Soạn Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội, và kinh tế Mỹ Latinh

Hướng dẫn Soạn Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội, và kinh tế Mỹ Latinh ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội, và kinh tế Mỹ Latinh

Lý thuyết Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội, và kinh tế Mỹ Latinh

Mở đầu trang 28 Địa Lí 11: Mỹ Latinh là khu vực rộng lớn thuộc châu Mỹ, có sự đa dạng về tự nhiên và xã hội. Bên cạnh đó, Mỹ Latinh đã phát huy được những lợi thế từ việc khai thác các thế mạnh của khu vực để phát triển kinh tế- xã hội. Vậy những đặc điểm nổi bật về tự nhiên, dân cư và xã hội của Mỹ Latinh có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế- xã hội trong khu vực? Tình hành phát triển kinh tế ở khu vực Mỹ Latinh hiện nay ra sao?

Trả lời: 

- Vị trí địa lí: 

Khu vực Mỹ Latinh nằm trên châu Mỹ, bao gồm các quốc gia từ Bắc đến Nam Mỹ, với 20 quốc gia Cộng hòa và tổng dân số khoảng 600 triệu người. Người dân ở đây chủ yếu sử dụng các ngôn ngữ có nguồn gốc từ tiếng Latinh, đặc biệt là tiếng Tây Ban Nha và tiếng Bồ Đào Nha, cùng với một số lượng nhỏ sử dụng tiếng Pháp. Với diện tích xấp xỉ 21.069.500 km² (7.880.000 dặm vuông), Mỹ Latinh chiếm gần 3,9% diện tích bề mặt và 14,1% tổng diện tích đất liền của Trái Đất.

- Đặc điểm dân cư xã hội Mĩ La tinh

Khu vực Mỹ Latinh có sự đa dạng về tổ tiên, sắc tộc và chủng tộc, khiến nó trở thành một trong những nơi đa dạng chủng tộc nhất thế giới. Các thành phần dân tộc khác nhau giữa các quốc gia, với người lai Âu-da đỏ (Mestizo) ưu thế ở nhiều nước, trong khi ở một số nước, người da đỏ chiếm đa số. Dân cư một số quốc gia lại chủ yếu là người gốc Âu và tại một số nước, người Mulatto chiếm ưu thế. Ngoài ra, còn có người da đen, người châu Á và người lai da đen-da đỏ (trong lịch sử đôi khi được gọi là Zambo).

Nhóm người có nguồn gốc châu Âu là nhóm đơn lẻ lớn nhất và cùng với những người có một phần gốc Âu, họ chiếm xấp xỉ 80% tổng dân số hoặc hơn. Tình trạng di cư của khu vực đã bị ảnh hưởng bởi các vấn đề kinh tế, xã hội và an ninh trong các thập niên gần đây, trọng tâm là sự thay đổi từ khu vực nhập cư sang khu vực di cư.

Đại đa số người dân Mỹ Latinh là Công giáo La Mã, hầu hết theo Kitô hữu, với khoảng 70% cư dân tự xem mình là người Công giáo. Tuy nhiên, thành viên của các giáo phái Tin Lành đang tăng lên, đặc biệt là ở Brasil, Panamá và Venezuela.

- Một số vấn đề về kinh tế của Mĩ La tinh

Sự phát triển kinh tế của các nước Mĩ Latinh không đồng đều, và tình hình chính trị không ổn định đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Trong những năm cuối thập niên 90, nguồn FDI vào khu vực này đạt mức cao nhất 70-80 tỉ USD/năm, nhưng giảm xuống còn 31 tỉ USD vào năm 2003, trước khi tăng trở lại đến 40 tỉ USD vào năm 2004. Tuy nhiên, hơn 50% nguồn đầu tư này đến từ Hoa Kì và Tây Ban Nha.

Mặc dù các nước Mĩ Latinh giành độc lập sớm, nhưng cơ cấu xã hội phong kiến vẫn được duy trì trong một thời gian dài, và các thế lực bảo thủ của Thiên chúa giáo đã ngăn chặn sự phát triển của xã hội. Thiếu một đường lối phát triển kinh tế-xã hội độc lập và tự chủ, các nước Mĩ Latinh đã phát triển kinh tế chậm, thiếu ổn định và phụ thuộc nhiều vào tư bản nước ngoài, đặc biệt là Hoa Kì.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều quốc gia Mĩ Latinh đã tập trung vào việc củng cố bộ máy nhà nước phát triển giáo dục, cải cách kinh tế, quốc hữu hóa một số ngành kinh tế, công nghiệp hóa đất nước và mở rộng buôn bán với nước ngoài. Nhờ vào những nỗ lực này, tình hình kinh tế đã được cải thiện từng bước.

Câu hỏi trang 28 Địa Lí 11: Dựa vào hình 8.1 và thông tin trong bài, hãy:

- Xác định vị trí địa lí và lãnh thổ của khu vực Mỹ Latinh.

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế- xã hội khu vực Mỹ Latinh.

Trả lời:

Mỹ Latinh rộng khoảng 20 triệu km2 và nằm toàn bộ ở bán cầu Tây. Vùng này có nhiều ưu điểm bao gồm sự hiện diện của nhiều kim loại màu sắc, kim loại quý và nhiên liệu, đồng thời có tài nguyên đất và khí hậu thuận lợi cho việc phát triển rừng, chăn nuôi gia súc, trồng cây công nghiệp và cây ăn quả nhiệt đới. Tuy nhiên, việc khai thác ở khu vực này đang gặp phải nhiều khó khăn, và chưa mang lại nhiều lợi ích.

Câu hỏi trang 30 Địa Lí 11: Dựa vào các hình 8.1, 8.2, 8.3 và thông tin trong bài, hãy:

- Trình bày một số đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của khu vực Mỹ Latinh.

- Phân tích ảnh hưởng điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực Mỹ Latinh.

Trả lời: 

Khu vực Mỹ Latinh có nhiều đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, bao gồm:

Địa hình đa dạng: Mỹ Latinh có địa hình đa dạng từ dãy núi cao nguyên Andes cho đến vùng đất thấp ven biển. Điều này tạo ra các môi trường sống đa dạng và phong phú cho động thực vật và loài động vật.

Khí hậu đa dạng: Khu vực này có khí hậu đa dạng, từ khí hậu nhiệt đới ẩm ướt đến khí hậu sa mạc khô cằn. Điều này cho phép phát triển nhiều loại cây trồng và động vật khác nhau.

Tài nguyên đa dạng: Mỹ Latinh có nhiều tài nguyên thiên nhiên quan trọng như dầu mỏ, khoáng sản, đất đai, mặt nước và năng lượng tái tạo. Đặc biệt, khu vực này là nguồn cung cấp nhiều loại thực phẩm như cà phê, ca cao, quả chưng, hạt tiêu, đậu phộng và các loại trái cây nhiệt đới khác.

Sự phong phú của động thực vật: Khu vực Mỹ Latinh là nơi có đa dạng sinh học cao, với nhiều loài động thực vật phong phú và độc đáo. Các khu bảo tồn và khu vực thiên nhiên độc đáo như rừng mưa nhiệt đới Amazon, Pantanal và Patagonia đều nằm ở khu vực này.

Vấn đề môi trường: Mặc dù có nhiều tài nguyên thiên nhiên quan trọng, nhưng Mỹ Latinh đang đối mặt với nhiều vấn đề môi trường, bao gồm sự suy giảm đa dạng sinh học, mất rừng và rừng chết do cháy rừng, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu.

Câu hỏi trang 32 Địa Lí 11: Dựa vào bảng 8.1, hình 8.4, hình 8.5 và thông tin trong bài, hãy:

- Trình bày đặc điểm đô thị hóa, dân cư khu vực Mỹ Latinh.

- Phân tích những ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa, đặc điểm dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực này.

Trả lời:

- Dân cư ở Mỹ Latinh vẫn đang phải đối mặt với tình trạng nghèo đói. Sự chênh lệch về thu nhập giữa người giàu và người nghèo là rất lớn, gây ra sự bất công và khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề xã hội và phát triển kinh tế.

- Khu vực này có quá trình đô thị hóa sớm và đô thị hóa tự phát đang diễn ra nhanh chóng, với 81% dân số sống ở khu vực thành thị. Sự tập trung dân cư vào thành thị có nghĩa là đời sống của họ đang gặp nhiều khó khăn và thách thức, bao gồm sự thiếu hụt nhà ở, các vấn đề môi trường và thất nghiệp. Những người dân từ vùng nông thôn chuyển đến thành thị để tìm kiếm công việc có thu nhập cao do môi trường sống ở đây khó khăn với các vấn đề như khí hậu và thiên tai, và điều này làm tăng thêm áp lực trên hạ tầng và các dịch vụ công cộng.

Câu hỏi trang 35 Địa Lí 11: Dựa vào hình 8.6, hình 8.7, bảng 8.2 thông tin trong bài hãy:

- Trình bày đặc điểm đô thị hóa, dân cư khu vực Mỹ Latinh.

- Phân tích những ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa, đặc điểm dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực này.

Trả lời:

- Nhận xét: một số tiêu chí xã hội ở khu vực Mỹ Latinh trong giai đoạn 2000 - 2020 có sự thay đổi tích cực. Các chỉ số như HDI, tuổi thọ trung bình, tỉ lệ dân số từ 15 tuổi biết chữ, chỉ số GNI/người tăng liên tục qua các năm.

- Phân tích ảnh hưởng:

+ Do thành phần dân cư đa dạng nên khu vực Mỹ Latinh có sự kết hợp của nhiều nền văn hóa trên thế giới và văn hóa bản địa, tạo nên một nền văn hóa có sức hấp dẫn cao như lễ hội ẩm thực, ngôn ngữ…

+ Bên cạnh những thành tựu về xã hội, một số quốc gia khu vực Mỹ Latinh vẫn còn các vấn đề cần giải quyết như chênh lệch mức sống, khoảng cách giàu nghèo….

Câu hỏi trang 36 Địa Lí 11: Dựa vào các hình, bảng số liệu và thông tin trong bài, hãy trình bày và giải thích tình hình phát triển kinh tế chung của khu vực Mỹ Latinh.

Trả lời: 

Các nước thường không đồng đều trong việc phát triển kinh tế. Một số quốc gia có kinh tế phát triển chậm, không ổn định và phụ thuộc nhiều vào vốn đầu tư từ các quốc gia ngoài. Đồng thời, chúng có mức nợ nước ngoài lớn. Các nguyên nhân của tình trạng này bao gồm tình hình chính trị không ổn định, sự cản trở của các thế lực bảo thủ đối với sự phát triển xã hội, cũng như thiếu đường lối phát triển kinh tế - xã hội độc lập và tự chủ.

Hiện nay, các quốc gia Mĩ Latinh đang tập trung vào việc củng cố hệ thống chính trị nội bộ, phát triển giáo dục, cải cách kinh tế, quốc hữu hóa một số ngành kinh tế và thực hiện quá trình công nghiệp hóa đất nước để tăng cường phát triển kinh tế - xã hội.

Luyện tập 

Luyện tập 1 trang 39 Địa Lí 11: Hãy hoàn thành thông tin trong bảng sau về những thuận lợi và khó khăn của đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế xã hội khu vực Mỹ Latinh.

Trả lời: 

Đặc điểm	Thuận lợi	Khó khăn
Địa hình và đất đai	Đa dạng và màu mỡ, đồng bằng rộng	Vùng An đét thường bị nhr hưởng bợi động đất.
Khí hậu	phát triển nông nghiệp, rừng	một số nơi có khí haauh khô hạn như Atacama, hoặc quá ẩm ướt như Amadon.
Biển	nhiều ngư trường, bãi biển đẹp	ô nhiễm môi trường,..

Luyện tập 2 trang 39 Địa Lí 11: Dựa vào bảng 8.1, Hãy vẽ biểu đồ thể hiện số dân và tỉ lệ gia tăng dân số khu vực Mỹ Latinh giai đoạn 2000 - 2020. Rút ra nhận xét.

Trả lời:

Nhận xét:

Tốc độ tăng dân số ở khu vực Mỹ Latinh khá thấp và chênh lệch giữa các quốc gia khác nhau.

Vận dụng

Vận dụng trang 39 Địa Lí 11: Hãy sưu tầm tư liệu về một di sản văn hóa đã được UNESCO công nhận ở khu vực Mỹ Latinh.

Trả lời:

Một trong những di sản văn hóa của khu vực Mỹ Latinh đã được UNESCO công nhận là Thành phố cổ của Havana, thủ đô của Cuba. Havana là một trong những thành phố lớn nhất ở khu vực Caribbean, với một số công trình kiến trúc đặc trưng như La Fortaleza de San Carlos de la Cabaña, El Capitolio và Nhà hát García Lorca. Havana cũng nổi tiếng với các hoạt động nghệ thuật như âm nhạc, múa rối và văn hóa nghệ thuật dân gian. Việc công nhận Thành phố cổ của Havana là một di sản văn hóa của thế giới đã giúp bảo tồn và bảo vệ các di sản văn hóa quan trọng của thành phố này.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Địa 11 Chân trời sáng tạo

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội, và kinh tế Mỹ Latinh trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!