Giải KTPL 10 Chân trời sáng tạo Bài 1: Nền kinh tế và các hoạt động của nền kinh tế

Giải KTPL 10 Kết nối tri thức  Bài 1: Nền kinh tế và các hoạt động của nền kinh tế ngắn gọn, hay nhất bám sát nội dung Sách giáo khoa theo chương trình Sách mới. Bài soạn bao gồm 11 câu hỏi được trả lời chính xác, giúp học sinh hiểu kĩ hơn về Bài học

Mở đầu trang 6 KTPL 10: Em hãy quan sát các tranh dưới đây và thực hiện yêu cầu.

Nêu các hoạt động kinh tế được mô tả trong tranh và chia sẻ hiểu biết của em về các hoạt động kinh tế đó.

Phương pháp giải:

- Quan sát các bức tranh và nêu hoạt động sản xuất được thể hiện trong đó.

- Từ những hình ảnh được mô tả và trải nghiệm thực tế hãy chia sẻ hiểu biết của em về các hoạt động kinh tế đó.

Lời giải:

"Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng": Tháng 5 ở Việt Nam là mùa hè, thời điểm mặt trời mọc sớm và lặn muộn. Do vậy, ban ngày dài, ban đêm ngắn, tạo cảm giác như đêm chưa kịp "nằm" đã sáng.

"Ngày tháng mười chưa cười đã tối": Tháng 10 ở Việt Nam là mùa đông, thời điểm mặt trời mọc muộn và lặn sớm. Do vậy, ban ngày ngắn, ban đêm dài, tạo cảm giác như ngày chưa kịp "cười" đã tối.

Câu ca dao này đúng với các khu vực ở Bắc bán cầu, bao gồm Việt Nam và các nước láng giềng như Trung Quốc, Lào, Thái Lan,...

Các hoạt động kinh tế được mô tả trong tranh:

- Tranh 1: Nuôi trồng thủy, hải sản.

Để có thể tạo ra sản phẩm thủy sản bán cho người tiêu dùng thì người sản xuất cần phải có vốn để mua nguyên vật liệu tạo ra những giàn nuôi, thức ăn, con giống,…

- Tranh 2: Kinh doanh thủy sản

Thủy sản sau khi được đánh bắt lên sẽ được phân chia đến các đầu mối, địa điểm khác nhau để đến tay người tiêu dùng, người tiêu dùng sẽ mua các sản phẩm thủy sản đó tại các quầy thủy sản tại chợ hoặc siêu thị.

- Tranh 3: Kinh doanh các món ăn chế biến từ thủy sản

Người tiêu dùng sau khi mua các sản phẩm thủy sản tại chợ hoặc các siêu thị sẽ về để chế biến, sử dụng các sản phẩm đó tùy theo nhu cầu cá nhân.

- Tranh 4: Dệt may

Người lao động trong công xưởng sử dụng các nguyên vật liệu như máy may, vải, chỉ để tạo ra những sản phẩm may mặc cho người tiêu dùng.

- Tranh 5: Kinh doanh quần áo

Các sản phẩm may mặc được phân phối tới các cửa hàng quần áo, người tiêu dùng sẽ đến các cửa hàng đó để mua những sản phẩm quần áo để phục vụ tùy theo nhu cầu.

1. Hoạt động sản xuất

Câu hỏi trang 7 KTPL 10: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Hoạt động sản xuất trên đã mang lại hiệu quả như thế nào cho gia đình anh D và xã hội?

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và nêu được hiệu quả của hoạt động sản xuất cho gia đình anh D và xã hội.

Lời giải:

- Hiệu quả cho gia đình anh D: Do anh D áp dụng hiệu quả các kĩ thuật trồng trọt nên mỗi năm đã tạo ra nhiều nông sản sạch, có giá trị cao tạo ra thu nhập lớn, làm cho đời sống gia đình được nâng cao.

- Hiệu quả cho xã hội: Người tiêu dùng được sử dụng nhiều loại nông sản sạch, có chất lượng cao, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

2. Hoạt động trao đổi - phân phối

Câu hỏi trang 7, 8 KTPL 10: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

Trường hợp 1.

- Nhận xét về quyết định phân bố nguồn lực sản xuất và phân chia kết quả sản xuất của các doanh nghiệp dệt may trong trường hợp trên.

- Nêu vai trò của hoạt động phân phối đối với người sản xuất và tiêu dùng.

Trường hợp 2.

- Nêu vai trò của hoạt động trao đổi đối với người sản xuất và người tiêu dùng.

- Hãy kể tên các hình thức trao đổi, mua bán trực tuyến mà em biết.

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và nêu được nhận xét về quyết định phân bố nguồn lực sản xuất và phân chia kết quả sản xuất của các doanh nghiệp dệt may trong trường hợp trên.

- Nêu được vai trò của hoạt động phân phối, hoạt động trao đổi đối với người sản xuất và người tiêu dùng.

- Liệt kê các hình thức trao đổi, mua bán trực tuyến trong cuộc sống mà em biết.

Lời giải:

*Trường hợp 1:

- Nhận xét: Việc thu hẹp sản xuất áo sơ mi nam, nữ và tăng đầu tư máy móc, nhân công hoàn thành các đơn hàng quần áo bảo hộ thể hiện sự linh hoạt, nhạy bén trong việc nắm bắt kịp xu hướng của thị trường đem lại hiệu quả, doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp.

- Vai trò: Hoạt động phân phối là cầu nối trung gian giữa sản xuất và tiêu dùng. Nhờ có hoạt động phân phối mà sản phẩm của người sản xuất mới có thể đến tay người tiêu dùng. Cũng vì nhờ có hoạt động phân phối mà các sản phẩm của người sản xuất mới có thể bán cho người tiêu dùng, mới có thể thu được lợi nhuận.

*Trường hợp 2:

- Vai trò: Hoạt động trao đổi đóng vai trò kết nối sản xuất với tiêu dùng. Hoạt động trao đổi giúp người sản xuất bán được sản phẩm, duy trì sự phát triển hoạt động sản xuất và đáp ứng được nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng.

- Một số hình thức trao đổi, mua bán trực tuyến: Hình thức mua bán trên các trang mạng xã hội như facebook, instagram, tiktok,… dưới hình thức đăng bài hoặc livestream.

3. Hoạt động tiêu dùng

Câu hỏi trang 8 KTPL 10: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- Thị hiếu của người tiêu dùng thay đổi như thế nào so với các năm trước?

- Hoạt động tiêu dùng có vai trò như thế nào đối với sản xuất, phân phối – trao đổi?

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và rút ra được nhận xét về sự thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng so với các năm trước,

- Nêu được vai trò của hoạt động tiêu dùng đối với sản xuất, phân phối – trao đổi.

Lời giải:

- Thị hiếu của người tiêu dùng thay đổi:

So với các năm trước, người tiêu dùng hiện nay không chỉ quan tâm đến mục đích sử dụng mà còn chú ý đến nguồn gốc, nguyên liệu sản xuất nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe.

- Vai trò:

+ Hoạt động tiêu dùng là động lực của sản xuất, phân phối-trao đổi hàng hóa.

+ Cầu tăng thì cung tăng.

+ Các nhà sản xuất, phân phối dựa và xu hướng tiêu dùng của thị trường để tạo ra các sản phẩm và phân phối chúng.

4. Trách nhiệm của công dân trong việc tham gia vào các hoạt động kinh tế

Câu hỏi trang 8, 9 KTPL 10: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1:

- Em có nhận xét gì về dự định hoạt động kinh doanh của anh K?

- Nếu là anh K, em sẽ thực hiện kinh doanh như thế nào?

Trường hợp 2:

- Em có nhận xét gì về hoạt động của Doanh nghiệp Q?

- Hoạt động đó có ý nghĩa như thế nào đối với kinh tế - xã hội?

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và rút ra được nhận xét về hoạt động sản xuất, kinh doanh của anh K và doanh nghiệp Q.

- Đưa ra được lời khuyên đối với hoạt động kinh doanh của anh K.

- Nêu được vai trò của hoạt động sản xuất – kinh doanh đới với kinh tế - xã hội.

Lời giải:

Trường hợp 1:

- Dự định kinh doanh của anh K là không tốt và sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Có thể những tính toán của anh sẽ mang lại cho anh nhiều lợi nhuận, tuy nhiên, nó lại làm hại đến người tiêu dùng, cụ thể ở đây là những người uống trà sữa ở quán của anh.

- Nếu là anh K, em sẽ lựa chọn những nguyên vật liệu chất lượng để làm trà sữa, nhằm đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng. Mặc dù giá thành của chúng có thể sẽ cao hơn một chút, nhưng theo xu hướng hiện nay, người tiêu dùng rất quan tâm đến sức khỏe và họ sẵn sàng bỏ ra nhiều tiền hơn để có một cốc trà sữa chất lượng.

Trường hợp 2:

- Hoạt động của doanh nghiệp Q rất chuyên nghiệp và cần được nhân rộng.

- Việc doanh nghiệp đặt sức khỏe của người tiêu dùng làm tiêu chí hàng đầu, sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường sẽ mang đến cho thị trường những sản phẩm an toàn, giá trị dinh dưỡng cao. Đồng thời, doanh nghiệp cũng có ý thức bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất. Đây là một điều rất cần thiết và phải được phổ cập rộng rãi đối với các doanh nghiệp sản xuất hiện nay.

- Vai trò của hoạt động sản xuất – kinh doanh đối với kinh tế - xã hội không chỉ tạo ra những sản phẩm chất lượng an toàn đối với sức khỏe của người tiêu dùng, tạo nên hiệu quả kinh tế cao mà còn giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường, giảm thiểu sức ép về môi trường đối với xã hội.

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 10 KTPL 10: Trao đổi cùng các bạn và cho biết, em đồng tình hoặc không đồng tình với ý kiến nào. Giải thích vì sao.

Phương pháp giải:

- Đưa ra quan điểm đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến trên và giải thích vì sao.

Lời giải:

a. Em không đồng tình với ý kiến này vì có rất nhiều lĩnh vực kinh doanh khác như du lịch, thương mại… có thể tạo ra lợi ích cho kinh tế, từ đó thúc đẩy và phát triển kinh tế quốc gia.

b. Em đồng ý với ý kiến này vì hoạt động tiêu dùng là khâu cuối cùng, là động lực và mục đích của quá trình sản xuất, phân phối-trao đổi hàng hóa. Do đó, các yếu tố liên quan đến hàng hóa (số lượng, chất lượng, kiểu dáng, mẫu mã,...) sẽ được định hướng theo nhu cầu của thị trường.

c. Em không đồng tình với ý kiến này vì nếu hạn chế hoạt động sản xuất sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế quốc gia. Xây dựng biện pháp riêng để cải thiện môi trường như trồng cây, xây dựng hệ thống xả thải,…

d. Em đồng ý với ý kiến trên vì nếu không có các hoạt động phân phối - trao đổi, hàng hóa sản xuất ra sẽ khó tiếp cận người tiêu dùng. => Hạn chế khâu sản xuất mà người tiêu dùng có nhu cầu lại không biết mua hàng ở đâu.

Luyện tập 2 trang 10, 11 KTPL 10: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

Trường hợp 1.

- Xác định các hoạt động kinh tế mà các hãng xe công nghệ đang tham gia.

- Nêu những đóng góp mà các hãng xe công nghệ mang lại cho nền kinh tế.

Trường hợp 2.

Trường hợp 3.

- Xác định hoạt động kinh tế trong trường hợp trên.

- Nhận xét về tác động của xu hướng “tiêu dùng xanh” đến đời sống xã hội.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ các trường hợp để xác định các hoạt động kinh tế sau: Hoạt động sản xuất, hoạt động phân phối trao đổi, hoạt động tiêu dùng.

- Nêu được những đóng góp mà các hãng xe mang lại cho nền kinh tế.

- Đọc trường hợp và rút ra được nhận xét về việc làm của K và T khi tham gia vào hoạt động kinh tế đó.

- Nêu được nhận xét về tác động của xu hướng “tiêu dùng xanh” đến đời sống xã hội.

Lời giải:

Trường hợp 1:

- Các hãng xe công nghệ đang tham gia hoạt động sản xuất. Họ cung cấp cho thị trường các sản phẩm dịch vụ: di chuyển, giao hàng, chuyển đồ, ...

- Các hãng xe công nghệ tham gia hoạt động phân phối - trao đổi giúp phát triển nền kinh tế số ở Việt Nam, kết nối vận tải giữa các tỉnh thành trong cả nước, kết nối nhà phân phối với người tiêu dùng thông qua hình thức giao hàng.

=> Trong thời gian giãn cách do đại dịch, dịch vụ giao hàng đã giúp các nhà sản xuất, nhà phân phối duy trì mối quan hệ với khách hàng, duy trì nền kinh tế, giảm khả năng bị đứt gãy chuỗi cung ứng trong nước do dịch bệnh.

Trường hợp 2:

- K và T đã tham gia hoạt động sản phân phối - trao đổi và hoạt động sản xuất.

- K và T đã mang lại cho thị trường những sản phẩm phong phú, đa dạng, có giá trị thẩm mĩ, đáp ứng đời sống tinh thần của người tiêu dùng.

Trường hợp 3:

- Hoạt động kinh tế trong tình huống là hoạt động tiêu dùng.

- Xu hướng "tiêu dùng xanh" giúp đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng và góp phần cắt giảm những chất thải gây ô nhiễm môi trường. Đây là cơ hội cho các đơn vị, cửa hàng, doanh nghiệp trong việc sản xuất, cung ứng hàng hóa theo các tiêu chí xanh, sạch, minh bạch thông tin sản phẩm để thu hút người tiêu dùng.

Luyện tập 3 trang 11 KTPL 10: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- M đã tham gia hoạt động nào cùng gia đình? Em có ý kiến như thế nào về việc làm của M?

- Em sẽ làm gì để tham gia vào các hoạt động kinh tế phù hợp với lứa tuổi?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ trường hợp và xác định hoạt động kinh tế mà M đã tham gia cùng gia đình.

- Rút ra nhận xét về việc làm của M trong hoạt động kinh tế đó.

- Liên hệ bản thân và nêu những việc làm để tham gia và các hoạt động kinh tế phù hợp với lứa tuổi.

Lời giải:

- M đã tham gia hoạt động phân phối – trao đổi cùng gia đình khi đã tham gia trả lời điện thoại các đơn đặt hàng của khách hàng, M còn giới thiệu sản phẩm của gia đình qua mạng xã hội để mọi người biết đến nhiều hơn.

Việc làm của M đã trực tiếp tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh tế của gia đình, đem lại cơ hội và khả năng phát triển và tiêu thụ sản phẩm của gia đình.

- Em sẽ lựa chọn, học hỏi thêm những kiến thức kinh tế phù hợp để tham gia vào những hoạt động kinh tế phù hợp với lứa tuổi của mình, tham gia hỗ trợ những hoạt động kinh tế phù hợp với khả năng.

Luyện tập 4 trang 11 KTPL 10: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

- Em có đồng tình với hành động của B không? Vì sao?

- Nếu là B, em sẽ nói như thế nào với mẹ?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ tình huống và đưa ra quan điểm đồng tình hay không đồng đồng tình với hành động của B: Nói chuyện với mẹ về việc kinh doanh mất vệ sinh an toàn thực phẩm của hộ kinh doanh P và bảo mẹ báo chính quyền. Giải thích lí do vì sao.

- Đóng vai là B để bày tỏ quan điểm với mẹ về sự việc này.

Lời giải:

- Em đồng tình với hành động của B, vì không im lặng trước hành vi sai trái của hộ kinh doanh P chỉ nghĩ đến lợi nhuận mà không quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng, phải có những biện pháp răn đe, xử phạt thích đáng.

- Nếu là B, em sẽ nói rõ những tác hại, hậu quả của việc bán hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho mẹ để mẹ không vì tình làng nghĩ xóm mà bỏ qua cho hộ kinh doanh đó.

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 11 KTPL 10: Em hãy cùng các bạn lên ý tưởng cho kế hoạch kinh doanh một mặt hàng phù hợp với đối tượng người mua là học sinh trung học phổ thông.

Phương pháp giải:

Học sinh hoạt động nhóm và lên ý tưởng cho kế hoạch kinh doanh theo các mục sau:

- Tên mặt hàng kinh doanh

- Đối tượng mua

- Thời gian thực hiện

- Quá trình thực hiện: Các bước chuẩn bị, quá trình tạo sản phẩm, quá trình trao đổi sản phẩm,…

- Tổng kết nghiệm thu sản phẩm

Lời giải:

Gợi ý kế hoạch kinh doanh:

- Mặt hàng kinh doanh: hoa, thiệp để tặng nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11.

- Đối tượng mua: các bạn học sinh trong lớp và các bạn học sinh trong trường.

- Thời gian thực hiện: Từ ngày 10/11 đến ngày 20/11.

- Quá trình thực hiện:

+ Góp quỹ để mua nguyên vật liệu làm hoa và thiệp.

+ Tiến hành làm hoa và thiệp với nhiều mẫu mã đa dạng.

+ Tiến hành quảng cáo tại lớp – trường, giao bán và nhận làm hoa, thiệp theo sở thích của các bạn học sinh.

+ Thực hiện bán các sản phẩm hoa và thiệp.

+ Tiến hành nghiệm thu kế hoạch.

Vận dụng 2 trang 11 KTPL 10: Em hãy tìm hiểu và viết bài giới thiệu một sản phẩm thân thiện với môi trường và chia sẻ cùng các bạn trong lớp.

Phương pháp giải:

- Lựa chọn một sản phẩm thân thiện với môi trường.

- Viết bài giới thiệu về sản phẩm đó theo các gợi ý sau: nguyên vật liệu làm ra sản phẩm, quá trình sản xuất sản phẩm, công dụng,…

Lời giải:

Giới thiệu một sản phẩm thân thiện với môi trường: Túi vải.

Với sự phát triển của khoa học kĩ thuật và đời sống công nghiệp, những chiếc túi nilong, da động vật đẹp đẽ lại được sử dụng nhiều hơn. Tuy nhiên, những năm gần đây các phong trào giảm thiểu rác thải, cải thiện môi trường sống ngày một gia tăng. Vì vậy, xu hướng dùng túi vải đã quay trở lại và ngày càng được giới trẻ yêu thích bởi sự cá tính, phá cách từ hình dáng, mẫu mã và màu sắc của túi.

Trong tất cả các loại túi xách đang có mặt trên thị trường hiện nay, túi vải là sản phẩm có giá thành rẻ nhất. Mặc dù nó cao hơn chút đỉnh so với giá thành của túi nilong. Nhưng sự tiện dụng, vẻ đẹp do nó mang lại vượt xa túi nilon rất nhiều.

Quá trình sản xuất túi vải không xả thải ra môi trường nhiều như túi bằng da động vật. Đặc biệt, để sản xuất ra những chiếc túi làm bằng da động vật chắc chắn là cần giết động vật để lấy da làm sản phẩm, trong quá trình làm thành phẩm cũng cần sử dụng nhiều hóa gây ô nhiễm môi trường...Vì vậy đây cũng là một trong những ưu điểm của túi vải khi so sánh với các loại túi khác.

Bên cạnh đó, độ bền của dòng sản phẩm này cũng rất cao. Khi túi vải không may bị bẩn, bạn chỉ cần mang đi giặt sạch là có thể sử dụng lại, mà không làm ảnh hưởng đến hình dáng, kích thước ban đầu của nó, và bạn có thể sử dụng đến khi nào túi rách hay chán thì thôi.

Đây là một sản phẩm tiện lợi và cực kỳ thân thiện với môi trường, xứng đáng được ưa chuộng và sử dụng nhiều hơn nữa.