Soạn Kinh tế pháp luật 11 Cánh Diều Bài 16: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ tổ quốc

Hướng dẫn Soạn Kinh tế pháp luật 11 Cánh Diều Bài 16: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ tổ quốc ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 16: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ tổ quốc

Lý thuyết Kinh tế Pháp luật 11 Cánh Diều Bài 16: Quyền và nghĩa vụ của công dân về Bảo vệ Tổ quốc

Câu hỏi mở đầu trang 111 KTPL 11: Em hãy chia sẻ suy nghĩ của mình về khẩu hiệu "Bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân" để nói đến tinh thần đoàn kết và lòng yêu nước của toàn dân chung tay hướng tới Tổ quốc.

Trả lời:

- Xuất phát từ truyền thống dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc, thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc luôn là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi công dân, trở thành ý thức của mỗi người Việt Nam. Sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN) là sự nghiệp của toàn dân đã được kiểm nghiệm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, lịch sử đấu tranh của nhân dân lao động.

- Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, nhân dân Việt Nam anh dũng, kiên cường, bất khuất đấu tranh, chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, khẳng định độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền dân tộc tự quyết, lựa chọn con đường phát triển của dân tộc mình. Trong thời đại ngày nay, con đường đó là "độc lập dân tộc gắn liền với CNXH", "bảo vệ Tổ quốc gắn liền với bảo vệ chế độ XHCN".

- Bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền quốc phòng toàn dân là quan điểm cơ bản xuyên suốt của Hiến pháp nước ta, thuộc trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, toàn dân, của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang làm nòng cốt. Vấn đề quốc phòng trở thành hoạt động của cả nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng nhằm giữ vững hòa bình, đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi quy mô, hình thức.

Câu hỏi trang 113 KTPL 11:

a. Em hãy xác định các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc trong các thông tin trên.

b. Căn cứ vào thông tin, em hãy nhận xét việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của từng chủ thể về bảo vệ Tổ Quốc trong các trường hợp trên.

Trả lời:

a. Các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc trong các thông tin trên:

- Nghĩa vụ quân sự

- Thực hiện nghĩa vụ đi quân sự

- Độ tuổi nhập ngũ

- Bảo vệ Tổ quốc

- Công dân phải thực hiện nghĩa vụ quân sựu và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

-Công dân có nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc.

- Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất.

b. Trường hợp 1 đã thực hiện đúng nghĩa vụ đi khám quân sự

Trường hợp 2: Ông D đã thực hiện đúng là luôn trung thành với Tổ quốc.

Trường hợp 3: Chấp hành tốt luật công dân phối hợp với công an để bảo vệ đất nước.

Câu hỏi trang 114 KTPL 11:

a. Căn cứ vào hai thông tin, em hãy xác định nội dung hành vi vi phạm quyền và nghĩa của công dân về nảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M trong các tình huống trên.

b. Theo em, hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M dẫn tới những hậu quả gì?

Trả lời:

a. Nội dung hành vi vi phạm quyền và nghĩa của công dân về nảo vệ Tổ quốc của anh T, ông P và bố mẹ M trong các tình huống trên:

- Anh T đã vi phạm pháp luật không chấp hành đi nghĩa vụ quân sự

- Tự giác đăng kí đi nghĩa vụ quân sự theo đúng quy định.

- Chống đối cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự

b. Hậu quả của các hành vi trên là:

- Các hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lí kỉ luật, bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Luyện tập

Câu hỏi 1. Theo em hành vi nào sau đây là thực hiện quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc?

A. Anh B là sinh viên đại học nhưng vẫn đăng kí thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định của pháp luật.

B. Ông D là cán bộ xã nên đã can thiệp cho cháu mình được hoãn nghĩa vụ quân sự dù không thuộc trường hợp pháp luật quy định.

C. Anh M luôn tích cực kết hợp cùng bộ đội biên phòng tham gia tuần tra biên giới 

D. Bà K đã giấu lệnh gọi nhập ngũ của con trai vì muốn con tiếp tục đi làm phụ giúp kinh tế cho gia đình.

E. Chị N là hội viên của Hội phụ nữ xã X đã tích cực tham gia tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự cho mọi người ở địa phương.

Trả lời:

Hành vi thực hiện quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc là: a, c, d.

Câu hỏi 2. Em đồng ý với ý kiến của bạn nào? Vì sao?

Q cho rằng việc bảo vệ Tổ quốc trong thời bình hiện nay là mỗi công dân chỉ cần tích cực tham gia thực hiện nghĩa vụ quân sự. Nhưng V là bạn của Q lại không đồng ý với lí do việc thực hiện nghĩa vụ quân sự chỉ là một hoạt động tham gia bảo vệ Tổ quốc của công dân.

Trả lời:

Em đồng ý với ý kiến của bạn Q vì việc bảo vệ tổ quốc không chỉ là thực hiện nghĩa vụ quân sự mà còn có nhiều hoạt động khác như: tuyên truyền vận động ý thức người dân yêu tổ quốc; tham gia các hoạt động nhằm bảo vệ biên giới, vùng biển, hải đảo,…bảo vệ chủ quyền của Việt Nam, tham gia các lực lượng vũ trang như công an, quân đội,… Tham gia các hoạt động bảo vệ an ninh trật tự, vệ sinh môi trường cũng là những hành động bảo vệ tổ quốc.

Câu hỏi 3.

a. Em hãy nhận xét suy nghĩ, hành vi của P và bố mẹ P

Là học sinh lớp 11 nhưng P rất tích cực tham gia hoạt động tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự của địa phương. P cho rằng, thông qua hoạt động tuyên truyền thì bản thân sẽ hiểu rõ hơn quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, bố mẹ của P không cho con tham gia vì muốn con tập trung học tập.

b. Nếu là P, em sẽ giải thích như thế nào để bố mẹ hiểu và tôn trọng việc thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của mình.

Trả lời:

a. - Hành vi của P tích cực tham gia hoạt động tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự của địa phương là thực hiện đúng trách nhiệm của công dân về bảo vệ tổ quốc.

- Hành vi của bố mẹ P không cho con tham gia vì muốn con tập trung học tập là đang thực hiện không đúng trách nhiệm bảo vệ tổ quốc.

b. Nếu là P, em sẽ giải thích cho bố mẹ hiểu rằng mỗi công dân Việt Nam đều có nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, có thể bằng nhiều cách khác nhau như việc tham gia hoạt động tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự của địa phương, tham gia nghĩa vụ quân sự khi đủ 18 tuổi,… Đây là trách nhiệm của mỗi người, nếu không tuân thủ thì tùy từng mức độ mà pháp luật sẽ xử lí.

Câu hỏi 4. Em hãy nhận xét về thái độ, hành vi của vợ chồng anh A.

Sau khi được địa phương đề nghị tham gia lực lượng dân quân tự vệ, anh A rất tích cực tham gia các hoạt động huấn luyện, bảo vệ môi trường tại địa phương. Vợ của anh A cũng tạo điều kiện cho chồng tham gia các hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ vì cho rằng đây là nhiệm vụ của mỗi người dân.

Trả lời:

Thái độ và hành vi của vợ chồng anh A thật đáng khen vì đã thực hiện đúng trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ tổ quốc đó là tham gia dân quân tự vệ, tham gia các hoạt động huấn luyện, bảo vệ môi trường tại địa phương. 

Câu hỏi 5. Tốt nghiệp Trung học phổ thông, H có nguyện vọng tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân. Tuy nhiên khi H chia sẻ nguyện vọng của mình với K là bạn thân thì K lại cho rằng H nên đi làm sẽ tốt hơn.

a. Em hãy nhận xét suy nghĩ, lời nói của H và K?

b. Nếu là H, em sẽ giải thích cho K thế nào để bạn thấy được nghĩa vụ của công dân trong tham gia bảo vệ Tổ quốc.

Trả lời:

a. - "Tốt nghiệp Trung học phổ thông, H có nguyện vọng tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân", hành động này của H là thể hiện tấm lòng yêu nước, thực hiện đúng trách nhiệm của một công dân trong việc bảo vệ tổ quốc.

- Tuy nhiên, bạn K lại khuyên H nên đi làm, như vậy bạn K chưa hiểu về quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ tổ quốc.

b. Nếu là H, em sẽ giải thích cho K về trách nhiệm của mỗi công dân trong việc bảo vệ tổ quốc bằng nhiều cách khác nhau như: tham gia nghĩa vụ quân sự, tham gia bảo vệ chủ quyền quốc gia,… Có bảo vệ tổ quốc thì chúng ta mới có một đất nước hòa bình, có điều kiện phát triển bản thân,… Vì vậy, bảo vệ tổ quốc là trách nhiệm của mỗi công dân.

Vận dụng

Câu hỏi 1: Em hãy sưu tầm và viết bài về một tấm gương tích cực thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc.

Trả lời:

Tham khảo: tấm gương ông Lê Xuân Mao - Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Ea Ning, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk

Thời gian qua, phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk luôn được duy trì và phát huy hiệu quả, có được những thành tích đó, không thể không kể đến các tấm gương điển hình tiên tiến là những người cao tuổi, cựu chiến binh hay lão thành cách mạng, trong đó có ông Lê Xuân Mao (sinh năm 1956), Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Ea Ning, huyện Cư Kuin.

Trước đây, thôn 17, xã Ea Ning là địa bàn khá phức tạp về ANTT, ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân còn thấp, tội phạm hoạt động có chiều hướng gia tăng về tính chất và mức độ. Khi đó, ông Lê Xuân Mao với vai trò là trưởng thôn đã phát huy tinh thần nhiệt huyết, trách nhiệm, gương mẫu đi đầu trong việc xây dựng và thực hiện mô hình “Khu dân cư an toàn, bình yên không tội phạm và tệ nạn xã hội”. Ông đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu, trò chuyện, lắng nghe ý kiến đóng góp của người dân nhằm hạn chế những xích mích trong cuộc sống, nâng cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Đặc biệt, ông đã vận động, tổ chức cho 100% người dân ký cam kết không để người thân trong gia đình vi phạm pháp luật.

Từ năm 2014 đến nay, thông qua công tác tuyên truyền, phát động ông Lê Xuân Mao đã vận động Nhân dân giao nộp 05 khẩu súng tự chế, 09 vũ khí thô sơ (dao, mã tấu…); phối hợp với các ban ngành, đoàn thể của xã, thôn tiến hành gặp gỡ, giáo dục, cảm hóa 12 thanh niên thường xuyên vi phạm pháp luật và cam kết không tái hoạt động phạm tội; qua đó, đã cung cấp cho lực lượng Công an xã 12 nguồn tin có giá trị. Ngoài ra, ông và ban tự quản còn thường xuyên phối hợp với lực lượng Công an xã tham gia tuần tra, đảm bảo ANTT, kịp thời giải quyết nhiều vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Là địa bàn có các đối tượng tù tha về, ông thường xuyên gặp gỡ, động viên, giúp họ tự tin tái hòa nhập cộng đồng. Đồng thời phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội huyện Cư Kuin tạo điều kiện hỗ trợ vay vốn cho 08 trường hợp lầm lỗi có công ăn việc làm ổn định. Đến nay các đối tượng trong diện quản lý đã yên tâm làm ăn phát triển kinh tế, chưa có trường hợp nào tái hoạt động phạm tội.

Hiểu được mục đích, ý nghĩa của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là giúp cho đời sống người dân nông thôn ngày một nâng cao, ông đã tích cực tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới ở địa phương, cụ thể: Vận động quần chúng nhân dân trong thôn đóng góp 60 triệu đồng để làm 06 km đường liên thôn; vận động Nhân dân Tổ liên gia 4 góp mỗi hộ 07 triệu đồng/hộ để làm 700 m đường bê tông hóa; vận động một số hộ dân hiến 3.000m2 đất để quy hoạch nghĩa trang; vận động quần chúng nhân dân mắc điện đường đến nay đã có 100% hộ gia đình mắc điện đường; phối hợp với các ban ngành, đoàn thể của thôn liên hệ vay vốn giúp đỡ các hộ gia đình khó khăn làm ăn phát triển kinh tế, đến nay số hộ nghèo đã giảm rõ rệt. Tháng 01/2022 vừa qua, xã Ea Ning đã xuất sắc hoàn thành các tiêu chí để đạt chuẩn xã nông thôn mới.

Sau 08 năm triển khai mô hình điểm, các tệ nạn xã hội trước đây ở thôn 17 đã được đẩy lùi, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội đã ổn định, bà con yên tâm lao động sản xuất phát triển kinh tế, đời sống dần được nâng cao. Hiện mô hình “Khu dân cư an toàn, bình yên không tội phạm và tệ nạn xã hội” tại thôn 17, xã Ea Ning đã được Công an tỉnh Đắk Lắk ghi nhận, đánh giá cao và chỉ đạo các đơn vị, Công an huyện thị xã, thành phố nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh. Có được những kết quả đó, ngoài sự chỉ đạo của cấp ủy chính quyền, sự hướng dẫn của lực lượng Công an, đó còn là sự chung tay của nhân dân thôn 17 trong đó ông Lê Xuân Mao luôn là tấm gương sáng, đi đầu trong mọi hoạt động, phong trào tự phòng, tự quản, tự bảo vệ ở địa phương.

Những nỗ lực, phấn đấu cùng với tinh thần nhiệt huyết, tận tụy của ông đã được địa phương và các cấp ghi nhận, biểu dương, khen thưởng: Ủy ban Nhân dân tỉnh tặng 01 Bằng khen, Giám đốc Công an tỉnh tặng 10 Giấy khen, Ủy ban nhân dân huyện Cư Kuin tặng 18 Giấy khen, Ủy ban nhân dân xã Ea Ning tặng 12 Giấy khen về thành tích xuất sắc trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Ngày 24/6/2022 vừa qua, ông vinh dự là một trong 15 điển hình tiên tiến của cả nước được Bộ trưởng Bộ Công an tặng Bằng khen trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm./.

Câu hỏi 2: Em hãy cùng các bạn trong lớp tổ chức buổi toạ đàm với chủ đề: Học sinh thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.

Trả lời:

Học sinh trao đổi, thảo luận với các bạn trong nhóm học tập để thực hiện buổi tọa đàm với chủ đề: “Học sinh thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc” dựa trên nội dung sau:

Để bảo vệ Tổ quốc, trước tiên học sinh cần xây dựng, vun đắp lòng yêu nước. Nhất là hiện nay, học sinh được sống trong thời bình nên tình yêu Tổ quốc được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau, có thể kể đến đó là:

- Tình cảm gắn bó với quê hương, đất nước, điều này thể hiện qua việc bản thân mỗi chúng ta luôn hướng về cội nguồn, ông bà, cha mẹ, tổ tiên, quê hương của mình và khi đi xa luôn hướng về quê hương, Tổ quốc.

- Là học sinh, là người Việt nam thì phải có tình thương yêu đối với đồng bào; giống nòi; dân tộc. Phải cảm thông sâu sắc nỗi đau của đồng bào, dân tộc, mong muốn đồng bào mình được sống ấm no, hạnh phúc.

- Bản thân mỗi người luôn có lòng tự hào về con người; quê hương; đất nước; anh hùng hào kiệt; danh nhân văn hoá; về non sông gấm vóc; những sản vật phong phú.

- Cần cù và sáng tạo trong lao động để xây dựng và phát triển nền văn hoá dân tộc và xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

Trong bất kì thời đại hòa bình hay chiến tranh thì thế hệ học sinh chúng ta luôn phải xây dựng, ý thức củng cố, vững mạnh hơn nữa về Đoàn kết dân tộc, về kiên cường bất khuất chống giặc ngoại xâm để bảo vệ chủ quyền, nền độc lập, không chịu làm nô lệ. Học sinh phải kiên quyết bảo vệ Tổ quốc.

Ngày nay khi đất nước đã hòa bình lặp lại, học sinh chúng ta được sống trong môi trường tốt hơn, mọi thứ đầy đủ và sung túc. Càng như vậy thế hệ học sinh chúng ta càng phải thấm nhuần, biết ơn những người đã hi sinh đi trước để Bảo vệ Tổ quốc mang lại cuộc sống bình yên. Để cảm ơn những vị cha, anh, chị đã hi sinh thì thế hệ học sinh chúng ta phải sống ý nghĩa và phải gia sức bảo vệ Tổ quốc. Mỗi chúng ta, thế hệ học sinh hôm để làm tốt điều này thì phải coi đây là một nghĩa vụ thiêng liêng cao quý của mỗi công dân. Vậy trách nhiệm của học sinh đối với việc bảo vệ Tổ quốc là:

- Tích cực học tập, rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khoẻ.

- Trung thành với Tổ quốc, với chế độ xã hội chủ nghĩa, Cảnh giác trước âm mưu chia rẽ, xuyên tạc của các thế lực thù địch; phê phán, đấu tranh với những thái độ, việc làm gây tổn hại đến an ninh quốc gia, xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

- Tích cực tham gia các hoạt động an ninh, quốc phòng ở địa phương; tham gia hoạt động đền ơn đáp nghĩa.

- Tham gia đăng kí tham gia huấn luyện nghĩa vụ quân sự khi đến tuổi; sẵn sàng lên đường làm nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.

- Vận động bạn bè, người thân thực hiện tốt nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.

Tuy nhiên vẫn còn có nhiều bạn chưa có nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước, chỉ biết đến bản thân mình, coi việc chung là việc của người khác,… những người này đáng bị xã hội thẳng thắn lên án. Mỗi chúng ta cần phải cố gắng không chỉ vì tương lai của mình mà còn để xây dựng đất nước giàu đẹp xứng đáng với những gì được hưởng.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Kinh tế pháp luật 11 Cánh Diều

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Kinh tế pháp luật 11 Cánh Diều Bài 16: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ tổ quốc trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!