Cách xác định bậc amin

Xác định bậc amin là phần kiến thức quan trọng, thường xuất hiện trong đề thi tốt nghiệp THPT. Vì vậy, học sinh cần ôn luyện thật kĩ, nắm chắc kiến thức về amin và các bậc của amin. Cùng Toploigiai tìm hiểu cách xác định bậc amin để vận dụng giải bài tập, tránh mất điểm khi gặp những câu hỏi về bậc amin nhé!

Khái niệm bậc amin

- Amin là hợp chất hữu cơ có nguyên tử gốc là Nitơ (đạm khí) trong nhóm chức. Khi thay thế một hay nhiều nguyên tử H trong phân tử NH3 bằng một hay nhiều hốc Hidrocacbon ta thu được amin.

- Bậc amin là số nguyên tử hidro (H) trong phân tử amoniac (NH₃) bị thay thế bởi gốc hidrocacbon.

Phân loại bậc amin

* Amin bậc 1: Dãy béo tác dụng với axit nito tạo thành alcohol tương ứng và giải phóng khí N₂

- Công thức: R-NH₂

- Ví dụ: CH₃-CH₂-CH₂-NH₂, CH₃NH₂

- Cách gọi tên:

+ Cách 1: Tên gốc hiđrocacbon + amin

+ Cách 2: Tên hiđrocacbon + số chỉ vị trí nhóm NH₂ + amin

Ví dụ: Tên gọi của một số amin

* Amin bậc 2: Dãy béo cùng dãy thơm tác dụng với axit nito sinh ra nitrosamin

- Công thức: R-NH-R’

- Ví dụ: CH₃-CH₂-NH-CH₃, CH₃-NH-CH₃

- Cách gọi tên: Đọc theo gốc chức: Tên gốc hiđrocacbon + amin

Ví dụ: CH₃–NH–C₂H₅ : Etylmetylamin, Dimetylamin (CH₃)₂NH, Diphenylamine (C₆H₅)₂ NH

* Amin bậc 3: Dãy béo không tác dụng với axit nito hoặc chỉ tạo thành muối không bền dễ bị thủy phân. Amin bậc 3 dãy thơm tác dụng với axit nitro cho sản phẩm thế ở nhân thơm.

- Công thức:  RN(R”)R’

- Cách gọi tên: Đọc theo gốc chức: Tên gốc hiđrocacbon + amin

- Ví dụ:  (CH₃)₃ –N : Trimetylamin

Cách xác định bậc amin

Khi gặp bài tập xác định bậc amin, trước tiên chúng ta cần ghi nhớ lý thuyết về amin và bậc amin. Sau đó, áp dụng cách xác định bậc amin bằng cách ta cho amin tác dụng với axit nitrơ (HNO2) ở điều kiện thường:

-  Amin bậc I sẽ tác dụng với HNO₂ tạo ra ancol hoặc phenol và giải phóng nitơ:

+ Tổng quát:  RNH₂ + HNO₂ → ROH + N₂↑+ H₂O

+ Ví dụ: C₂H₅NH₂ + HNO₂ → C₂H₅OH + N₂↑ + H₂O

Chú ý: Anilin và amin thơm phản ứng với HNO₂ ở nhiệt độ thấp (0-5°C) tạo muối điazoni.

- Amin bậc II sẽ tác dụng với HNO₂ sinh ra nitrosamin là những chất màu vàng nổi lên:

+ Công thức tổng quát: RNHR’ + HNO₂ → RN(NO)R’ + H₂O

+ Ví dụ: CH₃NHC₂H₅ + HNO₂ → CH₃C(NO)C₂H₅ + H₂O

- Amin bậc III: Do không còn liên kết H nên amin bậc III không có phản ứng với HNO₂ => không có hiện tượng gì.

Trên đây Toploigiai vừa tổng hợp cách xác định bậc amin. Hy vọng những thông tin trên sẽ là tài liệu bổ ích để bạn đạt điểm cao môn Hóa học. Chúc bạn học tốt!