Khái quát những chính sách cải cách của Lê Thánh Tông thế kỉ XV

Câu hỏi: Khái quát những chính sách cải cách của Lê Thánh Tông thế kỉ XV

Cách trả lời 1

- Hành chính:

+ Tại trung ương, Lê Thánh Tông đã loại bỏ hầu hết các quan đại thần có quyền lực lớn, chỉ giữ lại một số quan đại thần để cùng vua thảo luận công việc khi cần thiết. Vua Lê Thánh Tông nắm mọi quyền hành và trực tiếp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn.

+ Cơ cấu và chức năng của sáu bộ (lục Bộ) đã được tổ chức và hoàn thiện, lục Tự được thành lập để hỗ trợ cho lục Bộ, và lục Khoa được thành lập để giám sát và theo dõi hoạt động của lục Bộ.

+ Tại địa phương, vào năm 1466, vua Lê Thánh Tông đã hủy bỏ năm đạo và chia đất nước thành 12 đạo thừa tuyến và phủ Trung Đô (Thăng Long). Vào năm 1469, một số đạo thừa tuyến đã được đổi tên, như Quốc Oai thành Sơn Tây, Bắc Giang thành Kinh Bắc, Nam Sách thành Hải Dương và Thiên Trường thành Sơn Nam. Năm 1471, đạo thừa tuyến thứ 13 - Quảng Nam - đã được thành lập. Đô ty, Thừa ty và Hiến ty đứng đầu các đạo thừa tuyến và có quyền ngang nhau, cùng quản lý các công việc chung. Dưới đạo thừa tuyến là phủ, huyện, châu và xã.

+ Quan lại trong bộ máy nhà nước được tuyển chọn chủ yếu thông qua kỳ thi khoa cử. Vua Lê Thánh Tông đã đưa ra quy định kiểm tra năng lực của quan lại định kỳ, và những người làm tốt sẽ được thăng chức còn những người vi phạm sẽ bị phạt.

- Pháp luật: Vua Lê Thánh Tông đã tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật để quản lý nhà nước. Năm 1483, Nhà nước đã ban hành bộ Quốc triều hình luật (hay còn gọi là Luật Hồng Đức) gồm 722 điều với nhiều quy định quan trọng, bao gồm các điều luật bảo vệ phụ nữ, người già, người tàn tật, trẻ em, bảo vệ sản xuất nông nghiệp và các điều luật khác.

- Quân đội và quốc phòng: Vào năm 1466, vua Lê Thánh Tông đã cải tổ hệ thống quân đội để tăng cường sức mạnh quốc phòng. Quân đội được chia thành hai loại: cấm binh và ngoại binh, phục vụ cho bảo vệ kinh thành và lãnh thổ. Binh lính được chia thành những nhóm nhỏ và đặt trong từng phủ, mỗi phủ gồm 6 vệ và mỗi vệ có 5 hoặc 6 sở. Nhà nước cũng quan tâm đến rèn luyện quân đội, thường xuyên tổ chức duyệt binh và kì thi khảo võ nghệ để tuyển chọn những người tài năng và nâng cao trình độ chiến đấu. Đồng thời, nhà nước cũng đặt ra nhiều quy định về đạo đức và kỷ luật quân đội để tạo ra một quân đội kỷ cương, vững mạnh và trung thành với nhà vua và đất nước.

- Trong lĩnh vực kinh tế, vua Lê Thánh Tông đã ban hành các chính sách mới nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước. Điển hình là chế độ lộc điền, nơi đất ruộng được ban cấp cho quý tộc và quan lại cao cấp. Trái lại, chế độ quân điền được thiết lập để chia đất ruộng đều cho mọi tầng lớp trong xã hội, bao gồm cả những người tàn tật, đàn bà goá và trẻ em mồ côi. Việc ban cấp đất được thực hiện theo nguyên tắc "đất xã nào chia cho dân xã ấy".

- Về lĩnh vực văn hóa và giáo dục, vua Lê Thánh Tông rất coi trọng việc biên soạn và lưu giữ quốc sử. Ngoài ra, ông cũng cho xây dựng lại Văn Miếu, mở rộng Thái Học Viện và thành lập trường học ở nhiều địa phương. Ông còn tôn vinh những người đỗ đại khoa bằng cách đặt bia đá ở Văn Miếu. Luật hoá việc sử dụng lễ, nhạc, quy chế thi cử cũng được vua Lê Thánh Tông đặt ra một cách nghiêm túc.

Cách trả lời 2

* Về chính trị:

- Tổ chức bộ máy chính quyền:

+ Ở trung ương, hoàn thiện hệ thống cơ quan, tập trung quyền lực vào tay nhà vua, tăng cường chế độ kiểm tra, giám sát và hỗ trợ lẫn nhau giữa các cơ quan:

+ Nhiều cơ quan, chức quan cũ bị bãi bỏ, đặc biệt là những cơ quan, chức quan có nhiều quyền lực.

+ Vị trí và vai trò của các chức quan đại thần suy giảm so với trước.

+ Mọi công việc trong triều đình tập trung về Lục bộ, do nhà vua trực tiếp điều hành. Lục bộ chịu sự giám sát của Lục khoa.

+ Ngoài ra còn có Lục tự, các cơ quan chuyên môn như Thông chính tỵ, Quốc tử giám,...

+ Ở địa phương, tổ chức lại hệ thống đơn vị hành chính, thiết lập hệ thống cơ quan, chức quan quản lí:

+ Đặt cả nước thành 12 đạo thừa tuyên. Đến năm 1471 lập thêm đạo thừa tuyên thứ 13 (Quảng Nam). Hệ thống cơ quan phụ trách gồm: Đô ty, Thừa ty, Hiến ty.

+ Thiết lập hệ thống phủ, huyện/châu, xã cùng hệ thống chức quan đứng đầu phủ, huyện/châu, xã gồm: tri phủ, tri huyện/tri châu, xã trưởng.

- Luật pháp: Bộ Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức) được hoàn chỉnh và ban hành.

- Quân đội:

+ Từ năm 1466, hệ thống tổ chức quân đội được cải tổ trên quy mô lớn.

+ Nhà nước có nhiều ưu đãi đối với binh lính, đặc biệt là ban cấp ruộng đất công.

+ Quy định chặt chẽ việc kỉ luật quân đội và việc huấn luyện, tập trận, thao diễn võ nghệ hằng năm.

* Về kinh tế:

- Năm 1477, ban hành chính sách lộc điền và chính sách quân điền.

- Nhà nước khuyến khích khai khẩn đồn điền, mở rộng diện tích canh tác trên cả nước.

* Về văn hoá:

- Đặc biệt đề cao Nho giáo, đưa Nho giáo trở thành hệ tư tưởng độc tôn, chính thống của triều đình và toàn xã hội.

- Giáo dục - khoa cử được chú trọng và có nhiều đổi mới: Quốc tử giám được trùng tu, mở rộng. Trường học công được mở rộng đến cấp phủ, huyện. Chế độ khoa cử được quy định chặt chẽ. Những người thi đỗ tiến sĩ được tôn vinh bằng những nghi thức như lễ xướng danh, bái tổ, khắc tên trên văn bia tại Văn Miếu - Quốc tử Giám.

Cách trả lời 3