Bài thơ miêu tả rất sinh động trạng thái và hoạt động của nhiều cây cối, loài vật trước và sau cơn mưa. Em hãy tìm hiểu: Hình dáng, trạng thái, hoạt động của mỗi loài lúc sắp mưa và trong cơn mưa... | Câu 3 trang 80 Ngữ Văn 6

Soạn bài: Mưa (soạn 3 cách)

Câu 3 (trang 80 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

Bài thơ miêu tả rất sinh động trạng thái và hoạt động của nhiều cây cối, loài vật trước và sau cơn mưa. Em hãy tìm hiểu:

a) Hình dáng, trạng thái, hoạt động của mỗi loài lúc sắp mưa và trong cơn mưa. Tìm những động từ và tính từ miêu tả và nhận xét về việc sử dụng các từ ấy.

b) Nêu các trường hợp sử dụng phép nhân hoá để miêu tả thiên nhiên trong bài thơ. Hãy phân tích tác dụng của biện pháp ấy trong một số trường hợp đặc sắc.

Soạn cách 1

a. - Lúc sắp mưa:

  + mối trẻ bay cao; mối già bay thấp

  + gà con rối rít tìm nơi ẩn nấp

  + ông trời mặc áo giáp đen ra trận

  + muôn nghìn cây mía múa gươm

  + kiến hành quân

  + cỏ gà rung tai nghe

  + bụi tre tần ngần gỡ tóc

  + bưởi đu đưa bế lũ con

  + chớp rạch ngang trời

  + sấm ghé xuống sân khanh khách cười

  + cây dừa sải tay bơi

 + mùng tơi nhảy múa

- Trong cơn mưa

  + mưa rào ù ù

   + cóc nhảy chồm chồm

  + chó sủa

  + cây lá hả hê

  + bố đi cày về

b. Các trường hợp dùng phép nhân hóa

  + gà con rối rít tìm nơi trốn

  + ông trời mặc áo giáp đen ra trận

  + muôn nghìn cây mía múa gươm

  + kiến hành quân

  + cỏ gà rung tai nghe

  + bụi tre tần ngần gỡ tóc

  + hàng bưởi đu đưa bế lũ con đầu tròn trọc lốc

  + sấm ghé xuống sân khanh khách cười

  + cây dừa sải tay bơi

  + ngọn mùng tơi nhảy múa

  + cây lá hả hê

→ Nghệ thuật nhân hóa: Tạo nên bức tranh sống động về một cơn mưa mùa hè dưới cái nhìn của trẻ thơ mọi thứ chẳng còn trở nên đáng sợ, tất cả đều trở nên mới mẻ, vui tươi mang màu sắc độc đáo dưới cái nhìn của trẻ nhỏ.

Soạn cách 2

a. 

b. Phép nhân hóa được sử dụng miêu tả thiên nhiên: Ngoài các từ miêu tả trong bảng trên còn các từ: Ông trời/ Mặc áo giáp đen/ Ra trận; Sấm/ Ghé xuống sân/ Khanh khách/ Cười; ... cách dùng biện pháp nhân hóa làm sự vật, hiện tượng trở nên sinh động, gần gũi.

Soạn cách 3

a) - Các con vật khi trời sắp mưa:

+ Mối “trẻ bay cao, mối già bay thấp”

+ Gà con “rốt rít tìm nơi ẩn nấp”

+ Kiến “hành quân đầy đường”

- Các cây cỏ đa dạng những trạng thái khác nhau:

+ Muôn nghìn cây mía “múa gươm.”

+ Cỏ gà “rung tai nghe”

+ Bụi tre “tần ngần gỡ tóc”

+ Hàng bưởi “đu đưa bế lũ con đầu tròn trọc lốc”

+ Cây dừa “sải tay bơi”

+ Ngọn mùng tơi “nhảy múa”

- Trong cơn mưa :

+ Cóc “nhảy chồm chồm”

+ Chó sủa...

+ Cây lá “hả hê”

Những động, tính từ trong hoặc kép trên vốn để chỉ con người nay lại để chỉ con vật, cây cỏ. Khiến chúng trở nên sinh động, thân thương.

b) Phép nhân hóa được sử dụng hết sức rộng rãi

- Được sử dụng trong hầu hết cả bài thơ:” Ông trời…”

- Việc sử dụng biện pháp nhân hóa nhiều lần trong cả bài thơ làm cho hình ảnh thiên nhiên trở nên gần gũi hơn. Các con vật như là những con người trước khi chiến trận xảy ra, thì cây cỏ lại như yên bình chờ đợi cơn mưa đến.

- Tuy nhiên phép nhân hóa lại không tạo cảm giác nhàm chán bạn đọc xong rất tương xứng với các vật được nhân hóa qua đó cho thấy tài năng và tài quan sát của tác giả.