Ca dao tục ngữ về quê hương Đồng Tháp mười

Mỗi vùng miền, mỗi địa phương đều có những nét đẹp riêng, những nét đẹp đó đã được truyền lại qua những câu ca dao, tục ngữ. Ở quê hương Đồng tháp cũng vậy, nơi đây nổi tiếng với những đầm sen, bông súng, với cánh đồng Đồng tháp Mười rộng bao la. Hãy để Toploigiai cùng bạn tìm hiểu những câu ca dao tục ngữ về Đồng Tháp và ý nghĩa như thế nào nhé!

1. Ca dao tục ngữ về Đồng Tháp

1.1 Ca dao tục ngữ về cảnh đẹp ở Đồng Tháp

1. Tháp Mười đẹp nhất bông sen,
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ.

Ý nghĩa: Ca ngợi vẻ đẹp của hoa sen ở Đồng Tháp Mười và so sánh hình ảnh Bác Hồ với những bông hoa sen tươi đẹp, luôn tỏa ngát hương thơm.

2. Quê em Đồng Tháp mênh mông
Xanh tươi bát ngát, ruộng đồng bao la
Quê em óng ánh tơ vàng
Ruộng nương thẳng tắp, ngút ngàn dâu xanh

Ý nghĩa: Ca ngợi vẻ đẹp của Đồng Tháp rộng mênh mông, xanh tươi với những cánh đồng bao la bát ngát, tơ vàng, dâu xanh.

3. Ai ơi! Về tới Tháp Mười,
Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

Ý nghĩa: Sự trù phú, giàu có của sản vật thiên nhiên ban tặng cho vùng Tháp Mười: có sẵn cá, tôm, lúa.

4. Tháp Mười đi dễ khó về
Khi đi giỏ thịt, khi về giỏ cây

Ý nghĩa: Vẻ đẹp của Tháp Mười sẽ thu hút du khách đến đây không muốn về.

5. Tàu Nam Vang mũi đỏ
Ghe Sa Đéc mũi đen
Em ở chi nước rẫy, nước phèn
Theo anh về chợ đốt đèn măng sông

Ý nghĩa: Hình ảnh Đồng tháp với Tàu Nam Vang, ghe Sa Đéc ở vùng đất nghèo khó, nước ngập phèn. Chàng trai có ý mời cô gái rời bỏ quê hương để theo chàng về nơi đông đúc để sống cuộc sống giàu sang.

6. Ai về Cao Lãnh, Hòa An
Nhớ mua bánh thuốc về làng biếu cha

Ý nghĩa: Bánh xèo Cao Lãnh, thuốc Hòa An là những đặc sản địa phương. Ai đi qua nơi đây cũng không quên mua bánh thuốc làm quà.

7. Anh đi anh nhớ Tháp Mười
Nhớ canh bông súng, nhớ nụ cười Mỹ An

Ý nghĩa: Vẻ đẹp của Tháp Mười với canh bông súng, canh bông điên điển và nụ cười của cô gái Mỹ An.

8. Quê em Đồng Tháp mênh mông
Xanh tươi bát ngát, ruộng đồng bao la
Quê em óng ánh tơ vàng
Ruộng nương thẳng tắp, ngút ngàn dâu xanh

9. Phú Chiêm ăn cá bỏ đầu

Thanh Hà xách dọc xỏ xâu đem về

Dị bản

Hồng Ngự ăn cá bỏ đầu

Cao Lãnh thấy vậy xỏ xâu đem về

Quảng Đông ăn cá bỏ đầu

Tiều Châu lượm lấy đem về kho tiêu

10. Hòa An phong cảnh mơ màng
Có vườn mận đẹp có làn nước xanh

Đường Hòa An đi thẳng một đàng

Gái Hòa An rất dịu dàng dễ thương

11. Thấy cầu thì nhớ Mương Kinh

Thấy trăng lại nhớ quê mình thiết tha

12. Xoài nào ngon bằng xoài Cao Lãnh
Vú sữa nào ngọt bằng vú sữa Cần Thơ

13. Ai về Đồng Tháp mà xem

Bông sen, bông súng nở chen lúa vàng

1.2 Ca dao tục ngữ về con người Đồng Tháp

1.  Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh
Gái nào bảnh bằng gái Tân Châu
Anh thương em chẳng ngại sang giàu
Mứt hồng đôi lượng, trà Tàu đôi cân

Ý nghĩa:  tự hào về vẻ đẹp của con người và những sản vật quê hương, tình yêu chung thủy, son sắt, bền lòng của những con người nơi đây như: Gà Cao Lãnh – một giống và đẹp và nổi tiếng; gái Tân Châu thùy mị nết na.

2. Ai về Đồng Tháp mà coi
Mộ ông Thiên Hộ trăng soi lạnh lùng
Bà con đùm đậu quanh vùng
Tháng giêng ngày giỗ xin đừng ai quên

Ý nghĩa: Nhắc nhở con người Đồng tháp nhớ đến ngày giỗ của ông Thiên Hộ Võ Duy Dương vào tháng giêng.

3. Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh
Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân
Bước lên xe đầu đội khăn rằn
Nói năng đúng điệu, tảo tần bán buôn

Ý nghĩa: Miêu tả cô gái Nha Mân với những nét đẹp truyền thống đậm chất Nam bộ: đội khăn rằn, nói năng đúng điệu, có chừng mực và chăm chỉ buôn bán.

4. Nước mắm ngon dầm con cá sặc
Ăn gạo Lấp Vò giết giặc lập công

Ý nghĩa: Ca ngợi chiến công của những anh hùng Đồng Tháp trước thực tế khó khăn, gian khổ: ăm cơm với nước mắm cá sặc nhưng vẫn lập được công lớn.

5. Là dòng dõi của Tiên Rồng
Nhân dân Đồng Tháp ta không biết quỳ

Ý nghĩa: Người Đồng Tháp có tinh thần yêu nước sâu sắc, không chịu khuất phục trước giặc ngoại xâm.

6. Sen mọc giữa đồng lòng sen trắng
Sen đất Tháp Mười mưa nắng vẫn tươi
Bông sen như nết con người
Đẹp như con gái Tháp Mười quê ta

Ý nghĩa: Đồng Tháp vốn nổi tiếng với những đầm sen, bông sen gần bùn mà vẫn tỏa ngát lương thơm. Và con gái Tháp Mười cũng vậy, dù khó khăn, vất vả cũng không làm thay đổi những tính nết tốt đẹp của họ.

7. Trai Sa Đéc, gái Bình Thành
Môn đăng hộ đối, sao mình lại chê

Ý nghĩa: ca ngợi tình yêu đôi lứa của trai Sa Đéc và gái Bình Thành.

8. Bao giờ hết cỏ Tháp Mười
Nước Nam mới hết những người đánh Tây!

Ý nghĩa: Khẳng định tinh thần yêu nước của người dân Việt Nam.

9. Có ai về đất Mỹ Xương
Cho tôi nhắn gởi niềm thương tháng ngày

2. Các địa danh trong câu ca dao tục ngữ về Đồng Tháp

- Tháp Mười: Tháp Mười là địa danh nằm ở phía Đông tỉnh Đồng Tháp được nhắc nhiều trong thơ ca. Đây là một vùng đất trũng ngập nước mang đầy đủ đặc điểm của một miền sông nước. Vào khoảng tháng 4-5, mưa bắt đầu, mực nước sông dâng lên làm ngập vùng đất này. Khi ngập, nước mang theo nguồn thực phẩm phong phú như cá linh, bông súng,…vốn đã quá quen thuộc với con người miền Tây. Không chỉ có vậy, Tháp Mười còn là nơi có những cánh đồng sen tỏa ngát hương thơm. Những ai ghé thăm miền Tây không ai là không tới mảnh đất Tháp Mười.

- Cao Lãnh: Thành phố Cao Lãnh nằm ngay cạnh bờ sông Tiền, một nhánh của sông Cửu Long.  Nơi đây có vị trí thuận lợi cho du lịch và phát triển kinh tế. Cao Lãnh có nhiều địa danh du lịch nổi tiếng như cồn Hậu, khu di tích đền Cao Lãnh, trải nghiệm chợ nổi,… Nhiều đặc sản như: bánh xèo Cao Lãnh, lẩu cá linh hoa điên điển, cá lóc nướng trui lá sen,… Cùng với Tháp Mười thì Cao Lãnh được nhắc đến rất nhiều trong thơ ca.

- Sa Đéc: Đây là vùng đấy giàu đạo lý, truyền thống, bản sắc của dân tộc, là cái nôi của nghệ thuật sân khấu cải lương. Qua những bài thơ ca, có thể thấy con người Sa Đéc rất khoan dung, độ lượng, có truyền thống cách mạng, truyền thống hiếu học. Điểm du lich nổi tiếng ở Sa Đéc là Vườn hoa Sa Đéc được thành lập từ những năm đầu của thế kỉ 20. Với nhiều loài hoa đẹp như: cúc mâm xôi, hoa mười giờ, hoa dừa, đại phú, chiều tím, liễu hồng, cúc tiger, cúc đồng tiền, dạ yến thảo, cát tường, vạn thọ, xác pháo…

3. Nêu cảm nghĩ của em về câu ca dao: Ai ơi về miệt Tháp Mười/ Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn

Đi khắp dọc dài Tổ Quốc, có biết bao mảnh đất hội tụ để cất lên câu hát yêu thương, để suy tưởng nguồn cội, để gợi nhớ tuổi thơ êm đềm. Nhắc tới Đồng bằng sông Cửu Long giàu có và trù phú, người ta không thể quên một Tháp Mười dồi dào, được thiên nhiên ưu ái ban tặng các sản vật quý giá:

“Ai ơi, về miệt Tháp Mười,

Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn”...

Câu ca dao mộc mạc của người Nam bộ ngắn gọn, chân chất ấy đã phản ánh được phần nào bức tranh trù phú của vùng Đồng Tháp Mười ngày xưa. Thiên nhiên rất đỗi hào phóng ban phát cho vùng Đồng Tháp Mười nhiều sản vật và nguồn lợi tôm, cá khá dồi dào. Đồng Tháp Mười là vùng trũng rất rộng, địa phận nằm giữa các tỉnh: Đồng Tháp, Tiền Giang và Long An. Được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu thoáng mát, không khí trong lành, chim trời cá nước nhiều vô kể. Câu ca vừa cho người đọc hiểu biết thêm về vùng đất ở phía Nam Tổ quốc, vừa thể hiện niềm tự hào, yêu mến và biết ơn của tác giả dân gian đối với quê hương xứ sở.

4. Những câu hò hay về Đồng Tháp

1. "Chị em ơi!
Nào bầu, nào gạo, nào bắp, nào khoai
Lu mắm cô Hai, bành chai chị Bảy
Chị em ta vững vàng tay lái
Đem ra tận ải biên thùy
Ta nuôi anh lính mộ có xá gì gian nan..."

2. "Ngó lên trời trời trong mây trắng
Dòm xuống nước nước trắng lại trong
Nhỏ nhỏ như ai chứ nhỏ nhỏ như em chắc dạ bền lòng
Lỡ duyên thời em chịu lỡ
Đóng cửa loan phòng em chờ anh".

3. “Ơ...hòa... ơ... hò... ơ... Ngó lên trời, trời trong mây trắng. Dòm xuống nước, nước trắng lại trong. Nhỏ nhỏ như ai, chứ nhỏ nhỏ như em chắc dạ bền....ơ...lòng...ơ. Ơ... hòa... ơ... hò... ơ.... Nhỏ nhỏ như ai, chứ nhỏ nhỏ như em chắc dạ bền lòng. Lỡ duyên em chịu lỡ. Đóng cửa loan...ơ.... phòng....ơ.... em chờ anh... hò...ơ....”.

4.  Chẳng hạn người nam hò ghẹo: “Hò...ơ.... Cây bần gie con bướm đậu trên cành. Em tên chi mà thứ mấy, cắt nghĩa rành anh kêu”.

Nếu thấy hợp ý thì người nữ hò đáp lại:“Hò... ơ.... Một cây năm bảy nhánh, một cội năm bảy cành. Em tên Tư mà thứ Bốn, cắt nghĩa rành để anh kêu. Hò... ơ...”.

5.  “Duyên cắc cớ tình cờ anh mới gặp. Gặp em đây rồi anh muốn tạo lập cảnh gia đình. Vậy cùng anh quyết chí, hỏi em Chín mình có thương không?”

5. Lời bài hát: Hò Đồng Tháp (Dân Ca Đồng Tháp)

Ho.....qua...ơ ơ....hơ......ơ....... ờ ...ơ ....ơ
Ngó lên trời mây bay trăng trắng
*** xuống xuống đất, sen rộ khắp đồng quê
Thương em đôi má ửng hồng
Thương em mái tóc mượt mà như tơ

Ho.....qua...ơ ơ....hơ......ơ....... ờ ...ơ ....ơ
Sớm chiều dãi nắng *** mưa
Trên đồng hôm sớm hai vai nặng quằn
Lo cho cha mẹ tuổi già
Không ai nuôi dưỡng nên đà anh thương.
Ho........ơ ơ....hơ......ơ...hò.... ờ ....ơ