Bài Tác giả Nguyễn Trãi SGK 10 trang 6, 7, 8, 9, 10 - Văn Kết nối tri thức

Hướng dẫn Soạn bài Tác giả Nguyễn Trãi SGK 10 trang 6, 7, 8, 9, 10 ngắn gọn, hay nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong bộ Sách mới Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 10 chi tiết. Hi vọng qua bài soạn trên các bạn đã nắm vững được nội dung bài học và chuẩn bị bài trước khi đến lớp tốt nhất. 

Trả lời câu hỏi bài Tác giả Nguyễn Trãi trang 6, 7, 8, 9, 10

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 6, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

- Bạn hãy kể tên một số tác giả văn học trung đại Việt Nam có đóng góp quan trọng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

- Hãy chia sẻ một vài thông tin về tác giả mà bạn ngưỡng mộ.

Lời giải:

- Một số tác giả văn học trung đại Việt Nam có đóng góp quan trọng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc: Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Ngô Thì Nhậm,...

- Vua Lê Thánh Tông của triều Hậu Lê không chỉ là nhà vua đã đưa chế độ phong kiến Việt Nam bước vào giai đoạn hưng thịnh, mà ngài còn là là một thi sĩ, nguyên soái của hội Tao Đàn Nhị Thập bát Tú, quy tụ 28 nhà thơ nổi tiếng đương thời. Sáng tác mà vua để lại trải dài trên cả thơ chữ Hán và chữ Nôm. Ngài cũng là người đã tạc bia cho Nguyễn Trãi bằng câu thơ: “Ức Trai tâm thượng quang Khuê tảo” (dịch: Tâm hồn Ức Trai sáng tựa sao Khuê)

Trong khi đọc

I. Tiểu sử

Câu 1 (trang 6, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Chú ý vai trò của Nguyễn Trãi trong cuộc kháng chiến chống quân Minh.  

Lời giải:

Học sinh chú ý vai trò của Nguyễn Trãi trong cuộc kháng chiến chống quân Minh:

- Khoảng năm 1423, Nguyễn Trãi tìm vào Lam Sơn, theo Lê Lợi và dâng Bình Ngô sách (sách lược đánh dẹp giặc Minh).

- Ông được Lê Lợi tin dùng và có đóng góp đặc biệt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống quân Minh.

- Sau khi kháng chiến thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi vua và giao cho Nguyễn Trãi viết Bình Ngô đại cáo.

=> Cuộc kháng chiến thắng lợi cũng một phần nhờ công lao của ông. Ông được xem như “quân sư” của cuộc chiến, có vai trò rất quan trọng để dẫn đến thắng lợi cuối cùng.

II. Sự nghiệp sáng tác

Câu 1 (trang 7, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Chú ý nội dung cơ bản của tư tưởng nhân nghĩa trong thơ văn Nguyễn Trãi. 

Lời giải:

Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi được tiếp thu và phát triển từ nguồn gốc trong Nho giáo. Với Nguyễn Trãi, nhân nghĩa trước hết là thương dân, lấy sống bình yên, no ấm của của nhân dân là mục tiêu cao nhất, không chỉ thương dân mà còn trọng dân, biết ơn dân.

Câu 2 (trang 8, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Biểu hiện của tình yêu thiên nhiên và nỗi niềm thế sự.  

Lời giải:

Biểu hiện của tình yêu thiên nhiên và nỗi niềm thế sự:

+ Tình yêu thiên nhiên:

- Tình yêu thiên nhiên là nguồn cảm hứng lớn trong thơ Nguyễn Trãi, đặc biệt là hai tập thơ Ức Trai thi tập và Quốc Âm thi tập.

- Trong thơ ông thường nhắc đến một số địa danh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ như cửa biển Bạch Đằng, Vân Đồn, Côn Sơn, ...

+ Nỗi niềm thế sự: Thơ ông nặng trĩu suy tư trước thế sự đen bạc.

- Nó được thể hiện ở những chiêm nghiệm buồn về nhân tình thé thái, sự thất vọng, cay đắng, đau đớn trước thực tại hỗn độn, bất công, ngang trái.

- Ông đã lựa chọn quan niệm sống, triết lí sống thanh cao, cứng cỏi, kiêu hãnh.

Câu 3 (trang 9, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Đóng góp quan trọng của Nguyễn Trãi ở từng thể loại: văn chính luận, thơ chữ hán, thơ chữ Nôm.

Lời giải:
- Về văn chính luận: đặc biệt là những thư từ bút chiến văn kiện ngoại giao sao sáng tác của Nguyễn Trãi đạt đến trình độ mẫu mực khi vận dụng một cách triệt để để các mệnh đề tư tưởng của nho giáo và chân lý khách quan của đời sống. Sức thuyết phục của văn chính luận Nguyễn Trãi được tạo nên nhờ khả năng bám sát từng đối tượng và tình hình thời sự, kết hợp giữa lí lẽ và dẫn chứng, lập luận và bố cục chặt chẽ, ngôn ngữ hàm súc, biểu đạt giọng điệu truyền cảm.

- Về thơ chữ Hán: những bài thơ Đường luật của Nguyễn Trãi hầu hết đạt đến sự nhuần nhuyễn; điêu luyện; ngôn ngữ cô đức; nghệ thuật tả cảnh tả tình tinh tế; hài hòa; nghệ thuật trữ tình vừa trang nhã vừa in đậm dấu ấn cá nhân vừa có giá trị tư tưởng sâu sắc, hình tượng thiên nhiên đa dạng.

- Về thơ chữ Nôm: sáng tác của Nguyễn Trãi được đánh giá là đỉnh cao của dòng thơ quốc âm thời trung đại. Ông dường như đã có ý thức sáng tạo một thế giới riêng khi đưa câu thơ lục ngôn xen vào bài thơ thất ngôn, ngôn ngữ thơ giản dị, đậm đà tính dân tộc, sử dụng nhiều từ láy, thành ngữ, tục ngữ, lời ăn tiếng nói của dân chúng.

Câu 4 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Vị trí của Nguyễn Trãi trong nền văn học trung đại Việt Nam.

Lời giải:

Trong nền văn học trung đại Việt Nam, Nguyễn Trãi giữ vị trí quan trọng, đóng góp nhiều công lao cho việc mở rộng và phát triển việc xây dựng nền văn học Đại Việt sau thời gian nước ta bị quân xâm lược nhà Minh đô hộ.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Dựa vào những thông tin trong văn bản, hãy nêu ấn tượng sâu sắc nhất của bạn về cuộc đời và con người Nguyễn Trãi.

Lời giải:

- Xuất thân: Thân sinh là Nguyễn Ứng Long (sau đổi là Nguyễn Phi Khanh) - một nho sinh nghèo, học giỏi và đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) vào thời Trần. Thân mẫu là Trần Thị Thái, con quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.

- Cuộc đời gắn với số phận của dân tộc: Tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, là quân sư cho Lê Lợi trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, có nhiều cống hiến đối với sự phát triển của đất nước…

Câu 2 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Điều gì đã tạo nên giá trị đặc sắc trong tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi?

Lời giải:

Điều tặng giá trị đặc sắc trong tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi đó là Nguyễn Trãi không rập khuôn theo tư tưởng nhân nghĩa của Nho giáo mà tiếp thu một cách chọn lọc, sáng tạo.

Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi không dừng lại ở thương dân, mà rộng hơn là lấy cuộc sống bình yên, no ấm cho nhân dân là mục tiêu cao nhất. Đồng thời, ông còn tôn trọng dân, biết ơn dân, cao hơn nữa đó là khát vọng xây dựng một đất nước độc lập, thái bình, hưng thịnh.

Câu 3 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Nêu cảm nhận của bạn về tâm hồn Nguyễn Trãi qua những bài thơ viết về thiên nhiên.

Lời giải:

Qua những bài thơ viết về thiên nhiên, có thể thấy tâm hồn Nguyễn Trãi là một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ, nguyên sơ nhưng cũng yêu vẻ đẹp chốn thôn quê bình dị, dân dã, thân thuộc, đồng thời thấy được nỗi ưu tư về thế sự của ông.

Câu 4 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Đọc những vần thơ Nguyễn Trãi viết về nỗi niềm thế sự, bạn hình dung như thế nào về con người tác giả?

Lời giải:

Con người Nguyễn Trãi qua những vần thơ thế sự:

- Ông là một con người “một đời ôm mối ưu dân, ái quốc”, “trĩu nặng suy tư trước thế sự”.

- Khi viết về con người, về nhân tình thế thái, ngòi bút của nhà thơ chứa đựng sự ưu tư, nỗi buồn sâu sắc, thất vọng trước thực tại.

=> Nguyễn Trãi là một con người nhạy cảm, yêu nước thương dân.

Câu 5 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Văn chính luận của Nguyễn Trãi đã từng thể hiện sức tác động mạnh mẽ như thế nào? Những yếu tố nào đã làm nên sức mạnh đó?

Lời giải:

- Văn chính luận của Nguyễn Trãi có sức thuyết phục mạnh mẽ.

- Những yếu tố làm nên sức mạnh đó:

+ Vận dụng một cách triệt để và sắc sảo các mệnh đề tư tưởng, đạo đức của Nho giáo và chân lí khách quan của đời sống để tạo dựng nền tảng chính nghĩa vững chắc cho những luận điểm lớn được nêu lên.

+ Bám sát từng đối tượng và tình hình thời sự, chiến sự

+ Kết hợp giữa lí lẽ sắc bén với dẫn chứng xác đáng

+ Cách lập luận và bố cục chặt chẽ

+ Ngôn ngữ hàm súc, kết hợp nhiều phong cách ngôn ngữ và nhiều phương thức biểu đạt, giọng điệu truyền cảm.

Câu 6 (trang 10, SGK Ngữ văn 10 tập 2): 

Đề bài: Hãy kể tên những tác phẩm văn học, nghệ thuật mà bạn biết nói về cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân Nguyễn Trãi.

Lời giải:

Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi đã trở thành cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật như: vở kịch “Nguyễn Trãi ở Đông Quan” của tác giả Nguyễn Đình Thi; bài thơ “Đêm Côn Sơn” của Trần Đăng Khoa; vở kịch “Bí Mật vườn Lệ Chi” do Nghệ sĩ ưu tú Thành Lộc làm đạo diễn;  tiểu thuyết “Nguyễn Trãi” của Bùi Anh Tấn, trong đó có quyền thứ hai - “Bức huyết thư” đã được đạo diễn Victor Vũ chuyển thể thành phim “Thiên Mệnh Anh Hùng”...

Kết nối đọc - viết

Đề bài: Sưu tầm một bài thơ chữ Hán hoặc chữ Nôm của Nguyễn Trãi và viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) giới thiệu bài thơ đó.

Lời giải:

Tự bén hơi xuân tốt lại thêm,

Đầy buồng lạ, màu thâu đêm.

Tình thư một bức phong còn kín,

Gió nơi đâu, gượng mở xem

(Ba tiêu – Cây chuối của Nguyễn Trãi)

Bài thơ Ba tiêu – Cây chuối của danh nhân Nguyễn Trãi là một bài thơ viết bằng chữ Nôm tuy ngắn gọn, giản dị nhưng không kém phần độc đáo. Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, nằm trong tập thơ Quốc âm thi tập nổi tiếng của Nguyễn Trãi. Chỉ vỏn vẹn bốn câu thơ ngắn gọn với câu chữ, giọng điệu gần gũi và thân thuộc, Nguyễn Trãi đã khiến cho người đọc phải có một cái nhìn khác về hình ảnh cây chuối – một loài cây mà ai cũng biết, cũng quen thuộc. Mùa xuân với khí hậu ấm áp, dễ chịu, mùa hoa nở và cây chuối cũng như bao cây khác, khi vào mùa xuân, nó vốn đã tươi tốt, nay lại càng tốt thêm. Những buồng chuối xanh mơn mởn, đẹp một cách lạ lùng cả ngày lẫn đêm. Còn những đọt chuối non kia, giống như bức thư tình còn e ấp không muốn mở. Gió ở nơi đâu, cứ quấn quýt lại gần đòi mở lá thư. Có lẽ, bài thơ này không đơn thuần chỉ là miêu tả hình ảnh cây chuối, mà nó như là một bức thư tràn đầy tình cảm được Nguyễn Trãi gửi gắm đến người đọc.

Sơ đồ tư duy bài Tác giả Nguyễn Trãi

>>> Xem trọn bộ: Soạn Văn 10 Kết nối tri thức 

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn bài Tác giả Nguyễn Trãi SGK 10 trang 6, 7, 8, 9, 10 trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!