Soạn Lịch sử 11 Kết nối tri thức Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á

Hướng dẫn Soạn Lịch sử 11 Kết nối tri thức Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á trang 38, 37,... 44 theo chương trình Sách mới.

Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á

Lý thuyết Lịch sử 11 Kết nối tri thức Bài 5. Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á

Sơ đồ tư duy Lịch sử 11 Kết nối tri thức Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á

Mở đầu trang 29 Lịch Sử 11

Câu hỏi: Quá trình thực dân phương Tây xâm lược và cai trị ở các nước Đông Nam Á diễn ra như thế nào?

Trả lời:

- Trong các thế kỉ XVI - XIX, thực dân phương Tây đã từng bước xâm chiếm các quốc gia Đông Nam Á bằng bằng nhiều cách thức và thủ đoạn khác nhau: ngoại giao, buôn bán, truyền giáo, khống chế chính trị ép kí hiệp ước và dùng vũ lực thôn tính,...

- Các nước Đông Nam Á có những chuyển biến lớn trên tất cả các lĩnh lực do sự thống trị của thực dân phương Tây. 

-  Mâu thuẫn dân tộc giữa nhân dân Đông Nam Á với chính quyền thực dân phương Tây ngày càng sâu sắc, làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Câu hỏi trang 32 Lịch Sử 11

Câu hỏi 1: Khai thác Tư liệu 1 và thông tin trong mục, trình bày quá trình thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á.

Trả lời: 

Từ thế kỉ XVI, các nước phương Tây đã tiến hành xâm lược các nước Đông Nam Á thông qua các hoạt động buôn bán và truyền giáo. Qua đó, họ mở rộng giao thương và chuẩn bị cho quá trình xâm lược. Sau gần 4 thế kỉ, thực dân phương Tây đã xâm lược thành công các nước Đông Nam Á hải đảo. Đối với Đông Nam Á lục địa, quá trình xâm lược bắt đầu vào thế kỉ XIX và đã hoàn thành vào đầu thế kỉ XX. Các nước thực dân phương Tây đã thôn tính Đông Nam Á.

Câu hỏi 2: Theo em, cách thức tiến hành xâm lược các nước Đông Nam Á của thực dân phương Tây có những điểm chung gì?

Trả lời:

Phương Tây đã bắt đầu quá trình xâm lược các quốc gia Đông Nam Á từ đầu thế kỉ XVI thông qua các hoạt động buôn bán, truyền giáo và mở rộng giao thương. Các nước châu Âu đã tận dụng tình hình khủng hoảng chính trị, kinh tế và xã hội của các quốc gia Đông Nam Á để thực hiện quá trình thôn tính và chiếm đóng. Các cuộc nổi dậy chống lại chế độ phong kiến cũng đã được tận dụng để tăng cường quá trình xâm lược của phương Tây.

Câu hỏi trang 34 Lịch Sử 11

Câu hỏi: Khai thác các tư liệu 2, 3 và thông tin trong mục, trình bày chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á.

Trả lời: 

- Về chính trị, các nước thực dân phương Tây đã thiết lập nền thống trị dưới các hình thức khác nhau, tuy nhiên chúng có điểm chung là duy trì các thế lực phong kiến địa phương như một công cụ để thực hiện chính sách cai trị thuộc địa.

- Về kinh tế, các nước thực dân đã áp dụng chính sách bóc lột, khai thác tài nguyên thuộc địa, biến các nước Đông Nam Á thành nơi cung cấp nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, phục vụ lợi ích cho chính quốc.

- Về văn hóa và xã hội, các nước thực dân đã tìm mọi cách để kìm hãm phát triển của các nước thuộc địa, đồng thời làm suy thoái giá trị truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á và khiến người dân ở đó sống trong tình trạng nghèo đói và lạc hậu.

Câu hỏi trang 36 Lịch Sử 11

Câu hỏi 1: Hãy phân tích ý nghĩa của công cuộc cải cách ở Xiêm.

Trả lời:

Công cuộc cải cách ở Xiêm trong thế kỉ XIX đã mang lại ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển của quốc gia này. 

- Về mặt chính trị, cải cách đã giúp Xiêm đánh bại sự can thiệp của các quốc gia phương Tây và đạt được sự độc lập. Các cải cách như việc thành lập chính phủ có quyền tự quản và đưa ra những quyết định quan trọng đã giúp Xiêm có được sự độc lập trong việc quản lý và phát triển quốc gia của mình.

- Về mặt kinh tế, cải cách đã thúc đẩy sản xuất, thương mại, việc xây dựng các cơ sở hạ tầng như đường sắt, đường bộ và các cảng biển cũng đã giúp nâng cao khả năng kết nối với các quốc gia lân cận, cải thiện điều kiện giao thương và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

- Về mặt xã hội, cải cách đã loại bỏ hệ thống nô lệ và đánh thức tinh thần tự do của người dân, giúp cho nước Xiêm phát triển giáo dục, văn hóa và khoa học. Việc hình thành các tổ chức xã hội dân sự và các đảng chính trị cũng đã giúp cho người dân có thể tham gia tích cực vào việc quản lý đất nước và tham gia vào các quyết định quan trọng.

=> Công cuộc cải cách đã đóng góp rất nhiều vào sự phát triển của quốc gia này.

Câu hỏi 2: Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở khu vực Đông Nam Á không trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây?

Trả lời:

Xiêm là nước duy nhất ở khu vực Đông Nam Á không trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây vì"

+ Trong khi hầu hết các quốc gia trong khu vực đều trở thành thuộc địa của thực dân thì Xiêm thực hiện cải cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới.

+ Nhờ những thành tựu của cải cách mà chính phủ Xiêm đã tăng cường được sức mạnh của quốc gia.

+ Chính phủ Xiêm thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo, nhằm giữ vững độc lập, chủ quyền đất nước.

+ Ngoài ra, Xiêm lợi dụng vào sự kiềm chế lẫn nhau giữa các nước tư bản để bảo vệ nền độc lập và vị trí vùng đệm giữa các đế quốc Anh, Pháp. 

Luyện tập - Vận dụng

Câu hỏi 1. Hãy lập trục thời gian thể hiện những nét chính về quá trình thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á. 

>>> Xem trả lời

Câu hỏi 2. Theo em, những chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á đã tác động như thế nào đối với các nước trong khu vực?

Trả lời:

Các chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á đã có tác động tiêu cực đối với các nước trong khu vực. Thực dân phương Tây thiết lập các hình thức trị dưới khác nhau, đồng thời duy trì các thế lực phong kiến địa phương như một công cụ để thi hành chính sách cai trị thuộc địa. Họ thực hiện chính sách bóc lột, khai thác các thuộc địa, biến các nước trong khu vực thành nơi cung cấp nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, phục vụ lợi ích cho chính quốc.

Các chính sách này đã gây ra tình trạng bất ổn và rối loạn trong các nước thuộc địa, khiến cho người dân ở các nước Đông Nam Á trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói và không có sự phát triển. Các thế lực phong kiến địa phương vẫn được duy trì như một công cụ để thi hành chính sách cai trị thuộc địa, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phát triển chính trị, kinh tế và xã hội của các quốc gia trong khu vực.

Câu hỏi 3. Sưu tầm tài liệu từ sách, báo, internet, viết một bài (khoảng 300 chữ) về quá trình thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở một nước trong khu vực Đông Nam Á.

Trả lời:

Vào thế kỉ XVI các nước phương Tây đã chuẩn bị và bắt đầu kế hoạch xâm lược Đông Nam Á của mình. Để tiến hành xâm lược thuận lợi, phương Tây thông qua buôn bán, truyền giáo và từng bước chuẩn bị xâm lược. Đồng thời lợi dụng tình hình Đông Nam Á suy thoái, khủng hoảng kinh tế, chính trị làm thời cơ xâm lược.

Điển hình như ở Việt Nam, ngày 01/09/1858 thực dân Pháp tấn công bán đảo Sơn Trà, mở ra cuộc đấu tranh và xâm lược Việt Nam. Từ tháng 02/1859 đến 1879 Pháp đánh liên tiếp, chiếm đóng nhiều tỉnh thành và từng bước xây dựng bộ máy cai trị ở Nam Kì. Không dừng ở đó năm 1882 Pháp mở rộng quá trình xâm lược r Bắc Kì. Tháng 08/1883 nhà Nguyễn thất thủ, thừa nhận nền thống trị của Pháp.

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Lịch sử 11 Kết nối tri thức Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!