Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Soạn bài: Nghị luận về một hiện tượng đời sống (chi tiết)

Nội dung bài học

1. Tìm hiểu đề và lập dàn ý

a. Tìm hiểu đề

- Vấn đề cần bàn luận: Việc sử dụng thời gian của con người.

- Bài viết cần có đủ những ý sau đây trong phần thân bài:

+ Giới thiệu khái quát về hiện tượng kể trên.

+ Trình bày tác dụng của việc sử dụng thời gian hợp lí, cũng như hậu quả của việc sử dụng không hợp lí thời gian.

+ Lí giải nguyên nhân tại sao lại có nhiều người không biết sử dụng thời gian hợp lí.

+ Giải pháp để mỗi người đều có thể sử dụng thời gian một cách hữu hiệu nhất.

+ Bài học liên hệ thực tế với bản thân.

- Dẫn chứng về những tấm gương sử dụng thời gian tích cực, hiệu quả; và cả những trường hợp ngược lại.

- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh,…

b. Lập dàn ý:

- Mở bài: Giới thiệu về hiện tượng sử dụng thời gian của con người hiện nay. Cần trích được câu chuyện đề bài cho.

- Thân bài:

+ Tóm tắt lại trường hợp trong câu chuyện, đặc biệt là việc làm của Nguyễn Hữu Ân: người dành phần lớn thời gian của mình để giúp đỡ những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.

+ Hiện tượng Nguyễn Hữu Ân đại diện cho tinh thần sẻ chia, tương thân tương ái, yêu thương, giúp đỡ mọi người của thế hệ trẻ hiện nay. Trong cuộc sống thì có rất nhiều tấm gương sử dụng thời gian hiệu quả, ví dụ như các vị tỉ phú, những nhà nghiên cứu khoa học, hay đơn giản hơn là những thanh niên tình nguyện tham gia mùa hè xanh. Đây là một hiện tượng đúng đắn, cần được nhân rộng hơn nữa.

+ Việc sử dụng, quản lí thời gian hiệu quả đem lại rất nhiều ích lợi như: tích lũy được nhiều kiến thức, thêm kinh nghiệm sống, giúp đỡ mọi người,…

+ Tuy nhiên thì vẫn có những người sử dụng thời gian một cách lãng phí, không hiệu quả. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này.

+ Để sử dụng thời gian hợp lí thì chúng ta cần nghiêm khắc với bản thân hơn, sống có kế hoạch, kỉ luật, tránh xa những thói hư tật xấu,..

- Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.

2. Cách làm bài nghị luận về một hiện tượng đời sống.

- Trình bày một cách khái quát về hiện tượng.

- Phân tích hiện tượng: đúng hay sai, hợp lí hay không hợp lí ở điểm nào,…

- Lí giải những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng, từ đó trình bày giải pháp tương ứng. Nguyên nhân nào thì giải pháp ấy.

- Đưa ra những dẫn chứng, so sánh liên hệ thực tế với chính bản thân để bài viết tăng tính thuyết phục.

Luyện tập

Câu 1:

a. Nội dung: Nguyễn Ái Quốc bàn đến hiện tượng nhiều thanh niên Đông Dương trong những năm đầu thế kỉ XX, sử dụng thời gian một cách lãng phí, không hiệu quả, không giúp ích được gì cho đất nước.

b. Các thao tác lập luận: Phân tích, so sánh, bình luận.

- Phân tích: Đưa ra các số liệu cụ thể về việc sử dụng thời gian của thanh niên ta.

- So sánh: đưa ra những thông tin về thanh niên Trung Quốc đương thời để so sánh với thanh niên ta.

- Bình luận: từ việc phân tích, so sánh trên đưa ra những đánh giá về tác hại cũng như hiệu quả trong việc sử dụng thời gian.

c. Các dùng từ giản dị không hoa mĩ, câu văn chuẩn mực gần với những phán đoán logic trong một hệ thống lập luận, câu trước liên kết với câu sau, câu sau nối tiếp câu trước một mạch suy luận. Cách diễn đạt trong sáng, mang tính thuyết phục cao.

Ví dụ: đoạn trích: “Nhưng chúng ta…của tuổi trẻ mà thôi !”

Ở đoạn trích này, tác giả dùng lối viết nhân quả, kết quả của sự việc này dẫn đến sự việc khác. Nguyễn Ái Quốc còn dung lối liệt kê, kể ra hàng loạt những việc làm cụ thể của thanh niên Việt Nam. Những việc làm ấy chả có gì tốt đẹp và sẽ chỉ đưa đến những kết cục xấu cho đất nước mà thôi.

d. Bài học cụ thể cho bản thân:

- Cần sử dụng thời gian một cách hữu ích.

- Phải biết học tập những tư tưởng, quan niệm việc làm tiến bộ để cải thiện bản thân cũng như đất nước.

Câu 2: Lập dàn ý cho đề bài: Suy nghĩ của anh chị về hiện tượng nghiện karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.

MB: dẫn dắt, giới thiệu vấn đề

TB:

1. Trình bày hiện tượng nghiện karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.

- Có hiện tượng phổ biến là sau mỗi cuộc liên hoan, giới trẻ thường đi đến các quán karaoke.

- Sử dụng internet là rất phổ biến, việc làm hằng ngày, không chỉ của các bạn trẻ.

- Giải thích từ “nghiện”: đam mê ở mức độ cao, có thể dẫn đến những hậu quả xấu, quên ăn, quên ngủ vì điều mà bản thân “nghiện”.

2. Bình luận, đánh giá hiện tượng kể trên.

- Đây là một hiện tượng phổ biến, ngày càng mở rộng, không chỉ giới hạn trong các bạn trẻ.

- Bản thân karaoke hay internet là hoàn toàn tốt, nó chỉ bị biến tướng vì những mục đích khác nhau của người sử dụng.

- Nghiện karaoke hay internet sẽ dẫn đến nhiều hậu quả xấu.

3. Lí giải nguyên nhân của hiện tượng.

- Thời đại toàn cầu hóa, việc tiếp thu những nét văn hóa mới kể trên là điều dễ hiểu.

- Nhu cầu giải trí chính đáng của con người. Tuy nhiên việc buông lỏng quản lí, giáo dục dẫn đến hành vi “nghiện”

- Bản thân con người dễ sa ngã vì những điều mới mẻ, hấp dẫn.

4. Đưa ra hướng giải quyết phù hợp.

- Tăng cường công tác quản lí giáo dục.

- Sử dụng internet hay karaoke một cách hợp lí, khoa học.