Chỉ từ

Giải VBT Ngữ văn 6 bài Chỉ từ

Câu 1 (trang 71 VBT Ngữ Văn 6 Tập 1)

Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.

a, Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.

b, Đấy vàng, đây cũng đồng đen

Đây hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ

c, Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.

d, Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.

Lời giải

	Chỉ từ	Chức vụ
a	ấy	xác định hai thứ bánh được chọn là bánh của Lang Liêu
b	đấy, đây	chỉ vị trí của sự vật trong không gian
c	nay	xác định thời gian của câu nói
d	từ đó	xác định thời gian diễn ra sự việc

Câu 2 (trang 71 VBT Ngữ Văn 6 Tập 1)

Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy

a, Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.

b, Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

Lời giải

Cụm từ	Chỉ từ thay thế	Giải thích
đến chân núi Sóc	đến nơi	tránh lặp từ, người đọc cũng có thể hiểu được đến nơi ấy là đến chân núi Sóc
làng bị lửa thiêu cháy	làng ấy	tránh lặp từ, làng ấy mang tính xác định thay cho làng bị lửa thiêu cháy

Câu 3 (trang 72 VBT Ngữ Văn 6 Tập 1)

Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.

         Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:

               - Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.

Lời giải

Chỉ từ	Cụm từ thay thế
ấy	không nên thay thế
đó	không nên thay thế
nay	không nên thay thế
Tác dụng của chỉ từ: Chỉ từ nhằm định vị thời gian, không gian cho sự vật, sự việc khi các địa điểm, thời điểm không cụ thể hay mang tính chính xác.

Câu 4. 

Tìm các chỉ từ trong những câu sau và cho biết ý nghĩa của chúng:

a, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ.

b, Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.

c, Bà mẹ về nói với Sọ Dừa, nghĩ là con thôi hẳn việc đòi lấy vợ. Không ngờ Sọ Dừa bảo với mẹ rằng sẽ có đủ những thứ ấy.

Lời giải

	Chỉ từ	Ý nghĩa
a	nọ kia	xác định vị trí của cái giếng xác định các con vật hoảng sợ là những con nhái, cua, ốc sống cạnh ếch
b	đây xác định vị trí diễn ra sự việc
c	ấy xác định những thứ mà Sọ Dừa và mẹ nói đến là những thứ mà phú ông yêu cầu.

Câu 5.

 Phân biệt ý nghĩa, tác dụng của các từ này, kia trong các câu sau:

            Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia (1), chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng: cha đánh trâu cày, con đập đất. Quan bèn dừng ngựa lại hỏi:

             - Này (1), lão kia (2)! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?

             ... - Thế xin hỏi ông câu này (2) đã...

Lời giải

Từ	Ý nghĩa, tác dụng
kia (1)	là phó từ, xác định vị trí của làng trong câu nói
này (1)	là từ để hô gọi
kia (2)	là từ để gọi người khác khi không biết tên
này (2)	là phó từ, xác định câu mà em bé định hỏi viên quan

Câu 6. 

Chỉ từ ấy có thể có ý nghĩa trỏ về thời gian hay không gian, hay cả hai? Đặt câu với từng ý nghĩa của từ ấy.

Lời giải

   Chỉ từ ấy có ý nghĩa trỏ:

      - Về cả thời gian và không gian

   Đặt câu:

      - Cái bút màu đỏ đang nằm ở trên chiếc bàn ấy (ý nghĩa trỏ về không gian)

      - Năm ấy, mưa lũ lớn, nhà tôi bị ngập (ý nghĩa trỏ về thời gian)