Bài tập phản ứng oxi hóa khử

1. Phương pháp giải bài tập phản ứng oxi hóa khử

Nguyên tắc: Tổng số electron nhường = Tổng  số electron nhận

- Bước 1. Xác định số oxi hóa thay đổi thế nào.

- Bước 2. Lập thăng bằng electron.

- Bước 3. Đặt các hệ số tìm được vào phương trình phản ứng và tính các hệ số còn lại.

Lưu ý:

- Ta có thể cân bằng phản ứng oxi hóa – khử theo phương pháp tăng – giảm số oxi hóa với nguyên tắc: tổng số oxi hóa tăng = tổng số oxi hóa giảm.

- Phản ứng oxi hóa – khử còn có thể được cân bằng theo phương pháp ion–electron: ví dụ SO₄^2-, MnO₄^-, Cr₂O₇^2-

- Nếu trong một phương trình phản ứng oxi hóa – khử có nhiều nguyên tố có số oxi hóa cùng giảm (hoặc cùng tăng) mà:

+ Nếu chúng thuộc cũng một chất: thì phải đảm bảo tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.

+ Nếu chúng thuộc các chất khác nhau: thì phải đảm bảo tỉ lệ số mol của các chất đó theo đề đã cho.

* Trường hợp đối với hợp chất hữu cơ:
 

- Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ trước và sau phản ứng có một nhóm nguyên tử thay đổi và một số nhóm không đổi thì nên xác định số oxi hóa của C trong từng nhóm rồi mới cân bằng.

- Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ thay đổi toàn bộ phân tử, nên cân bằng theo số oxi hóa trung bình của C.

2. Bài tập luyện tập phản ứng oxi hóa khử

Bài 1: Chất khử là chất:

A. Cho điện tử (electron), chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng.

B. Cho điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng.

C. Nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng.

D. Nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng.

Đáp án A.

Bài 2: Chất oxi hoá là chất

A. Cho điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng.

B. Cho điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng.

C. Nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng.

D. Nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng.

Đáp án D

Bài 3: Trong phân tử NH₄NO₃ thì số oxi hóa của 2 nguyên tử nitơ là :

A. +1 và +1.  

B. –4 và +6.  

C. –3 và +5.  

D. –3 và +6.

Đáp án C.

NH₄NO₃ tạo bởi NH₄⁺ và ion NO₃^-.Gọi số oxi hóa của N bằng x.

Trong NH₄⁺: x.1 + (+1).4 = +1 ⇒ x = -3

NO₃^-: x .1 + (-2).3 = -1 ⇒ x = +5.

Bài 4: Cho quá trình : Fe²⁺ → Fe³⁺ + 1e. Đây là quá trình :

A. Oxi hóa.   

B. Khử .

C. Nhận proton.       

D. Tự oxi hóa – khử.

Đáp án A.

Bài 5: Số mol electron dùng để khử 1,5 mol Al³⁺ thành Al là :

A. 0,5.          

B. 1,5.

C. 3,0.    

D. 4,5.

Đáp án D.

Bài 6: Hòa tan hoàn toàn 2,4 gam kim loại Mg vào dung dịch HNO₃ loãng, giả sử chỉ thu được V lít khí N₂ là sản phẩm khử duy nhất (đktc). Giá trị của V là :

A. 0,672 lít.   

B. 6,72 lít.     

C. 0,448 lít.   

D. 4,48 lít.

Đáp án C.

n_Mg = 0,1 (mol)

V_N2 = 0,02.22,4 = 4,48 l

Bài 7: Phản ứng nào sau đây là phản ứng thế?

A. 4S + 8NaOH → Na₂SO₄ + 3Na₂S + 4H₂O

B. Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu.

C. 3Zn + 8HNO₃ → 3Zn(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

D. Fe(NO₃)₂ + AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + Ag

Đáp án B.

Phản ứng thế là phản ứng hóa học trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của một nguyên tố khác trong hợp chất.

Bài 8: Nitơ trong chất nào sau đây vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử?

A. NH₄Cl.      

B. NH₃.           

C. N₂.  

D. HNO₃.

Đáp án C.

Bài 9: Cho phản ứng: Mg + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂S + H₂O

Khi hệ số cân bằng phản ứng là nguyên và tối giản thì số phân tử H₂O tạo thành là:

A. 3.   

B. 10.  

C. 5.    

D. 4.

Đáp án D.

4Mg + 5H₂SO₄ → 4MgSO₄ + H₂S + 4H₂O

Bài 10: Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hóa – khử?

A. NH₃ + HCl → NH₄Cl    

B. H₂S + 2NaOH → Na₂S + 2H₂O

C. 4NH₃ + 3O₂ → 2N₂ + 6H₂O    

D. H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ ↓ + 2HCl

Đáp án C.

Sự thay đổi số oxi hóa của các chất:

Bài 11: Trong phản ứng: CaCO₃ → CaO + CO₂, nguyên tố cacbon

A. chỉ bị oxi hóa.    

B. chỉ bị khử.

C. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.     

D. không bị oxi hóa, cũng không bị khử

Đáp án D.

Số oxi hóa của C trước và sau phản ứng không thay đổi.

Bài 12: Cho phản ứng hoá học sau: Al + HNO₃ → Al(NO₃)₃ + NH₄NO₃ + H₂O

Hệ số cân bằng của các chất trong sản phẩm lần lượt là:

A. 8, 3, 15.    

B. 8, 3, 9.    

C. 2, 2, 5.    

D. 2, 1, 4.

Đáp án B

8Al + 30HNO₃ → 8Al(NO₃)₃ + 3NH₄NO₃ + 9H₂O

Bài 13: Mg có thể khử được axit HNO₃ thành khí N₂ theo phản ứng hoá học:

aMg + bHNO₃ → cMg(NO₃)₂ + dN₂ + eH₂O

Tỉ lệ a:b là

A. 1:3.             B. 5:12.    

C. 3:8.             D. 4:15.

Đáp án B.

5Mg + 12HNO₃ → 5Mg(NO₃)₂ + N₂ + 6H₂O

Bài 14: Chất nào sau đây trong các phản ứng chỉ đóng vai trò là chất oxi hóa?

A. S  

B. F₂   

C. Cl₂  

D. N₂

Đáp án B.

F₂ là nguyên tố có độ âm điện lớn nhất trong bảng tuần hoàn, là phi kim mạnh nhất.

Bài 15: Số oxi hóa của oxi trong các hợp chất HNO₃, H₂O₂, F₂O, KO₂ theo thứ tự là

A. -2, -1, -2, -0,5.    

B. -2, -1, +2, -0, 5.

C. -2, +1, +2, +0,5.    

D. -2, +1, -2, +0,5.

Đáp án B.

Bài 16: Trong phản ứng oxi hóa – khử, chất bị oxi hóa là

A. chất nhận electron.    

B. chất nhường electron.

C. chất làm giảm số oxi hóa.    

D. chất không thay đổi số oxi hóa.

Đáp án B

Chất bị oxi hóa (chất khử) là chất nhường electron và có sự tăng số oxi hóa.

Bài 17: Cho phản ứng: Ca +Cl₂ → CaCl₂. Kết luận nào sau đây đúng

A. Mỗi nguyên tử Ca nhận 2e.    

B. Mỗi nguyên tử Cl nhận 2e.

C. Mỗi phân tử Cl2 nhường 2e.   

D. Mỗi nguyên tử Ca nhường 2e.

Đáp án D.

Bài 18: Oxit nào sau đây bị oxi hoá khi phản ứng với dung dịch HNO3 loãng?

A. MgO.    

B. Fe₂O₃.          

C. FeO.          

D. Al₂O₃.

Đáp án C.

Trong đáp án A, B, D các kim loại đều đã có số oxi hóa cao nhất. Không bị oxi hóa bởi HNO₃.

Bài 19: Phản ứng nào dưới đây không phải phản ứng oxi hoá - khử?

A. 2NaOH + 2NO_2 t^o→ NaNO₂ + NaNO₃ + H₂O

B. 2KMnO_{4  t^o}→ K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

C. 2Fe(OH)_{3  t^o}→ Fe₂O₃ + 3H₂O

D. 4Fe(OH)₂ + O_{2  t^o}→ 2Fe₂O₃ + 4H₂O

Đáp án C.

Trong phản ứng, không xảy ra sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố.

Bài 20: Phản ứng nào sau đây lưu huỳnh đóng vai trò là chất oxi hoá?

A. S+ O_{2  t^o}→ SO₂

B. S+ Na  _t^o→ Na₂S

C. S+ H₂SO₄ → 3SO₂ + 2H₂O

D. S+ 6HNO_{3  t^o}→ H₂SO₄ + 6NO₂ + 2H₂O

Đáp án B.