Phân tích bài “Nỗi lòng” của Đặng Dung

1. Hai câu đề: Hoàn cảnh và tâm trạng của tác giả. - “Thế sụ du du”:việc đời dằng dặc,rối bời. công cuộc chống quân Minh , giành lại non sông xã tắc – một công việc vô cùng lớn lao, khó khăn vì nước đã mất, quân thù đang mạnh, ta thì lực ít, quân mỏng. - “Nại lão hà”: già mất rồi Câu thơ như lời than, như nỗi băn khoăn lại như có tiếng thở dài có phần lực bất tòng tâm. - Tác giả giải tỏa nỗi buồn bằng ca hát và say sưa trong chén rượu , tiếng đàn. 2. Hai câu thực: - “Đồ điếu”: anh hàng thịt, anh câu cá. - “Thời” :thời cơ. - “Vận” : số may, cơ hội - “Thành công dị”: khác thường, ngoài sức tưởng tượng. - “Ẩm hận đa” ôm hận ở trong lòng. - Sự đối lập: “anh hùng” – “đồ điếu”  thất thời, lỡ vận.  Gặp thời vận Gặp thời thì nhỏ hóa lớn, yếu hóa mạnh. Thất thời thì mạnh thành yếu , có tài thì cũng không sao thi thố được tài năng  Người anh hùng đành ôm hận. 3. Hai câu luận: - Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng: + Phù địa trục: gây dựng lại cơ nghiệp + Tẩy binh … vãn thiên hà”: muốn hoà bình nhưng không có cách. - Tâm trạng bi tráng của nhà thơ được thể hiện ở hai vế: + Bi: thực tế “lực bất tòng tâm” + Tráng: khát vọng, hoài bão lớn lao  Kẻ sĩ hào kiệt không gặp thời 4. Hai câu kết: - Nỗi sầu của tác giả vì thù lớn chưa trả mà đã bạc xóa mái đầu. - “ Mài gươm dưới ánh trăng”: Chí khí quật cường , tinh thần bền bỉ của tác giả vì lí tưởng của mình.