Khởi ngữ là gì? Ví dụ, Tác dụng, dấu hiệu, phân loại khởi ngữ, phân biệt khởi ngữ và thành phần biệt lập

Tổng hợp nội dung trả lời câu hỏi Khởi ngữ là gì? Tác dụng, dấu hiệu, phân loại khởi ngữ, phân biệt khởi ngữ và thành phần biệt lập ngắn gọn, hay nhất, giúp các bạn học tốt môn Ngữ văn.

1. Khởi ngữ là gì?

- Khởi ngữ là thành phần thường đứng trước chủ ngữ của câu, thường nêu rõ vấn đề được nói đến trong câu.

- Đứng trước khởi ngữ thông thường sẽ có một số từ như đối với, về…

Khởi ngữ thường có 2 tác dụng đó là ý nghĩa nhấn mạnh và ý nghĩa nêu chủ đề của sự tình. Nếu như nó có thể xác định đảm trách chức năng cú pháp nào đó trong câu đi sau thì chủ yếu nó mang ý nghĩa nhấn mạnh, thứ yếu là mang ý nghĩa chủ đề sự tình. Còn trong trường hợp ngược lại nếu không xác định đảm trách một chức năng cụ thể thì khởi ngữ chủ yếu nêu chủ đề của sự tình và ý nghĩa nhấn mạnh chỉ là phụ.

2. Tác dụng của khởi ngữ trong câu

Trong Tiếng Việt điều người ta quan tâm hay quan trọng nhất đó chính là tính mạch lạc, sự trôi chảy trong câu văn cũng như lời nói. Ngữ pháp Việt Nam thật sự đa dạng, phong phú, câu từ sắc sảo, với nhiều biện pháp nghệ thuật áp dụng trong câu. Bởi để nói vào một vấn đề gì đó người Việt ít khi đi thẳng vào vấn đề như phương Tây, nên hay nói là người Việt vòng vo. Có những chuyện chúng ta hay ngại nên sẽ tìm cách dẫn dắt câu chuyện, bắt đầu câu chuyện một cách khôn ngoan nhất để đi vào vấn đề một cách hợp lí nhất nhờ vào thành phần khởi ngữ. Khởi ngữ thường có 2 tác dụng: nhấn mạnh và nêu chủ đề của sự tình.

Khởi ngữ giúp bắt đầu câu chuyện một cách nhẹ nhàng trước, không vội vã vào luôn vấn đề, chuẩn bị cho người nghe tư thế sẵn sàng đón nhận vấn đề hay sự việc nào đó mà người nói muốn thể hiện.

Khởi ngữ còn giúp câu thể hiện rõ ý muốn thể hiện, có liên hệ mật thiết với thành phần chính của câu, cùng tạo sự nổi bật ý nghĩa của câu. Bạn sẽ thực sự thích nghe câu có thành phần khởi ngữ hơn là một câu chỉ có thành phần chính.

Ví dụ như: Với những gì thuộc về em, tôi luôn trân trọng nó.

- Tôi luôn trân trọng điều gì thuộc về em. Kiểu như nó sẽ đem đến cho bạn cái ngữ điệu nhẹ nhàng, hấp dẫn hơn nhưng ý nghĩa vẫn giữ nguyên vẹn bởi các thành phần chính của câu.

3. Cách phân loại khởi ngữ

Khởi ngữ là thành phần câu làm nên tính mạch lạc, rõ ý của câu.

Khởi ngữ được chia làm 2 loại

- Khởi ngữ không đảm trách chức năng cú pháp cụ thể

Trường hợp khởi ngữ không xác định đảm trách một chức năng cụ thể thì khởi ngữ có tác dụng chủ yếu là nêu chủ đề của sự tình và ý nghĩa nhấn mạnh chỉ là phụ.
- Khởi ngữ đảm trách chức năng cú pháp cụ thể trong câu đi sau

Trường hợp khởi ngữ xác định là đảm trách chức năng cú pháp nào đó trong câu đi sau thì khởi ngữ có tác dụng chủ yếu là ý nghĩa nhân mạnh, còn mang ý nghĩa nên chủ đề sự tình là phụ.
Khởi ngữ khi đảm nhiệm chức năng ngữ pháp trong câu nhất mạnh bộ phận nào đó của câu đi sau để thể hiện ý nghĩa chính sâu xa. Tức là khi đó khởi ngữ sẽ giữ chức năng cú pháp tương ứng như chủ ngữ, vị ngữ, bổ ngữ, định ngữ, trạng ngữ.

4. Dấu hiệu nhận biết khởi ngữ trong câu là gì?

Sau đây, người viết sẽ nhắc đến một số dấu hiệu về khởi ngữ hay gặp trong các đề thi.

– Về vị trí: Khởi ngữ đứng trước chủ ngữ hoặc đứng đầu câu.

– Khởi ngữ thường kết hợp với các quan hệ từ như còn, đối, với, và,…

Ngoài ra, khởi ngữ có thể đứng tách biệt hoặc gắn trực tiếp trong thành phần câu. Tuy nhiên cần phân biệt thành phần chính và thành phần khởi ngữ trong câu nhé.

5. Một số lưu ý khi sử dụng khởi ngữ để đặt câu

Khi thêm khởi ngữ vào câu văn, bạn cần lưu ý những điều sau để tránh nhầm lẫn với các loại từ khác.

* Khởi ngữ có thể quan hệ trực tiếp/ gián tiếp với một yếu tố nào đó hoặc nội dung trong phần câu còn lại.

Ví dụ về khởi ngữ có quan hệ trực tiếp: Chán, tôi quá chán lắm rồi!

⇒ Khởi ngữ lặp lại y nguyên phần câu còn lại.

Hay ví dụ: Bộ phim này, hôm qua tôi đã xem nó rồi.

⇒ Khởi ngữ có quan hệ trực tiếp, lặp lại bằng cách thay thế từ “nó”.

Ví dụ về khởi ngữ có quan hệ gián tiếp: Làm tiếp viên hàng không, được du lịch khắp nơi mới là lý tưởng!

* Cần phân biệt khái niệm của khởi ngữ và chủ ngữ trong câu.

Ví dụ: Ta có 2 câu văn sau:

– Trò chơi này chơi rất thú vị. (Từ “trò chơi này” là chủ ngữ của câu)

– Trò chơi này, chơi rất thú vị. (Từ “trò chơi này” là khởi ngữ của câu)

Có thể thấy rằng, hai câu trên chỉ có điểm khác nhau duy nhất ở dấu phẩy nhưng đã khiến thành phần câu thay đổi. Trong câu, khi tách thành phần với dấu phẩy, cụm từ sẽ biến thành khởi ngữ, còn chủ ngữ thì không có. Vì thế cần chú ý để phân tích và xác định chính xác đâu là khởi ngữ, đâu là chủ ngữ trong câu.

6. Cách chuyển đổi câu có hoặc không có khởi ngữ

* Cách biến đổi câu ko có khởi ngữ thành câu có khởi ngữ:

+ Bước 1. Cần xác tiên đề tài được nhắc đến trong câu là gì.

+ Bước 2. Đưa lên đầu câu và thêm vào trước đấy các quan hệ từ hoặc đưa ra phía sau từ thì.

+ Bước 3. Hoặc đặt dấu phẩy để cách trở khởi ngữ với cách thành phần chính trong câu.

Tỉ dụ: Tôi xem bộ phim này rồi ( là 1 câu phổ biến chỉ có chủ ngữ và vị ngữ).

Về bộ phim này, thì tôi đã xem nó rồi (Đưa khởi ngữ ra sau từ thì )

Bộ phim này, tôi đã xem nó rồi ( dấu phẩy giúp phân biệt đâu là khởi ngữ, chủ ngữ trong câu).

Còn tôi, tôi xem bộ phim này rồi. ( Thêm quan hệ từ còn)

* Cách biến đổi câu có khởi ngữ thành câu ko có khởi ngữ:

Đưa khởi ngữ vào thành phần câu, bỏ các từ ngữ trước khởi ngữ( nếu có) và dấu phẩy đứng trước chủ ngữ ( nếu có).

Tỉ dụ: Rượu, ông đấy ko uống. Thuốc, ông đấy ko hút.

=> Ông đấy ko uống rượu, ko hút thuốc.

7. Phân biệt khởi ngữ và thành phần biệt lập

Sau đây chúng tôi sẽ chỉ ra một số điểm khác biệt giữa thành phần biệt lập và khởi ngữ nhé.

– Đối với thành phần khác biệt : Đây là thành phần không tương quan đến thành phần chính ở trong câu, không ảnh hưởng tác động đến ý nghĩa trong câu, gồm có các từ cảm thán, phụ chú, .. để miêu tả thái độ, nhìn nhận của người nói . Ví dụ như : ôi, chao ôi, vâng ạ, chắc rằng, … . Trong câu hoàn hảo hoàn toàn có thể đứng vị trí như sau : Theo tôi, bài này tất cả chúng ta nên giải theo phương pháp khác hay Chao ôi ! Cô ấy thật đáng thương. Hai câu vừa nêu ra thì “ Theo tôi ” và “ Chao ôi ” là thành phần khác biệt trong câu. Nếu bỏ thành phần này, câu vẫn có ý nghĩa .

– Đối với khởi ngữ: Khởi ngữ đứng tách biệt với thành phần chính trong câu, nếu bỏ đi khởi ngữ câu sẽ không còn đầy đủ ý nghĩa

Ví dụ : Về chuyện lần này, tôi trọn vẹn chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. Nếu bỏ thành phần khởi ngữ câu chỉ còn “ Tôi trọn vẹn chịu nghĩa vụ và trách nhiệm ” sẽ không diễn đạt vừa đủ ý nghĩa .