Lý thuyết Vật lý 10 Bài 29. Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-lơ-ma-ri-ốt

Lý thuyết Vật lý 10 Bài 29. Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-lơ-ma-ri-ốt

I. TRẠNG THÁI VÀ QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI

Trạng thái của một lượng khí được xác định bằng thể tích V, áp suất p và nhiệt độ tuyệt đối T.

Những đại lượng này được gọi là các thông số trạng thái của một lượng khí. Giữa các thông số trạng thái của một lượng khí có những mối liên hệ xác định. Lượng khí có thể chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác bằng các quá trình biến đổi trạng thái, gọi tắt là quá trình.

Trong hầu hết các quá trình tự nhiên, cả ba thông số trạng thái đều thay đổi. Tuy nhiên cũng có thể thực hiện được những quá trình trong đó chỉ có hai thông số biến đổi, còn một thông số không đổi. Những quá trình này được gọi là đẳng quá trình.

II. QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT

Quá trình biến đổi trạng thái trong đó nhiệt độ được giữ không đổi gọi là quá trình đẳng nhiệt.

III. ĐỊNH LUẬT BOYLE-MARIOTTE (BÔI-LƠ – MA-RI-ỐT)

1. Thí nghiệm

     

     Thí nghiệm đưa đến định luật Boyle-Mariotte.
     

2. Định luật Boyle-Mariotte  

Trong quá trình đẳng nhiệt của một lượng khí nhất định, áp suất tỉ lệ nghịch với thể tích.

hay

pV = hằng số

Nếu gọi p₁,V₁ là áp suất và thể tích của một lượng khí ở trạng thái 1;  p₂,V₂  là áp suất và thể tích của lượng khí này ở trạng thái 2, thì theo định luật Boyle-Mariotte ta có:

p₁V₁= p₂V₂

IV. ĐƯỜNG ĐẲNG NHIỆT

Đường biểu diễn sự biến thiên của áp suất theo thể tích khi nhiệt độ không đổi gọi là đường đẳng nhiệt. Trong hệ toạ độ (p,V) đường này là đường hypebol.

Ứng với các nhiệt độ khác nhau của cùng một lượng khí có các đường đẳng nhiệt khác nhau.

Đường đẳng nhiệt ở trên ứng với nhiệt độ cao hơn đường đẳng nhiệt ở dưới.

Xem thêm Giải Vật lý 10: Bài 29. Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-lơ-ma-ri-ốt