Bài Củng cố và mở rộng SGK 10 trang 68, 69 - Văn Kết nối tri thức

Hướng dẫn Soạn bài Củng cố và mở rộng SGK 10 trang 68, 69 ngắn gọn, hay nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong bộ Sách mới Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 10 chi tiết. Hi vọng qua bài soạn trên các bạn đã nắm vững được nội dung bài học và chuẩn bị bài trước khi đến lớp tốt nhất. 

Câu 1 trang 68 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Căn cứ vào ba văn bản đã đọc, lập bảng tổng hợp hoặc vẽ sơ đồ theo gợi ý sau:

Nội dung	Người cầm quyền khôi phục uy quyền	Dưới bóng hoàng lan	Một chuyện đùa nho nhỏ
Ngôi của người kể chuyện
Nhân vật chính
Điểm nhìn
Chủ đề

Lời giải 

Nội dung	Người cầm quyền khôi phục uy quyền	Dưới bóng hoàng lan	Một chuyện đùa nhỏ
Ngôi của người kể chuyện	Ngôi thứ ba	Ngôi thứ ba	Ngôi thứ nhất
Nhân vật chính	Giăng-van-giăng, Gia-ve, Phăng- in	Nhân vật Thanh, Nga	Na-đi-a, nhân vật tôi
Điểm nhìn	Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: điểm nhìn thay đổi theo từng nhân vật	Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật Thanh	Điểm nhìn trần thuật của người kể chuyện: dưới góc nhìn của nhân vật xưng “tôi”
Chủ đề	Những người có uy quyền trong cuộc sống	Thiên nhiên bình yên, giản dị với những kỉ niệm ấm áp	Hồi ức về kỉ niệm đẹp, nhỏ bé trong quá khứ

Câu 2 trang 69 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Từ các văn bản đã học trong bài, lập bảng tổng hợp về đặc điểm của các ngôi kể theo gợi ý sau:

Nội dung	Người kể chuyện thứ nhất	Người kể chuyện thứ ba
Dấu hiệu để nhận biết
Chức năng của lời kể
Khả năng bao quát điểm nhìn
Quan hệ với các nhân vật trong truyện
Khả năng tác động đến người đọc

Lời giải 

Nội dung	Người kể chuyện ngôi thứ nhất	Người kể chuyện ngôi thứ ba
Dấu hiệu để nhận biết	Người kể chuyện xưng "tôi".	Người kể chuyện không tham gia vào hành động của câu chuyện.
Chức năng của lời kể	Kể lại câu chuyện, cho thấy suy nghĩ, thái độ, cảm xúc của nhân vật "tôi" với chính mình và thế giới xung quanh.	Khắc họa bối cảnh, thời gian, không gian, miêu tả sự việc, nhân vật, thể hiện cách nhìn nhận thái độ đánh giá của tác giả đối với sự việc và các nhân vật trong câu chuyện.
Khả năng bao quát của điểm nhìn	Thấp (người kể chuyện hạn tri).	Cao (người kể chuyện toàn tri).
Quan hệ với các nhân vật trong truyện	Tương tác, trò chuyện với các nhân vật trong truyện.	- Là người hiểu rõ các nhân vật. - Không tương tác cùng các nhân vật (vắng mặt).
Khả năng tác động đến người đọc	Tác động đến người đọc sâu sắc bằng sự gần gũi của ngôi kể thứ nhất vì câu chuyện giống như một sự chia sẻ.	Giúp người đọc có cái nhìn toàn cảnh.

Câu 3 trang 69 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Nêu những dấu hiệu có thể giúp ta nhận biết lời nhân vật trong tác phẩm truyện. Lời nhân vật trong truyện thường tổn tại ở những dạng nào?

Lời giải 

- Dấu hiệu nhận biết lời nhân vật: Những gạch đầu dòng đầu tiên ở mỗi câu nói; hoặc đặt trong dấu ngoặc kép trích dẫn y nguyên.

- Lời nhân vật tồn tại dưới hai dạng:

+ Trực tiếp: Nhân vật tự bộc lộ.

+ Gián tiếp: Lời nhân vật được thể hiện qua một yếu tố khác.

Câu 4 trang 69 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh để làm nổi bật chủ đề truyện Dưới bóng hoàng lan.

a) Tìm ý và lập dàn ý cho đề bài trên.

b) Viết đoạn văn mở bài và một đoạn văn thuộc phần thân bài.

Lời giải 

a)  Tìm ý và lập dàn ý

- Mở bài: Giới thiệu tác giả Thạch Lam, truyện “Dưới bóng hoàng lan”, nhân vật Thanh, chủ đề của truyện

- Thân bài:

+ Ý 1: Hoàn cảnh của nhân vật Thanh

+ Ý 2: Tâm trạng của nhân vật Thanh khi vừa trở về nhà

+ Ý 3: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với người bà

+ Ý 4: Tâm trạng của nhân vật Thanh đối với Nga

+ Ý 5: Tâm trạng của nhân vật Thanh trong buổi sáng lên tỉnh

→ Khái quát chủ đề của truyện.

- Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của nhân vật đối với việc làm nổi bật chủ đề.

b) Viết đoạn văn mở bài và đầu thân bài

- Mở bài:

Giữa bộn bề ngột ngạt của cuộc sống xô bồ, tìm về với những áng văn Thạch Lam viết về thiên nhiên thơ mộng trữ tình, ta thấy lòng nhẹ nhõm và bình yên đến lạ! Bức tranh quê trong đa số tác phẩm truyện ngắn Thạch Lam, luôn chứa đựng những gì tinh khôi và đẹp đẽ nhất, Thạch Lam là một cây bút được coi là hàng đầu của văn xuôi Việt Nam. Thạch Lam đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị trong đó có tác phẩm Dưới bóng hoàng lan. tác phẩm là truyện ngắn không có cốt truyện. Nó không kể một câu chuyện mà nó gợi sâu suy nghĩ. Thời gian đọng lại không gian tĩnh lặng hé lộ kín đáo bi kịch đời người màn người đọc phải cảm nhận kĩ mới cảm nhận được. Đó chính là cái thú vị cái đặc sắc của tác phẩm.

- Đoạn văn thân bài:

Chuyện kể về một chàng trai mồ côi cha mẹ, hai bà một cháu quấn quýt nhau. Thanh ra tỉnh làm rồi đi về hàng năm, các ngày nghỉ. Lần trở về này đã cách kỳ trước hai năm. Có phải đời sống thị thành đã nhiều lúc khiến Thanh quên bằng người bà tóc bạc phơ đang sống những ngày cuối cùng trong đời mỏi mắt trông chờ anh, đáp lại tiếng gọi bà ơi một cái bóng nhẹ từ bên trong vụt ra rơi xuống mặt bàn anh chàng định thần nhìn con mèo của nhà anh chàng. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo “Bà mày đâu”. Cũng như bao lần Thanh trở lại ngôi nhà cũ nhưng dường như ngôi nhà thân thuộc ấy phần nào lại khiến cho anh chàng cảm thấy hồi hộp bồi hồi đến kì lạ khiến chàng thấy cảm động quá. Chốn Thanh về mọi thứ đều già cỗi và không đổi. Thời gian như quay ngược lại, không gian đứng lặng. Phong cảnh vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tịch mịch và bà chàng vẫn tóc bạc phơ và hiền từ. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, một hình ảnh tươi mát hiện lên. Khu vườn xưa hiện lên trước mắt anh chàng với con đường Bát Tràng rêu phủ với những vòm ánh sáng lọt qua vòm cây với bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà với cả một mùi lá tươi non phảng phất trong không khí. Tất cả hiện lên trước mắt chàng thanh niên vốn quen thuộc nhưng lại rất mát mẻ và dịu dàng đối với người anh đến lạ thường. Và hình ảnh những cô thiếu nữ xinh xắn trong tà áo trắng, mái tóc đen lánh buông trên cổ nhỏ, bên cạnh mái tóc bạc trắng của bà chàng cũng khiến chàng thanh niên trẻ xốn xang và hơi dao động phần nào. Chàng cảm thấy không gian náo nhiệt ồn ào ngoài kia như đang dừng lại trên bậc cửa.

Câu 5 trang 69 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Trên cơ sở dàn ý bài viết đã lập ở câu 4, hãy chuẩn bị dàn ý cho bài nói và tập luyện cách trình bày.

Lời giải 

Gợi ý: Đề cương bài nói:

Lựa chọn đề tài: Phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh để làm nổi bật chủ đề truyện Dưới bóng hoàng lan.

Tìm ý và sắp xếp ý:

- Giới thiệu khái quát về nhân vật Thanh: là một chàng trai mồ côi, sống cùng với một người bà; có một tuổi thơ tuy sống vất vả nhưng luôn tràn đầy hơi ấm, tình yêu, sự chở che của người bà.

- Phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh trong từng diễn biến của câu chuyện: Khi gặp bà có tâm trạng vui mừng, nhớ nhung; lúc nhìn thấy cây hoa hoàng lan thì lại có tâm trạng nhẹ nhõm, thoải mái khi về lại chốn xưa; tiếp đến là tâm trạng bồi hồi, thương nhớ lúc nhìn thấy Nga và cảm xúc về thứ tình yêu trong sáng của đôi lứa; cuối cùng là tâm trạng khi phải xa nhà.

- Từ những ý phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh chỉ ra chủ đề của tác phẩm: chủ đề về tình cảm gia đình, tình yêu lứa đôi và thấm đượm hương vị của tình người qua khung cảnh bức tranh thiên nhiên làng quê yên bình.

* Luyện tập nói: Cần tập luyện thường xuyên để cải thiện kĩ năng nói trước đám đông sao cho tự tin, mạch lạc và hiệu quả

Câu 6 trang 69 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Tìm đọc thêm một số tác phẩm truyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ nhất, khái quát ngắn gọn chủ đề của tác phẩm đã đọc.

Lời giải 

- Một số tác phẩm truyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ nhất: Tôi đi học (Thanh Tịnh), Bức tranh (Nguyễn Minh Châu), Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh),...

- Chủ đề của truyện ngắn Bức tranh của Nguyễn Minh Châu là sự day dứt, giằng xé nội tâm khi mỗi người phải tự đối diện với phần xấu xa trong con người mình.

- Truyện “Dế Mèn phiêu lưu ký” của nhà văn Tô Hoài được kể bằng ngôi thứ nhất. Kể chuyện về thế giới loài vật thông qua hành trình của nhân vật Dế Mèn, tác giả đã gửi gắm những bài học về cách sống của con người.

>>> Xem trọn bộ: Soạn Văn 10 Kết nối tri thức 

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn bài Củng cố và mở rộng SGK 10 trang 68, 69 trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!