Lý thuyết Địa Lí 11 Bài 5. Một số vấn đề của châu lục và khu vực Tiết 3

Bài 5. Một số vấn đề của châu lục và khu vực

TIẾT 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ KHU VỰC TRUNG Á

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ KHU VỰC TRUNG Á

1. Khu vực Tây Nam Á

- Vị trí địa lí: Nằm ở Tây Nam châu Á, tiếp giáp 3 châu lục Á, Âu, Phi; án ngữ trên đường hàng hải quốc tế từ Á sang Âu → Có vị trí chiến lược về kinh tế, giao thông, quân sự.

- Diện tích: Khoảng 7 triệu km2.

- Dân số: 313 triệu người (năm 2005).

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:

+ Khí hậu khô, nóng nhiều núi, cao nguyên và hoang mạc.

+ Tài nguyên chủ yếu là dầu mỏ, khí tự nhiên… tập trung ở vùng vịnh Péc-xich.

- Đặc điểm xã hội:

+ Nơi ra đời nhiều tôn giáo, nền văn minh.

+ Hiện nay đa số dân cư theo đạo Hồi nhưng bị chia rẽ thành nhiều giáo phái mất ổn định.

2. Khu vực Trung Á

- Vị trí địa lí: Nằm ở trung tâm châu Á, không tiếp giáp biển hay đại dương nào, án ngữ trên con đường tơ lụa → Có vị trí chiến lược về quân sự, kinh tế.

- Diện tích: Khoảng 5,6 triệu km2.

- Dân số: 61,3 triệu người (năm 2005).

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:

+ Khu vực giàu có về tài nguyên dầu khí, sắt, đồng, thủy điện, than, urani…

+ Khí hậu khô hạn, thích hợp trồng bông và cây công nghiệp.

+ Các thảo nguyên chăn thả gia súc.

- Đặc điểm xã hội:

+ Khu vực đa sắc tộc, mật độ dân số thấp.

+ Trừ Mông Cổ, đa số dân cư theo đạo Hồi.

+ Giao thoa văn minh phương Đông và Tây.

3. Nét tương đồng giữa hai khu vực Tây Nam Á và Trung Á

- Là những khu vực có vị trí địa lí mang tính chiến lược.

- Khí hậu khô hạn.

- Giàu tài nguyên khoáng sản (dầu mỏ).

- Tỉ lệ dân cư theo đạo Hồi cao.

- Đang tồn tại những mâu thuẫn liên quan đến tranh chấp quyền lợi về đất đai, tài nguyên dẫn đến các cuộc xung đột sắc tộc, tôn giáo và khủng bố.

II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á VÀ KHU VỰC TRUNG Á

1. Vai trò cung cấp dầu mỏ

- Trữ lượng dầu mỏ lớn, Tây Nam Á chiếm 50% thế giới → nguồn cung chính cho thế giới → trở thành nơi cạnh tranh ảnh hưởng của nhiều cường quốc.

2. Xung đột sắc tộc, xung đột tôn giáo và nạn khủng bố

a) Hiện tượng

- Luôn xảy ra các cuộc chiến tranh, xung đột giữa các quốc gia, giữa các dân tộc, giữa các tôn giáo, giữa các giáo phái trong Hồi giáo, nạn khủng bố.

- Hình thành các phong trào li khai, tệ nạn khủng bố ở nhiều quốc gia.

b) Nguyên nhân

- Do tranh chấp quyền lợi: Đất đai, tài nguyên, môi trường sống.

- Do khác biệt về tư tưởng, định kiến về tôn giáo, dân tộc có nguồn gốc từ lịch sử.

- Do các thế lực bên ngoài can thiệp nhằm vụ lợi.

c) Hậu quả

- Gây mất ổn định ở mỗi quốc gia, trong khu vực và làm ảnh hưởng tới các khu vực khác.

- Đời sống nhân dân bị đe dọa và không được cải thiện, kinh tế bị hủy hoại và chậm phát triển.

- Ảnh hưởng tới giá dầu và phát triển kinh tế của thế giới.

Xem thêm Giải Địa 11: Bài 5 Tiết 3. Một số vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á