Câu hỏi: Hãy trình bày khái niệm, biểu hiện, ý nghĩa thực tiễn của quy luật phi địa đới?
Lời giải:
Quy luật phi địa đới: Là quy luật phân bố của các thành phần địa lí và các cảnh quan không phụ thuộc vào sự phân bố của bức xạ mặt trời (địa đới).
- Biểu hiện: Sự phân hóa địa ô và sự hình thành các vành đai theo vĩ độ.
Quy luật địa ô: là sự phân hóa theo kinh độ của các thành phần tự nhiên tùy theo mức độ xa bờ đại dương tới trung tâm lục địa.
+ Do ảnh hưởng của địa hình và biển không đồng nhất
+ Biểu hiện: kinh độ làm thay đổi các kiểu thảm thực vật
Quy luật đai cao: là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và cảnh quan theo độ cao địa hình.
+ Do sự thay đổi lượng mưa và độ ẩm, nhiệt độ giảm theo độ cao
+ Biểu hiện: sự phân bố các vành đai đất, thực vật theo độ cao.
- Ý nghĩa thực tiễn:
+ Nhân tố tác động đến thành phần khoáng của đất, nước, các chất hữu cơ,… và sự phân bố nhiệt, ẩm trên Trái Đất
+ Tạo sư đa dạng, phong phú ở các đới thiên nhiên từ đó phát triển nông nghiệp nói riêng và kinh tế - xã hội nói riêng
Nguyên nhân dẫn tới quy luật địa ô và mối quan hệ của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
1. Nguyên nhân dẫn tới quy luật địa ô
Nguyên nhân dẫn tới quy luật địa ô là sự phân bố đất liền và đại dương làm cho khí hậu bị phân hóa từ đông sang tây, càng vào trung tâm lục địa, tính chất lục địa của khí hậu càng tăng; bên cạnh đó còn do ảnh hưởng của các dãy núi chạy theo hướng kinh tuyến gây nên.
2. Mối quan hệ của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
Quy luật địa đới và phi địa đới tác động tới tất cả các thành phần tự nhiên ở mọi nơi 1 cách đồng thời, bổ sung lẫn nhau. Tuy nhiên mỗi quy luật vẫn giữ vai trò chủ yếu hơn trong từng trường hợp cụ thể. Vì thế nó chi phối chiều hướng phát triển của thiên nhiên
Quy luật phi địa đới là những gì quy luật địa đới không có và ngược lại
Nhân tố địa đới tạo nên bối cảnh cho sự xuất hiện của qui luật phi địa đới
Ví dụ: Sự thay đổi đai cao ở mỗi vòng đai 1 khác - mỗi đới có một tập hợp điển hình các đai cao của nó. Một miền núi càng cao và gần xích đạo thì có phổ vành đai càng đầy đủ, cấu trúc càng bị phức tạp và tính chất biến động càng mạnh