Có bao nhiêu phương pháp chọn mẫu? Hãy liệt kê

Mẫu là một tập hợp nhỏ các phần tử được lấy ra từ một tổng thể lớn để nghiên cứu. Các đặc trưng của mẫu được sử dụng để suy ra các đặc trưng chung của tổng thể. Việc chọn mẫu phải được thực hiện một cách cẩn thận. Có hai phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu không xác suất và chọn mẫu xác suất. Trong bài viết sau đây, Toploigiai sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các phương pháp chọn mẫu này.

Chọn mẫu là gì?

Chọn mẫu (Sampling): Là việc lấy một số phần tử của một tổng thể (population) để nghiên cứu và từ đó, có thể rút ra các kết luận về chính tổng thể đó. Điều này có nghĩa là khi nghiên cứu một tổng thể nghiên cứu nào đó, ta không nghiên cứu toàn bộ tổng thể mà chỉ một bộ phận của tổng thể và cách thức mà ta chọn ra bộ phận đó, chính là chọn mẫu.

Quy trình chọn mẫu

Chọn mẫu là quá trình chọn lựa một bộ phận tương đối nhỏ từ một tổng thể mang tính đại diện cho tổng thể nghiên cứu bao gồm 5 bước.

- Bước 1: Xác định tổng thể nghiên cứu.

- Bước 2: Xác định khung chọn mẫu.

- Bước 3: Lựa chọn phương pháp lấy mẫu: có xác suất hoặc không xác suất.

- Bước 4: Quyết định quy mô của mẫu.

- Bước 5: Viết hướng dẫn cho việc xác định và lựa chọn các phần tử trong mẫu thực tế.

Phương pháp chọn mẫu không xác suất 

Phương pháp chọn mẫu không xác suất là khi nhà nghiên cứu chọn các đối tượng tham gia nghiên cứu dựa trên sự lựa chọn chủ quan, sử dụng các cá thể có sẵn khi thu thập dữ liệu và không có tính toán cỡ mẫu. Sử dụng phương pháp này có thể dẫn đến sự chọn lọc mẫu chủ quan và không đại diện cho quần thể, do đó, kết quả thu được có thể không đáng tin cậy. Các phương pháp chọn mẫu không xác suất bao gồm:

- Phương pháp chọn mẫu thuận tiện: Chọn mẫu dựa trên sự thuận tiện trong lấy mẫu. 

- Phương pháp chọn mẫu theo phán đoán là khi lấy mẫu tùy theo nhận thức chủ quan của nhà nghiên cứu và chỉ được áp dụng khi các đặc tính của phần tử được chọn đã rõ ràng.

- Phương pháp chọn mẫu theo định mức là khi giao chỉ tiêu phải phỏng vấn một số lượng nhất định người trong một khoảng thời gian cụ thể.

- Phương pháp chọn mẫu tích lũy nhanh bắt đầu từ một phần tử được lựa chọn và sau đó nhờ người này giới thiệu hoặc định danh những người khác có đặc tính tương tự để thu thập dữ liệu tiếp. Phương pháp này thường được áp dụng cho các nghiên cứu đặc biệt, mẫu khó tìm hoặc khó tiếp cận.

Phương pháp chọn mẫu xác suất 

Mẫu xác suất là mẫu mà trong đó các cá thể được lựa chọn ngẫu nhiên, mỗi cá thể trong quần thể nghiên cứu đều có cơ hội được lựa chọn ngang nhau và không phụ thuộc vào ý kiến chủ quan của người nghiên cứu.

Các phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên bao gồm:

- Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản (Simple Random Sampling): Lấy ngẫu nhiên một số lượng quan sát từ tổng thể mà không quan tâm đến bất kỳ thuộc tính hay yếu tố nào khác.

- Chọn mẫu ngẫu nhiên đa giai đoạn (Stratified Random Sampling): Chia tổng thể thành các nhóm con (strata) dựa trên một thuộc tính cụ thể, sau đó chọn ngẫu nhiên một số lượng quan sát từ mỗi nhóm.

- Chọn mẫu theo nhóm (Cluster Sampling): Chia tổng thể thành các nhóm (clusters) và chọn ngẫu nhiên một số lượng nhóm. Sau đó, tất cả các quan sát trong các nhóm được chọn sẽ được thu thập.

- Chọn mẫu lặp lại (Repeated Sampling): Thực hiện nhiều lần chọn mẫu ngẫu nhiên để thu thập các mẫu khác nhau và so sánh chúng.

- Chọn mẫu phi tuyến tính (Non-probability Sampling): Các phương pháp này không dựa trên việc chọn mẫu ngẫu nhiên và có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan như sự chọn lọc hay thiên vị. Các phương pháp này bao gồm: chọn mẫu tiện lợi (Convenience Sampling), chọn mẫu theo ý kiến (Judgment Sampling), chọn mẫu đối tượng (Quota Sampling), và chọn mẫu tuyến tính (Snowball Sampling).

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn trả lời câu hỏi về Các phương pháp chọn mẫu. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có thông tin hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.