Bài ca Côn Sơn

Giải VBT Ngữ văn 7 bài Bài ca Côn Sơn

Câu 1 (trang 63 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1)

Căn cứ vào gợi ý của phần cuối chú thích, trang 79 SGK về cách gieo vần của thơ lục bát, hãy điền tiếp các tiếng được gieo vần trong đoạn thơ trích Bài ca Côn Sơn.

Lời giải

Câu 1 - 2: rầm - cầm - tai

Câu 3 - 4: phơi - ngồi - êm

Câu 5 - 6: nêm - lên - nằm

Câu 7 - 8: râm - ngâm - nhàn

Câu 2 (trang 63 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1)

a. Em hãy đếm xem trong đoạn thơ trích có mấy từ ta và mấy từ Côn Sơn?

b. Lưu ý rằng ta được lặp nhiều lần hơn Côn Sơn. Hiện tượng này nói lên đặc điểm gì trong mối quan hệ giữa ta và Côn Sơn? (Trong nguyên văn, chỉ có 4 chữ ta chứ không phải là 5 như ở bản dịch thơ)

Lời giải

a. Đoạn thơ có 2 từ Côn Sơn và 5 từ ta.

b. Tác dụng của việc dùng điệp ngữ:

- Khẳng định sự gắn bó bền chặt giữa "ta" và Côn Sơn.

- Thể hiện tình yêu thiên nhiên Côn Sơn của nhân vật trữ tình và tâm hồn thanh cao, lánh đục tìm trong của nhà nho.

Câu 3 (trang 64 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1)

Lời giải

a. Những chi tiết gợi tả cảnh tượng Côn Sơn:

- suối chảy rì rầm như tiếng đàn cầm

- có đá rêu phơi, êm ái

- thông mọc như nêm

- trong rừng có trúc bóng râm

- màu xanh mát

b. Nhận xét về cảnh tượng Côn Sơn:

- Cảnh tượng thiên nhiên hữu tình, nên thơ.

- Có suối nước, có rừng thông, rừng trúc, thiên nhiên trở thành điểm tựa tinh thần cho con người, trở thành ngôi nhà của tâm hồn thi sĩ.

Câu 4 (trang 64 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1)

Trong nguyên văn, đoạn trích có 12 câu, gồm 4 khổ, mỗi khổ có 3 câu. Nếu dịch sát nghĩa, khổ thơ đầu cần dịch thành:

            Côn Sơn có suối

            Tiếng nó chảy róc rách

            Ta lấy làm đàn cầm

So sánh mối quan hệ giữa tiếng suối và đàn cầm ở nguyên văn và ở bản dịch thơ.

Lời giải

- Tiếng suối và đàn cầm ở nguyên văn: được đặt trong mối quan hệ so sánh, liên tưởng, tiếng suối chảy như tiếng đàn.

- Tiếng suối và đàn cầm ở bản dịch thơ: tiếng suối và đàn cầm như hai vật thể tách biệt, nhân vật trữ tình ở đây là người nối kết hai vật thể tách biệt ấy.

Câu 5 (trang 65 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1)

Dựa vào chất liệu của đoạn trích và những hiểu biết về Nguyễn Trãi, viết một đoạn văn 5 dòng phân tích lời bình sau đây của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường: "Qua bài ca của ông, Nguyễn Trãi mô tả Côn Sơn như là một căn nhà thoáng gió làm bằng vật liệu và kích thước của thiên nhiên, ông trở về Côn Sơn với nỗi hân hoan đầy tự do của một con người trở về nhà mình".

Lời giải

Lời bình của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã toát lên được chất thiên nhiên của "Bài ca Côn Sơn"và tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi thông qua bài thơ. Không chỉ tình yêu thiên nhiên mà ở lời bình của Hoàng Phủ Ngọc Tường ta còn thấy được phẩm chất của một nhà nho lánh xa bụi đời, nhà nho ở ẩn ở Nguyễn Trãi.