Dựa vào hình 14.2 hãy kể tên các nhân tố hình thành đất và trình bày vai trò của các nhân tố hình thành đất

Câu hỏi: Dựa vào hình 14.2 hãy kể tên các nhân tố hình thành đất và trình bày vai trò của các nhân tố hình thành đất.

Trả lời

- Các nhân tố hình thành đất là: đá mẹ, địa hình, khí hậu, sinh vật, thời gian và con người.

- Vai trò của các nhân tố hình thành đất:

Đá mẹ

Những loại đá mẹ khác nhau hình thành nên các loại đất có sự khác nhau về thành phần khoáng vật, cấu trúc, tính chất lí hóa và cả màu sắc.

Ví dụ:

Đất hình thành trên đá cát có mùa vàng nhạt

Đất hình thành trên đá badan có màu nâu tím.

Địa hình (độ cao, độ dốc và hướng địa hình)

- Độ cao: càng lên cao, nhiệt độ càng giảm, quá trình phong hóa diễn ra chậm, nên quá trình hình thành đất yếu.

- Độ dốc: ảnh hưởng đến tốc độ xói mòn đất, nên những nơi bằng phẳng tầng đất dày hơn nơi có địa hình dốc.

- Hướng sườn núi khác nhau: thì nhận được lượng nhiệt ẩm không giống nhau, nên đất ở các sườn núi có nhiều điểm khác biệt.

Khí hậu

- Nhiệt độ, lượng mưa và các chất khí phá hủy đá gốc thành các sản phẩm phong hóa. Đây là vật liệu cơ bản thành tạo đất.

- Nhiệt độ, độ ẩm … ảnh hưởng đến quá trình hình thành đất: nơi có nhiệt ẩm cao, quá trình hình thành đất diễn ra mạnh thì lớp vỏ phong hóa dày. Ngược lại, nơi nhiệt ẩm không thuận lợi thì lớp vỏ phong hóa mỏng.

- Khí hậu còn ảnh hưởng đến đất qua sinh vật. Các đới khí hậu khác nhau có sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật không giống nhau. Vậy nên thành phần hữu cơ của đất khác nhau.

Sinh vật

Có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và bảo vệ đất:

- Thực vật cung cấp chất hữu cơ.

- Vi sinh vật phân giải xác hữu cơ và tổng hợp mùn.

- Động vật trong đất giúp đất tơi xốp, góp phần tạo cấu trúc đất.

- Sinh vật còn chống xói mòn và giữ ẩm cho đất.

Thời gian

Thời gian dài/ngắn ảnh hưởng rất lớn đến mức độ biến đổi lí học, hóa học và sinh học trong đất.

Con người

Thông qua các hoạt động sản xuất và sinh hoạt có thể làm tăng độ phì hoặc làm đất thoái hóa, bạc màu.