di truyền học: xác định vị trí của gen trên NST qua nghiên cứu mất đoạn NST → Lập bản đồ gen.

- Với chọn giống: Ứng dụng tổ hợp các gen trên NST → tạo giống mới.

* Cơ chế chung của ĐBCTNST: Các tác nhân gây đột biến phá vỡ cấu trúc NST→dẫn đến sự thay đổi trình tự và số lượng các gen, làm thay đổi hình dạng NST.

Xem thêm:

>>> Đột biến mất đoạn nhiễm sắc thể là?

III. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1: Mô tả cấu trúc siêu hiển vi của NST ở sinh vật nhân thực

Bài làm:

- Nhiễm sắc thể được cấu tạo từ chất nhiễm sắc có chứa phân tử ADN mạch kép có chiều ngang 2nm (hình 5A). Phân tử ADN quấn quanh khối cầu prôtêin tạo nên các nuclêôxôm.

- Mỗi nuclêôxôm gồm có lõi là 8 phân tử histôn và được một đoạn ADN dài, chứa 146 cặp nuclêôtit quấn quanh 1.3/4 vòng. Giữa hai nuclêôxôm liên tiếp là một đoạn ADN và một phân tử prôtêin histôn.

- Chuỗi nuclêôxôm tạo thành sợi cơ bản có đường kính 11 nm.

- Sợi cơ bản cuộn xoắn bậc hai tạo thành sợi nhiễm sắc có đường kính khoảng 30 nm.

- Sợi nhiễm sắc lại được xếp cuộn lần nữa tạo nên sợi có đường kính khoảng 300 nm. Cuối cùng là một lần xoắn tiếp của sợi 300nm thành crômatit có đường kính khoảng 700 nm.

- Nhiễm sắc thể tại kì giữa ở trạng thái kép gồm 2 crômatit. Vì vậy, chiều ngang của mỗi nhiễm sắc thể có thể đạt tới 1400nm.

- Với cấu trúc cuộn xoắn như vậy, chiều dài của NST có thể được rút ngắn 15000 - 20000 lần so với chiều dài của ADN. Sự thu gọn cấu trúc không gian như thế thuận lợi cho sự phân li, tổ hợp các nhiễm sắc thể trong quá trình phân bào.

Câu 2: Tại sao mỗi NST lại được xoắn lại theo nhiều cấp độ khác nhau?

Bài làm:

- NST có cấu trúc xoắn qua nhiều mức xoắn khác nhau giúp các NST có thể xếp gọn trong nhân tế bào cũng như giúp điều hòa hoạt động của gen và NST dễ dàng di chuyển trong quá trình phân bào.

Câu 3: Đột biến cấu trúc NST là gì? Có những dạng nào? Nêu ý nghĩa

Bài làm:

- Đột biến NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.

- Các dạng đột biến cấu trúc NST:

+ Mất đoạn

• Mất 1 đoạn nào đó của NST.
• làm giảm số lượng gen, mất cân bằng gen => thường gây hậu quả nghiêm trọng
• ứng dụng: loại 1 số gen không mong muốn ở giống cây trồng.

+ Lặp đoạn

• Lặp 1 đoạn NST nào đó 1 hay nhiều lần.
• làm tăng số lượng gen, mất cân bằng hệ gen => thường không gây hậu quả nghiêm trọng
• Tạo điều kiện cho đột biến gen => tạo gen mới trong quá trình tiến hóa.

+ Đảo đoạn

• 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 180 độ và nối lại.
• làm thay đổi trình tự phân bố của gen => tăng hoặc giảm mức độ hoạt động => có thể làm giảm khả năng sinh sản
• cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa

+ Chuyển đoạn

• trao đổi đoạn trong 1 NST hoặc giữa các NST không tương đồng
• làm thay đổi nhóm gen liên kết => thường làm giảm khả năng sinh sản
• vai trò quan trọng trong hình thành loài mới
• ứng dụng trong sản xuất để phòng trừ sâu hại bằng biện pháp di truyền

Câu 4: Tại sao phần lớn các loại đột biến cấu trúc NST là có hại, thậm chí gây chết cho các thể đột biến?

Bài làm:

- Đột biến cấu trúc nST thường là hỏng các gen, làm mất cân bằng gen và tái cấu trúc lại các gen trên NST 

=> do đó, nó thường gây hại thậm chí gây chết cho thể đột biến