Chủ nghĩa duy vật là gì?

Chủ nghĩa duy vật là một trường phái triết học, một thế giới quan, một hình thức của chủ nghĩa triết học nhất nguyên cho rằng vật chất là chất cơ bản trong tự nhiên, và tất cả mọi thứ, bao gồm cả trạng thái tinh thần và ý thức, là kết quả của sự tương tác vật chất. Để hiểu rõ hơn chủ nghĩa duy vật là gì, mời các bạn đến với phần nội dung dưới đây nhé!

Câu hỏi: Chủ nghĩa duy vật là gì?

Câu trả lời chính xác nhất:

Chủ nghĩa duy vật là một trường phái triết học, một thế giới quan, một hình thức của chủ nghĩa triết học nhất nguyên cho rằng vật chất là chất cơ bản trong tự nhiên, và tất cả mọi thứ, bao gồm cả trạng thái tinh thần và ý thức, là kết quả của sự tương tác vật chất.

Kiến thức vận dụng để trả lời câu hỏi

1. Tổng quan về chủ nghĩa duy vật

Theo chủ nghĩa duy vật triết học, tâm trí và ý thức là sản phẩm phụ của các quá trình vật chất (như sinh hóa của não người và hệ thần kinh), mà không có chúng thì tâm trí và ý thức không tồn tại. Khái niệm này tương phản trực tiếp với chủ nghĩa duy tâm, trong đó tâm trí và ý thức là những thực tại bậc nhất mà vấn đề là chủ thể và tương tác vật chất là thứ yếu.

Chủ nghĩa duy vật có liên quan chặt chẽ với chủ nghĩa duy vật lý, với quan điểm rằng tất cả những gì tồn tại cuối cùng là vật chất. Chủ nghĩa vật lý triết học đã phát triển từ chủ nghĩa duy vật với các lý thuyết về khoa học vật lý để kết hợp các quan niệm phức tạp hơn về vật chất so với vật chất thông thường (ví dụ như không thời gian, năng lượng và lực lượng vật chất và vật chất tối). Do đó, thuật ngữ vật lý được ưa thích hơn chủ nghĩa duy vật bởi một số người, trong khi những người khác sử dụng các thuật ngữ này như thể chúng đồng nghĩa.

Các triết lý mâu thuẫn với chủ nghĩa duy vật hoặc chủ nghĩa duy vật lý bao gồm chủ nghĩa duy tâm, chủ nghĩa đa nguyên, thuyết nhị nguyên thân-tâm, chủ nghĩa toàn tâm và các hình thức khác của nhất nguyên luận.

2. Các hình thức của chủ nghĩa duy vật

 Trong quá trình phát triển và lịch sử triết học, chủ nghĩa duy vật đã phát triển qua ba hình thức trình độ cơ bản khác nhau, đó là:

 + Chủ nghĩa duy vật chất phác

Là kết quả nhận thức của các nhà triết học duy vật thời cổ đại.  Chủ nghĩa duy vật chất phác trong khi thừa nhận tính thứ nhất của vật chất, chủ nghĩa duy vật giai đoạn này đồng nhất vật chất với một hay một số chất cụ thể; lý giải toàn bộ sự hình thành của thế giới từ một hoặc một số dạng vật chất cụ thể là bản nguyên của thế giới. Do đó quan điểm nhận thức của nhà triết học duy vật thời kỳ này mang nặng trực quan nên những kết luận của họ mang nặng tính cảm tính, ngây thơ.

Quan niệm của Talét cho rằng bản nguyên của thế giới cho rằng là nước, Hêraclit cho rằng là lửa, Đêmôcrit cho rằng là không khí hay triết học trung quốc cho rằng đó là ngũ hành: Kim, thủy, hỏa thổ. Dù còn nhiều hạn chế nhưng chủ nghĩa duy vật về cơ bản là đúng vì lấy bản thân bản chất của giới tự nhiên để giải thích cho tự nhiên chứ không viện đến thần linh hay Thượng Đế để giải thích.

+ Chủ nghĩa duy vật siêu hình

Phương pháp tư duy siêu hình máy móc được coi trọng. Đây là thời kì mà cơ học cổ điển thu được những thành tựư rực rỡ nên trong khi tiếp tục phát triển quan điểm của chủ nghĩa duy vật thời cổ đại, chủ nghĩa duy vật giai đoạn này chịu sự tác động mạnh mẽ của phương pháp tư duy siêu hình, máy móc của cơ học cổ điển.

Do đó theo quan niệm của chủ nghĩa duy vật siêu hình, thế giới giống như một cỗ máy cơ giới khổng lồ mà mỗi bộ phận tạo nên nó luôn ở trạng thái biệt lập, tĩnh tại; nếu có biến đổi thì đó chỉ là sự tăng giảm đơn thuần về số lượng và do những nguyên nhân bên ngoài gây ra.

+ Chủ nghĩa duy vật biện chứng do C. Mác và Ph. Ăngghen sau đó được Lênin bổ sung bảo vệ và phát triển. Đây là hình thức phát triển cao nhất của chủ nghĩa duy vật.

>>> Xem thêm: Chủ nghĩa duy vật chất phác là gì

3. Chủ nghĩa duy vật do C. Mác và Ph. Ăngghen sáng lập là hình thức - trình độ phát triển cao nhất của chủ nghĩa duy vật

- Chủ nghĩa duy vật biện chứng do C. Mác và Ph. Ăngghen sáng lập là hình thức - trình độ phát triển cao nhất của chủ nghĩa duy vật trong lịch sử triết học, vì:

+ Một là, nó không chỉ đứng trên lập trường duy vật trong việc lý giải các tồn tại trong giới tự nhiên (như chủ nghĩa duy vật siêu hình trước đây) mà còn đứng trên lập trường duy vật trong việc giải thích các hiện tượng, quá trình diễn ra trong đời sống xã hội loài người - đó chính là những quan điểm duy vật về lịch sử hay chủ nghĩa duy vật lịch sử.

+ Hai là, nó không chỉ đứng trên lập trường duy vật trong quá trình định hướng nhận thức và cải tạo thế giới mà còn sử dụng phương pháp biện chứng trong quá trình ấy. Từ đó tạo nên sự đúng đắn, khoa học trong việc lý giải thế giới và cải tạo thế giới.

+ Ba là, nội dung của chủ nghĩa duy vật biện chứng được xây dựng trên cơ sở kế thừa những tinh hoa của lịch sử triết học và trên cơ sở tổng kết những thành tựu lớn của khoa học, của thực tiễn trong thời đại mới; nó trở thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học của giai cấp cách mạng và của các lực lượng tiến bộ trong thời đại ngày nay.

--------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn tìm hiểu về chủ nghĩa duy vật. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt!