Lý thuyết Vật lý 10 Bài 7. Sai số của phép đo các đại lượng vật lí

Lý thuyết Vật lý 10: Bài 7. Sai số của phép đo các đại lượng vật lí

I. PHÉP ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÍ. HỆ ĐƠN VỊ SI

1. Phép đo các đại lượng vật lí  

Phép đo một đại lượng vật lí là phép so sánh nó với đại lượng vật lí cùng loại được quy ước làm đơn vị.

2. Đơn vị đo   

Hệ SI (hệ thống đơn vị đo được quy định thống nhất áp dụng nhiều nước trên thế giới) quy định 7 đơn vị cơ bản là:

1. Đơn vị độ dài: mét (m)

2. Đơn vị thời gian: giây (s)

3. Đơn vị khối lượng: kilôgam (kg)

4. Đơn vị nhiệt độ: kevin (K)Đơn vị cường độ dòng điện: ampe (A)

5. Đơn vị cường độ sáng: canđêla (Cđ)

6. Đơn vị lượng chất: mol (mol)

Ngoài ra, còn có nhiều đơn vị khác.

II. SAI  SỐ PHÉP ĐO

1. Sai số hệ thống   

Sai số dụng cụ là một trong những nguyên nhân gây ra sai số hệ thống.

2. Sai số ngẫu nhiên

Sai số do các yếu tố ngẫu nhiên bên ngoài được gọi là sai số ngẫu nhiên.

*Chú ý :

      Sai số hệ thống do lệch điểm 0 ban đầu là loại sai số cần phải loại trừ bằng cách hiệu chỉnh chính xác điểm 0 ban đầu của dụng cụ đo trước khi tiến hành đo.

      Sai sót : trong khi đo, còn có thể mắc phải sai sót. Do lỗi sai sót, kết quả nhận được khác xa giá trị thực. Trong trường hợp nghi ngờ có sai sót, cần phải đo lại và loại bỏ giá trị sai sót.

3. Giá trị trung bình

Giá trị trung bình được tính theo công thức:

4. Các xác định sai số của phép đo

Sai số tuyệt đối trung bình của nn lần được tính theo công thức:

Sai số tuyệt đối của phép đo là tổng sai số ngẫu nhiên và sai số dụng cụ:

5. Cách viết kết quả đo

Kết quả đo đại lượng A không cho dưới dạng một con số, mà cho dưới dạng một khoảng giá trị, trong đó chắc chắn có chứa giá trị thực của đại lượng A:

6. Sai số tỉ đối  

Sai số tỉ đối càng nhỏ thì phép đo càng chính xác.

7. Cách xác định sai số của phép đo gián tiếp  

Để xác định sai số của phép đo gián tiếp, ta có thể vận dụng quy tắc sau đây:

- Sai số tuyệt đối của một tổng hay hiệu thì bằng tổng các sai số tuyệt đối của các số hạng.

- Sai số tỉ đối của một tích hay thương thì bằng tổng các sai số tỉ đối của các thừa số.

Xem thêm Giải Vật lý 10: Bài 7. Sai số của phép đo các đại lượng vật lí