Bàn về giá trị nghệ thuật của Truyện Kiều, giáo sư Đặng Thanh Lê khẳng định: “Những thành tựu rực rỡ nghệ thuật của Truyện Kiều đã chứng minh rằng ông cha chúng ta xưa kia tuy sống trong những hoàn cảnh lịch sử hết sức khắc nghiệt, nhiều thời gian bị nô dịch về mọi mặt trong đó có đời sống văn hóa, phải luôn võ trang chống ngoại xâm nhưng chúng ta đã bảo vệ được những bản sắc nghệ thuật dân tộc và phấn đấu đưa bản sắc ấy phát triển ngày càng rực rỡ, phong phú”.

Giải thích - Bản sắc: tính chất đặc biệt, vốn có, tạo thành phẩm cách riêng - Bản sắc nghệ thuật dân tộc: những giá trị văn hóa nghệ thuật hình thành từ tâm thức dân tộc, có tính chất truyền thống, độc đáo, tạo thành phẩm cách riêng của Việt Nam, không dễ lẫn với bất cứ dân tộc nào khác và bất biến trong quá trình phát triển của lịch sử. - Truyện Kiều của Nguyễn Du là sự kế thừa và phát huy rực rỡ giá trị nghệ thuật truyền thống của văn học nước nhà. Đó là sản phẩm của đời sống tinh thần Việt Nam, là kết quả logic của quá trình phát triển văn học Việt Nam (sự phát triển nội tại của nhận thức đời sống, của tiếng Việt nghệ thuật, sự chín muồi về thể thơ lục bát và truyện thơ Nôm). => Những giá trị nghệ thuật đặc sắc của Truyện Kiều đã bảo tồn và góp phần phát triển rực rỡ bản sắc nghệ thuật dân tộc bất chấp những thử thách, khó khăn của hoàn cảnh lịch sử và điều kiện sống. 2. Chứng minh - Khẳng định sự đúng đắn, sâu sắc của nhận định. - Đưa ra những cơ sở lí luận về giá trị nghệ thuật của Truyện Kiều và minh họa bằng những đoạn trích đã học, đã đọc (Trao duyên, Nỗi thương mình, Chí khí anh hùng, Thề nguyền,…) để làm sáng tỏ ý kiến của bản thân một cách thuyết phục. Sau đây là những định hướng cơ bản: + Văn tự chữ Nôm kết hợp với thể thơ lục bát truyền thống. (2 điểm) + Nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động: (2,5 điểm) Đặt trong sự so sánh đối chiếu giữa Truyện Kiều với Kim Vân Kiều truyện để nhận thấy những sự sáng tạo của Nguyễn Du. ▪ thay đổi tính cách nhân vật (cô Kiều Trung Hoa – con người đạo lí → cô Kiều Việt Nam – con người tâm lí, …) ▪ thay đổi phương thức miêu tả nhân vật (quá trình diễn biến tâm lí) → Cách nhìn nghệ thuật về con người mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc. + Ngôn ngữ tiếng Việt trong sáng, trau chuốt, giàu sức biểu cảm: (2,5 điểm) ▪ Từ Hán Việt, điển tích điển cố được Việt hóa cao độ ▪ Từ thuần Việt trong sáng, điêu luyện, vận dụng một cách tài tình từ láy, thành ngữ, tục ngữ, ca dao, lời ăn tiếng nói của dân gian. + Nghệ thuật tự sự - trữ tình: kế thừa từ ngâm khúc, truyện Nôm (những thể loại văn học dân tộc) và có sự sáng tạo vượt bậc: (1 điểm) ▪ Lời văn đa dạng: lời nửa trực tiếp, lời đối thoại, lời độc thoại nội tâm ▪ Kết cấu trùng điệp (gặp gỡ - chia li), kết thúc không trọn vẹn. HS lấy dẫn chứng cụ thể, phù hợp để làm sáng tỏ. 3. Mở rộng vấn đề (1,5 điểm) - Giá trị nghệ thuật đặc sắc của Truyện Kiều đã trở thành phương tiện hữu hiệu để chuyển tải giá trị nội dung sâu sắc, đậm đà tinh thần dân tộc. - Kế thừa và sáng tạo là quy luật tất yếu cho sự hình thành và phát triển của mọi nền văn học. - Khẳng định bản sắc nghệ thuật dân tộc đã làm nên giá trị và sức sống bền vững của Truyện Kiều trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.