[Kết nối tri thức] Giải Địa Lí 6 Bài 8: Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và hệ quả

Hướng dẫn Giải Địa Lí 6 Bài 8: Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và hệ quả chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Kết nối tri thức, giúp các em học tốt hơn.

A. Phần mở đầu

Cảnh vật thiên nhiên trên Trái Đất thay đổi theo mùa. Bằng hiểu biết của mình, em hãy nêu một số đặc điểm thiên nhiên của từng mùa ở địa phương em.

Bài học này sẽ cho em biết tại sao trên Trái Đất Có các mùa và hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa.

1. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời

Quan sát hình 1 em hãy mô tả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời, theo gợi ý:

+ Hình dạng quỹ đạo chuyển động

+ Hướng chuyển động.

+ Thời gian chuyển động hết một vòng

+ Góc nghiêng và hướng của trục trong quá trình chuyển động

Hướng dẫn giải:

+ Hướng chuyển động: Trái đất chuyển động quanh mặt trời theo hướng từ Tây sang Đông trên quỹ đạo có hình elíp gần tròn

+ Thời gian chuyển động hết một vòng: 365 ngày 6 giờ 

+ Góc nghiêng và hướng của trục trong quá trình chuyển động: Trong khi chuyển động trên quỹ đạo, Trái Đất lúc nào cũng giữ nguyên độ nghiêng và hướng nghiêng của trục không đổi → chuyển động tịnh tiến.

2. Mùa trên Trái Đất

1/ Dựa vào hình 1, 2 và thông tin trong mục 2 cho biết:

- Vào ngày 22 tháng 6, nửa cầu Bắc là mùa gì, nửa cầu Nam là mùa gì. Tại sao?

- Vào ngày 22 tháng 12 nửa cầu Bắc là mùa gì, nửa cầu Nam là mùa gì. Tại sao?

2/ Dựa vào Hình 3 nêu sự khác nhau về thời gian mùa của hai nửa cầu

Hướng dẫn giải:

1/  Mùa trên thế giới

- Vào ngày 22 tháng 6, nửa cầu Bắc là mùa nóng, nửa cầu Nam là mùa lạnh. Vì lúc đó nửa cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có gốc nhập xạ lớn nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt, còn nửa cầu Nam không ngả về phía Mặt Trời nên có góc nhập xạ nhỏ, nhận được ít ánh sáng và nhiệt.

- Vào ngày 22 tháng 12 nửa cầu Bắc là mùa lạnh, nửa cầu Nam là mùa nóng. Vì lúc đó nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời có góc nhập xạ lớn, nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt, còn nửa cầu Bắc không ngả về phía Mặt Trời nên có góc nhập xạ nhỏ, nhận được ít ánh sáng và nhiệt.

2/ Sự khác nhau về thời gian mùa của hai nửa cầu và theo vĩ độ

- Sự khác nhau về thời gian mùa của hai nửa cầu: Khi chuyển động trên quỹ đạo trục Trái Đất bao giờ cũng có độ nghiêng không đổi nên lúc nửa cầu bắc, lúc nửa cầu nam ngả về phía Mặt Trời sinh ra các mùa:

+ Nửa cầu hướng về phía Mặt Trời nhận được nhiều ánh sáng là mùa nóng.

+ Nửa cầu chếch xa Mặt Trời nhận được ít ánh sáng là mùa lạnh.

+ Các mùa đối lập nhau ở hai nửa cầu trong một năm.

- Sự khác nhau về hiện tượng mùa theo vĩ độ.

+ Ở đới nóng (vùng vĩ độ thấp): nóng quanh năm.

+ Ở đới ôn hòa (vùng vĩ độ trung bình): Một năm có 4 mùa (Xuân, Hạ, Thu, Đông).

+ Ở đới lạnh (vùng vĩ độ cao): lạnh quanh năm.

3. Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

Dựa vào hình 4, hãy hoàn thành bảng vào vở theo mẫu sau:

Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

Thời gian Địa điểm	Ngày 22 tháng 6	Ngày 22 tháng 12
	So sánh thời gian ngày - đêm	Mùa	So sánh thời gian ngày - đêm
Nửa cầu Bắc
Nửa cầu Nam

Hướng dẫn giải:

Thời gian Địa điểm	Ngày 22 tháng 6		Ngày 22 tháng 12
	Mùa	So sánh thời gian ngày - đêm	Mùa	So sánh thời gian ngày - đêm
Nửa cầu Bắc	Nóng	Ngày dài đêm ngắn	Lạnh	Ngày ngắn đêm dài
Nửa cầu Nam	Lạnh	Ngày ngắn đêm dài	Nóng	Đêm dài ngày ngắn

B. Phần luyện tập và vận dụng

1/ Hãy trình bày hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa trên Trái Đất

2/ Nghỉ hè năm nay, bố cho An đi du lịch ở Ô-xtrây-li-a. An không hiểu tại sao bố lại dặn chuẩn bị nhiều đồ ấm để làm gì. Em hãy giải thích cho An.

Hướng dẫn giải:

1/ Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa trên Trái Đất: 

- Trong khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất có lúc chúc nửa cầu bắc, có lúc ngả nửa cầu Nam về phía mặt trời:

+ Vào ngày hạ chí (22-6), nửa cầu Bắc chúc về phía Mặt Trời nhiều nhất, còn nửa cầu Nam ngả về phía đối diện

+ Vào ngày đông chí (22-12), nửa cầu Nam chúc về phía Mặt Trời, còn nửa cầu Bắc ngược lại.

- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.

- Hiện tượng ngày đêm dài ngắn ở những địa điểm có vĩ độ khác nhau, càng xa Xích đạo về phía 2 cực càng biểu hiện rõ.

2/ Theo vĩ độ, Ô-xtrây-li-a có tọa độ (270N; 1330Đ), nằm ở bán cầu Nam. Khi Việt Nam là mùa hè nghĩa là nửa cầu Bắc nhận được nhiều nhiệt và ánh sáng thì ở nửa cầu Nam không ngả về phía Mặt Trời nên nhận được ít ánh sáng và nhiệt. Ô-xtrây-li-a nằm ở nửa cầu Nam, vì vậy thời gian này Ô-xtrây-li-a đang là mùa lạnh.