Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học, hãy mô tả lại cấu tạo của thành tế bào thực vật. Từ đó, giải thích tại sao thành tế bào có chức năng quy định hình dạng và bảo vệ tế bào.
Trả lời:
- Ở thực vật, thành tế bào được cấu tạo chủ yếu từ cellulose và còn có pectin, protein. Các đơn phân D-glucose nối lại với nhau bằng liên kết 1,4-β-glucoside tạo thành mạch thẳng cellulose, các mạch thẳng này liên kết với nhau tạo ra các vi sợi cellulose. Các vi sợi cellulose này xếp chồng lên nhau tạo nên thành tế bào.
Giải thích: Vì được cấu tạo từ các vi sợi cellulose nên thành tế bào có tính vững chắc, nên thành tế bào có chức năng quy định hình dạng và bảo vệ tế bào.
Bổ sung kiến thức về Đặc điểm và chức năng của các thành phần cấu tạo tế bào thực vật
1. Hình dạng và kích thước tế bào thực vật
- Các tế bào thực vật có hình dạng rất khác nhau, nó tùy thuộc vào từng loài và từng mô thực vật như hình nhiều cạnh, hình trứng, hình sao , …
- Kích thước của tế bào thực vật cũng biến đổi rất nhiều ở các loại mô cũng như các loài thực vật khác nhau. Đa số tế bào có kích thước hiển vi, nghĩa là mắt bình thường không nhìn thấy được, trừ một số tế bào rất lớn như “tép bưởi”, sợi đay, sợi gai. Kích thước trung bình của mô phân sinh thực vật bậc cao là 10-30 micromet (tế bào vi khuẩn vào khoảng vài micromet, đối với vius thì kính hiển vi quang học cực mạnh cũng không phân biệt được)
+ Ví dụ:
STT |
Tế bào |
Chiều dài (mm) |
Đường kính (mm) |
1 |
Tế bào sợi gai |
550 |
0.04 |
2 |
Tế bào tép bưởi |
45 |
5.5 |
3 |
Tế bào thịt quả cà chua |
0.55 |
0.55 |
4 |
Tế bào mô phân sinh ngọn |
0.001- 0.003 |
0.001 – 0.003 |
2. Cấu tạo tế bào
- Thành tế bào (vách tế bào)
+ Thành tế bào thực vật được cấu tạo từ : Đây là lớp ngoài cùng của tế bào thực vật bao quanh màng sinh chất và là thành phần cứng nhất trong cấu trúc tế bào. Nó có cấu trúc phức tạp và có nhiều chức năng khác nhau, từ bảo vệ tế bào đến điều hòa chu kỳ sống của sinh vật thực vật.
+ Thành của tế bào thực vật có cấu tạo từ chất nào : Xenlulôzơ
- Màng tế bào ( Màng Plasma)
Đây là lớp bảo vệ bao quanh mọi tế bào và ngăn cách nó với môi trường bên ngoài. Nó nằm ở vị trí bên trong thành tế bào và được tạo thành từ các lipid (chất béo) và protein phức tạp. Ngoài chức năng bảo vệ tế bào bên trong, nó còn điều chỉnh sự di chuyển của các phân tử vào và ra khỏi tế bào.
- Tế bào chất
Tế bào chất là một dung dịch nước đặc, chứa các bào quan. Các chất như muối, chất dinh dưỡng, chất khoáng và enzym (các phân tử tham gia vào quá trình trao đổi chất) được hòa tan trong tế bào chất.
- Nhân tế bào
Nhân tế bào là ‘trung tâm điều khiển’ của tế bào. Nó chứa axit Deoxyribonucleic (DNA) , vật chất di truyền chỉ đạo mọi hoạt động của tế bào. Chỉ tế bào nhân thực mới có nhân (số nhiều cho nhân ), tế bào nhân sơ thì không.
- Không bào
Đây là những ngăn lớn có màng bao bọc để chứa các chất thải độc hại cũng như các sản phẩm hữu ích như nước.
- Lục lạp
Lục lạp là bào quan nằm trong bộ phận nào của tế bào thực vật : Lục lạp chứa một sắc tố màu xanh lục có tác dụng giữ ánh sáng mặt trời và chuyển nó thành đường bằng một quá trình gọi là quang hợp. Đường là nguồn cung cấp năng lượng cho thực vật và động vật ăn chúng.