Đọc đoạn văn sau: “Nói về ở Bắc Kinh, có một vị viên ngoại họ Vương tên Lưỡng Tùng, tự Tử Trinh, tính tình thuần thục trung hậu, gia kế thường thường, không dồi dào cũng không túng kém.

A. Yêu cầu về kĩ năng: - Thí sinh biết cách viết một bài văn nghị luận hoàn chỉnh, có bố cục rõ ràng, mạch lạc. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, diễn đạt trong sáng, giàu cảm xúc. - Không mắc lỗi về câu, từ, chính tả. B. Yêu cầu về kiến thức: Bài làm có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: 1. Giới thiệu khái quát. - Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa, có đóng góp to lớn đối với sự phát triển của văn học Việt Nam. - Mặc dù dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân nhưng Nguyễn Du đã có nhiều sáng tạo từ nghệ thuật tự sự - kể chuyện bằng thơ đến nghệ thuật miêu tả thiên nhiên, con người. - Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” thể hiện rõ sự sáng tạo của Nguyễn Du và cũng là thành công nghệ thuật của “Truyện Kiều”. 2. Phân tích đoạn trích “Chị em Thuý Kiều”. a. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều. - Hai người con gái của gia đình họ Vương đều đẹp (hai ả tố nga), chị là Thúy Kiều, em là Thúy Vân được miêu tả với vẻ đẹp duyên dáng, thanh cao, trong trắng của người thiếu nữ. Mỗi người đều có những nét riêng nhưng đều đạt đến độ hoàn mĩ, “mười phân vẹn mười”. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, nghệ thuật ẩn dụ, tiểu đối... gợi tả sắc đẹp của chị em Kiều: cốt cách như mai, tinh thần như tuyết. b. Vẻ đẹp của Thuý Vân. - Thúy Vân được giới thiệu với vẻ đẹp cao sang, quý phái, “trang trọng khác thường”, phúc hậu, đầy đặn. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, thủ pháp liệt kê, nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, nhân hoá ... làm nổi bật vẻ đẹp riêng của Thuý Vân. Thuý Vân đẹp từ khuôn mặt, đôi mày, mái tóc, làn da đến nụ cười, giọng nói. Một vẻ đẹp đoan trang phúc hậu, khiến thiên nhiên phải chịu thua, chịu nhường. Miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân, Nguyễn Du như báo trước Thuý Vân sẽ có tương lai, một cuộc đời bình lặng, suôn sẻ, cuộc sống yên vui, hạnh phúc. c. Vẻ đẹp của Thuý Kiều. - Thúy Kiều được giới thiệu đẹp một cách “sắc sảo mặn mà”, “sắc sảo” trong trí tuệ, “mặn mà” trong tình cảm. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, nghệ thuật miêu tả theo lối điểm nhãn, so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, sử dụng điển tích điển cố... Nguyễn Du phác hoạ chân dung của một trang tuyệt sắc giai nhân. Vẻ đẹp sắc sảo mặn mà của Kiều làm cho hoa liễu phải hờn ghen. - Kiều không chỉ đẹp mà còn có tài năng xuất chúng. Tài năng của Kiều đạt tới mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến gồm cả: cầm, kì, thi, hoạ. Đặc biệt là tài làm thơ, tài đánh đàn là năng khiếu, sở trường vượt lên mọi người. Nguyễn Du cực tả cái tài của Kiều cũng là để ca ngợi cái tâm đặc biệt của nàng. Cung đàn bạc mệnh mà Kiều tự sáng tác chính là sự ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa cảm. Với vẻ đẹp, nhan sắc, tài năng đều đạt đến độ tuyệt đỉnh cùng với tâm hồn đa sầu, đa cảm, tác giả đã ngầm dự báo cho ta thấy trước được cuộc đời Kiều trong tương lai sẽ gặp nhiều sóng gió. d. Đức hạnh của chị em Thuý Kiều. Bốn câu thơ kết đoạn, Nguyễn Du đã miêu tả cuộc sống phong lưu khuôn phép, mẫu mực của hai chị em Kiều. Thúy Vân và Thúy Kiều không những nhan sắc tuyệt trần mà còn đức hạnh, nền nếp, đoan chính. 3. So sánh đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” với đoạn trích trong “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân. a. So sánh hai đoạn trích. Đoạn trích trong “Kim Vân Kiều truyện” - Thanh Tâm Tài Nhân Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” trích “Truyện Kiều ” - Nguyễn Du - Kể bằng văn xuôi. - Tả bằng thể thơ lục bát quen thuộc (dễ thuộc, dễ nhớ, dễ đi vào lòng người). - Kể Thuý Kiều trước và Thuý Vân sau. - Tả Thuý Vân trước, Thuý Kiều sau làm nổi bật nhan sắc, tài năng, tâm hồn của Thuý Kiều. - Kể về nhân vật, sự việc. - Gợi tả nhân vật nhưng ngầm dự báo số phận nhân vật trong tương lai. - Ít sử dụng các biện pháp tu từ. - Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật (so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, liệt kê...), từ ngữ có sự trau chuốt. - Kể về nhân vật sự việc tương đối khách quan. - Dành tình cảm yêu thương trân trọng nhân vật. - Sử dụng bút pháp hiện thực - Sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng b. Sự sáng tạo của Nguyễn Du. Viết “Truyện Kiều” Nguyễn Du có dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Tuy nhiên, Nguyễn Du đã có những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật: - Nghệ thuật miêu tả: với bút pháp ước lệ tượng trưng; tả cảnh ngụ tình; dụng ý trong trật tự miêu tả các nhân vật; nhân vật xuất hiện với cả con người hành động (dáng vẻ bên ngoài) và con người cảm nghĩ (đời sống nội tâm bên trong); sử dụng đa dạng các biện pháp tu từ.... - Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: sử dụng nhiều từ Hán Việt tạo nên vẻ đẹp trang trọng, cổ điển; ngôn ngữ đạt đến độ trong sáng, diễm lệ đỉnh cao của ngôn ngữ Tiếng Việt. 4. Đánh giá. - “Chị em Thuý Kiều” là đoạn trích tiêu biểu về nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du: khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận của Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật cổ điển. - Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” khẳng định tài năng, sự sáng tạo về nghệ thuật của Nguyễn Du. Với sự sáng tạo về nội dung và nghệ thuật của “đại thi hào dân tộc”, “Truyện Kiều” đã trở thành kiệt tác, kết tinh những giá trị và thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của văn học dân tộc.

A. Yêu cầu về kĩ năng: - Thí sinh biết cách viết một bài văn nghị luận hoàn chỉnh, có bố cục rõ ràng, mạch lạc. Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, diễn đạt trong sáng, giàu cảm xúc. - Không mắc lỗi về câu, từ, chính tả. B. Yêu cầu về kiến thức: Bài làm có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: 1. Giới thiệu khái quát. - Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa, có đóng góp to lớn đối với sự phát triển của văn học Việt Nam. - Mặc dù dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân nhưng Nguyễn Du đã có nhiều sáng tạo từ nghệ thuật tự sự - kể chuyện bằng thơ đến nghệ thuật miêu tả thiên nhiên, con người. - Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” thể hiện rõ sự sáng tạo của Nguyễn Du và cũng là thành công nghệ thuật của “Truyện Kiều”. 2. Phân tích đoạn trích “Chị em Thuý Kiều”. a. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều. - Hai người con gái của gia đình họ Vương đều đẹp (hai ả tố nga), chị là Thúy Kiều, em là Thúy Vân được miêu tả với vẻ đẹp duyên dáng, thanh cao, trong trắng của người thiếu nữ. Mỗi người đều có những nét riêng nhưng đều đạt đến độ hoàn mĩ, “mười phân vẹn mười”. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, nghệ thuật ẩn dụ, tiểu đối... gợi tả sắc đẹp của chị em Kiều: cốt cách như mai, tinh thần như tuyết. b. Vẻ đẹp của Thuý Vân. - Thúy Vân được giới thiệu với vẻ đẹp cao sang, quý phái, “trang trọng khác thường”, phúc hậu, đầy đặn. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, thủ pháp liệt kê, nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, nhân hoá ... làm nổi bật vẻ đẹp riêng của Thuý Vân. Thuý Vân đẹp từ khuôn mặt, đôi mày, mái tóc, làn da đến nụ cười, giọng nói. Một vẻ đẹp đoan trang phúc hậu, khiến thiên nhiên phải chịu thua, chịu nhường. Miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân, Nguyễn Du như báo trước Thuý Vân sẽ có tương lai, một cuộc đời bình lặng, suôn sẻ, cuộc sống yên vui, hạnh phúc. c. Vẻ đẹp của Thuý Kiều. - Thúy Kiều được giới thiệu đẹp một cách “sắc sảo mặn mà”, “sắc sảo” trong trí tuệ, “mặn mà” trong tình cảm. - Bút pháp ước lệ tượng trưng, nghệ thuật miêu tả theo lối điểm nhãn, so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, sử dụng điển tích điển cố... Nguyễn Du phác hoạ chân dung của một trang tuyệt sắc giai nhân. Vẻ đẹp sắc sảo mặn mà của Kiều làm cho hoa liễu phải hờn ghen. - Kiều không chỉ đẹp mà còn có tài năng xuất chúng. Tài năng của Kiều đạt tới mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến gồm cả: cầm, kì, thi, hoạ. Đặc biệt là tài làm thơ, tài đánh đàn là năng khiếu, sở trường vượt lên mọi người. Nguyễn Du cực tả cái tài của Kiều cũng là để ca ngợi cái tâm đặc biệt của nàng. Cung đàn bạc mệnh mà Kiều tự sáng tác chính là sự ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa cảm. Với vẻ đẹp, nhan sắc, tài năng đều đạt đến độ tuyệt đỉnh cùng với tâm hồn đa sầu, đa cảm, tác giả đã ngầm dự báo cho ta thấy trước được cuộc đời Kiều trong tương lai sẽ gặp nhiều sóng gió. d. Đức hạnh của chị em Thuý Kiều. Bốn câu thơ kết đoạn, Nguyễn Du đã miêu tả cuộc sống phong lưu khuôn phép, mẫu mực của hai chị em Kiều. Thúy Vân và Thúy Kiều không những nhan sắc tuyệt trần mà còn đức hạnh, nền nếp, đoan chính. 3. So sánh đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” với đoạn trích trong “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân. a. So sánh hai đoạn trích. Đoạn trích trong “Kim Vân Kiều truyện” - Thanh Tâm Tài Nhân Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” trích “Truyện Kiều ” - Nguyễn Du - Kể bằng văn xuôi. - Tả bằng thể thơ lục bát quen thuộc (dễ thuộc, dễ nhớ, dễ đi vào lòng người). - Kể Thuý Kiều trước và Thuý Vân sau. - Tả Thuý Vân trước, Thuý Kiều sau làm nổi bật nhan sắc, tài năng, tâm hồn của Thuý Kiều. - Kể về nhân vật, sự việc. - Gợi tả nhân vật nhưng ngầm dự báo số phận nhân vật trong tương lai. - Ít sử dụng các biện pháp tu từ. - Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật (so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, liệt kê...), từ ngữ có sự trau chuốt. - Kể về nhân vật sự việc tương đối khách quan. - Dành tình cảm yêu thương trân trọng nhân vật. - Sử dụng bút pháp hiện thực - Sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng b. Sự sáng tạo của Nguyễn Du. Viết “Truyện Kiều” Nguyễn Du có dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Tuy nhiên, Nguyễn Du đã có những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật: - Nghệ thuật miêu tả: với bút pháp ước lệ tượng trưng; tả cảnh ngụ tình; dụng ý trong trật tự miêu tả các nhân vật; nhân vật xuất hiện với cả con người hành động (dáng vẻ bên ngoài) và con người cảm nghĩ (đời sống nội tâm bên trong); sử dụng đa dạng các biện pháp tu từ.... - Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: sử dụng nhiều từ Hán Việt tạo nên vẻ đẹp trang trọng, cổ điển; ngôn ngữ đạt đến độ trong sáng, diễm lệ đỉnh cao của ngôn ngữ Tiếng Việt. 4. Đánh giá. - “Chị em Thuý Kiều” là đoạn trích tiêu biểu về nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du: khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận của Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật cổ điển. - Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” khẳng định tài năng, sự sáng tạo về nghệ thuật của Nguyễn Du. Với sự sáng tạo về nội dung và nghệ thuật của “đại thi hào dân tộc”, “Truyện Kiều” đã trở thành kiệt tác, kết tinh những giá trị và thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của văn học dân tộc.