Theo tiếng Hy Lạp Lambda, kinh độ được kí hiệu là (λ) và được hiểu là giá trị địa lý theo hướng đông – tây. Hay nói cách khác, kinh độ là các đường thẳng (nằm dọc). Một đường kinh độ còn được biết đến là kinh tuyến.
Về kinh tuyến: kinh tuyến là các đường kinh độ tạo thành nửa đường tròn trên bề mặt Trái đất. Độ dài của các đường kinh tuyến khoảng 20 km và nối liền 2 Địa cực. Kinh tuyến cắt thẳng góc với đường xích đạo, hướng chỉ Bắc – Nam.
Tính toán kinh độ
Kinh độ được biểu thị bằng phép đo góc bắt đầu từ 0 ° đến + 180 ° về phía đông và -180 ° về phía tây.
Mỗi độ kinh độ cách nhau được phân tách bằng 60 phút và một phút lần lượt được chia thành 60 giây.
Đối với mục đích chính xác, giây được ghi bằng số thập phân như 23 ° 27,5 ′ E.
Vị trí này cũng có thể được viết dưới dạng phân số thập phân như 23.45833 ° E.
Phần góc cũng có thể được chuyển thành radian được sử dụng trong tính toán như một phần được ký của π(pi) hoặc một phần không dấu là 2 π.
Trong quá trình tính toán, hậu tố tây / đông được bỏ đi để được thay thế bằng ký hiệu âm (-) phía tây của đường kinh tuyến gốc trong khi dấu dương (+) được sử dụng để biểu thị các vị trí ở phía đông của đường kinh tuyến gốc.
Để xác định kinh độ của một địa điểm, chênh lệch thời gian giữa địa điểm đó và thời gian phối hợp chung (UTC) được tính toán.
Do có 24 giờ trong một ngày và 360 độ trong một đường tròn nên Mặt Trời di chuyển trên bầu trời với tốc độ 15 độ mỗi giờ (360°/24 giờ = 15°/giờ).
Vì thế nếu múi giờ của một người nào đó là 4 giờ nhanh hơn UTC thì người này ở gần với kinh độ 60° (4 giờ × 15° /giờ = 60°).
Vĩ độ, theo bảng chữ cái Hy Lạp kí hiệu là phi () là các giá trị địa lý để chỉ một vị trí xác định trên bề mặt Trái đất. Vĩ độ chỉ các điểm ở phía Bắc hay phía Nam của xích đạo. Hay nói cách khác trên bản đồ địa lý, các đường nằm ngang gọi là vĩ độ. Một vĩ độ cũng được gọi là vĩ tuyến.
Vĩ tuyến: được hiểu là một vòng tròn nối tất cả các điểm có cùng vĩ độ. Các vĩ tuyến chạy theo hướng Đông – Tây và vị trí của chúng được xác định bằng kinh độ. Một vĩ tuyến bao giờ cũng vuông góc với một kinh tuyến tại chính giao điểm của nó. Càng về phía gần cực Trái đất thì các vĩ tuyến càng có đường kính nhỏ hơn.
Thông tin quan trọng
Vài thông tin quan trọng mà bạn nên biết:
– Kinh tuyến gốc: là kinh tuyến 0 độ và đi qua đài thiên văn Grin – uýt (ngoại ô thành phố Luân Đôn)
– Kinh tuyến Đông: các kinh tuyến nằm bên phải kinh tuyến 0 độ gọi là kinh tuyến đông
– Kinh tuyến Tây: các kinh tuyến nằm bên trái kinh tuyến 0 độ gọi là kinh tuyến Tây.
– Vĩ tuyến gốc: đường chia quả địa cầu thành hai nửa bằng nhau Bán cầu Bắc và Bán cầu Nam gọi là vĩ tuyến gốc (hay gọi là đường xích đạo). Vĩ tuyến gốc là đường lớn nhất trên Địa cầu.
– Vĩ tuyến Bắc: các đường nằm từ vĩ tuyến gốc đến cực Bắc gọi là vĩ tuyến Bắc
– Vĩ tuyến Nam: các đường nằm từ vĩ tuyến gốc đến cực Nam gọi là vĩ tuyến Nam.
Tác động của vĩ độ
Vĩ độ có tác động quan trọng lên đặc điểm của Trái đất. Vĩ độ ở khu vực có ảnh hưởng đến khí hậu và thời tiết của tại khu vực đó. Tại một vị trí địa lý, vĩ độ xác định các xu hướng trong cực quang, gió thịnh hành và các đặc trưng tự nhiên khác.
Vì vĩ độ có tác động đến hình thành các kiểu khí hậu như nhiệt đới, ôn đới, hàn đới nên cũng góp phần hình thành các kiểu nền kinh tế đặc trưng của một số vùng nhất là nền nông nghiệp. Việc tìm ra các mối quan hệ giữa các kiểu thời tiết, khí hậu và nền kinh tế tương ứng giúp việc tìm ra quy luật phát triển kinh tế của các vùng đó.
• Các đường dài trên địa cầu giữa Bắc Cực và Nam Cực được gọi là kinh độ trong khi các đường bên trên địa cầu giữa đông và tây được gọi bằng thuật ngữ vĩ độ.
• Có một điều thú vị là cả kinh độ và vĩ độ đều được đo bằng độ.
• Kinh độ trên Kinh tuyến gốc đi qua Greenwich là 0 độ.
• Xích đạo nằm ở vĩ độ 0 độ.
• Vĩ độ 90 độ về phía bắc có nghĩa là cực Bắc trong khi vĩ độ 90 độ về phía nam có nghĩa là cực Nam.
• Các đường kinh độ đều là các đường song song với Kinh tuyến gốc.
• Tất cả các đường vĩ tuyến đều song song với Xích đạo.
• Các đường vĩ độ được biểu thị bằng ‘phi’ trong khi các đường kinh độ được biểu thị bằng ‘lambda’.
• Khí hậu và thời tiết của một khu vực cụ thể được xác định bởi vĩ độ.
• Khoảng cách đến một địa điểm và chênh lệch thời gian được đo bằng kinh độ.
• Vĩ độ cũng có nghĩa là "phạm vi tự do hành động hoặc suy nghĩ."
Chắc chắn rằng các nhà địa lý đã sử dụng tốt nhất kinh độ và vĩ độ của các vùng và quốc gia để xác định các đặc điểm khác nhau của các vùng như khí hậu, khoảng cách, thời tiết, thời gian và những thứ tương tự.