Hãy nêu tính chất vật lý của tinh bột và xenlulozo?

Đáp án chi tiết, giải thích dễ hiểu nhất cho câu hỏi “Hãy nêu tính chất vật lý của tinh bột và xenlulozo” cùng với kiến thức tham khảo là tài liệu cực hay và bổ ích giúp các bạn học sinh ôn tập và tích lũy thêm kiến thức bộ môn Hóa học.

Trả lời câu hỏi: Hãy nêu tính chất vật lý của tinh bột và xenlulozo 

Tính chất vật lý của tinh bột và xenlulozo là:

- Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan được trong nước nóng tạo thành dung dịch keo gọi là hồ tinh bột.

- Xenlulozơ là chất rắn màu trắng, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng.

Kiến thức mở rộng về tinh bột và xenlulozo

1. Trạng thái tự nhiên của tinh bột và cấu trúc tự nhiên của tinh bột

Tinh bột có nhiều trong các loại gạo, khoai, sắn, ….

* Cấu trúc phân tử của tinh bột

- Đặc điểm:

+ Phân tử khối của tinh bột không xác định do n biến thiên trong khoảng rộng

+ Tinh bột thuộc loại polime nên không có hai tính chất sau: hòa tan Cu(OH)₂ (dù có nhiều nhóm -OH liền kề) và tính khử của anđehit (dù tận cùng phân tử vẫn có nhóm OH -hemiaxetal). Các nhóm – OH trong tinh bột có khả năng tạo este như glucozơ.

- Cấu trúc phân tử 

Tinh bột là hỗn hợp của hai loại polisaccarit: Amilozơ và amilopectin, trong đó amilozơ chiếm 20 - 30 % khối lượng tinh bột

a, Phân tử amilozơ

- Các gốc α - glucozơ liên kết với nhau bằng liên kết α - 1,4 - glicozit tạo thành mạch không phân nhánh

- Phân tử amilozơ không duỗi thẳng mà xoắn lại thành hình lò xo. Mỗi vòng xoắn gồm 6 gốc glucozơ

b, Phân tử amilopectin

- Các gốc α - glucozơ liên kết với nhau bằng 2 loại liên kết:

+ Liên kết α - 1,4 - glicozit để tạo thành một chuỗi dài (20 - 30 mắt xích α - glucozơ)

+ Liên kết α - 1,6 - glicozit để tạo nhánh

- Tính chất hóa học của tinh bột: 

Phản ứng thủy phân:

Tinh bột bị thủy phân trong môi trường axit sinh ra glucozo

 (C6H10O5)n   +  nH2O → nC6H12O6   

Lưu ý: Nhờ xúc tác enzim, tinh bột có thể bị thủy phân thành: dextrin => mantozo => glucozo

Phản ứng màu với dung dịch iốt

Dung dịch tinh bột hấp phụ I2 trong dung dịch iot tạo thành dung dịch màu xanh tím

=> Người ta thường dùng cách này để nhận biết dung dịch hồ tinh bột và ngược lại.

2. Trạng thái tự nhiên và tính chất hóa học của xenlulozo

a. Trạng thái tự nhiên

- Xenlulozơ là thành phần chính của bông, gỗ, tre, nứa...

- Xenlulozơ là một polisaccarit, phân tử  gồm nhiều gốc β-glucozơ liên kết với nhau.

- Tinh bột thuộc loại polisaccarit, phân tử tinh bột gồm nhiều mắt xích α-glucozơ liên kết với nhau và có CTPT: (C₆H₁₀O₅)_n 

- Tinh bột và xenlulozơ đều là polime có cấu trúc mạch không phân nhánh

- Tinh bột và xenlulozơ đều hòa tan trong dung dịch H₂SO₄ khi đun nóng và tan trong nước svayde

- Xenlulozơ được dùng để điều chế thuốc súng không khói, sản xuất tơ visco và tơ axetat

- Trong bột mì chứa nhiều tinh bột nhất và trong bông nõn chứa nhiều xenlulozơ nhất

- Nhỏ vài giọt dung dịch iôt vào nhúm bông sẽ thấy nhúm bông chuyển thành màu xanh

- Sự tạo thành tinh bột trong cây xanh là nhờ CO₂, H₂O và ánh sáng mặt trời

 - Các hợp chất: glucozơ, fructozơ, saccarozơ, mantozơ, tinh bột, xenlulozơ đều chứa chức ete và ancol trong phân tử.

b. Tính chất hóa học

* Phản ứng của polisaccarit (thủy phân)

- Xảy ra khi đun nóng xenlulozơ với dung dịch axit vô cơ.

- Phản ứng cũng xảy ra nhờ enzim xenlulaza (trong dạ dày trâu, bò...). Cơ thể con người không đồng hóa được xenlulozơ

* Phản ứng của ancol đa chức

- Với HNO₃/H₂SO₄ đặc (phản ứng este hóa):

- Xenlulozơ không phản ứng với Cu(OH)₂, nhưng tan được trong dung dịch [Cu(NH₃)₄](OH)₂ (nước Svayde) tạo chất lỏng nhớt dùng để tạo tơ đồng - amoniac.

3. So sánh giữa tinh bột và xenlulozo

- Xenlulozơ và tinh bột khi cháy đều thu được số mol CO₂ bằng số mol H₂O.

- Xenlulozơ có cấu trúc phân nhánh, còn tinh bột có cấu trúc thẳng.

- Xenlulozo và tinh bột đều tan trong nước nóng.

- Tinh bột và xenlulozơ khác nhau ở cấu trúc mạch phân tử: Tinh bột gồm nhiều mắt xích α - glucozơ liên kết với nhau tạo thành 2 dạng amilozơ và amilopectin còn xenlulozơ gồm nhiều mắt xích β - glucozơ liên kết với nhau tạo thành mạch kéo dài.

- Xenlulozơ có cấu trúc mạch không phân nhánh

- Tinh bột có cấu trúc cả mạch phân nhánh (amilopectin) và mạch không phân nhánh( amilozơ)

4. Ứng dụng của tinh bột và xenlulozo

- Tinh bột và xenlulozơ được tạo thành trong cây xanh.

- Tinh bột là lương thực quan trọng của con người.

- Xenlulozo được dùng làm vật liệu xây dựng, sản xuất đồ gỗ, sản xuất vải sợi, sản xuất giấy.