Nêu nguyên lý chung của mạch điều khiển tín hiệu

Câu hỏi: Nêu nguyên lý chung của mạch điều khiển tín hiệu

Trả lời:

Sơ đồ khối của mạch điều khiển tín hiệu:

Nguyên lí chung của mạch điều khiển tín hiệu:

• Sau khi nhận lệnh báo từ cảm biến, mạch điều khiển xử lí tín hiệu đã nhận, điều chế theo một nguyên tắc nào đó.

• Sau khi xử lí xong, tín hiệu được khuếch đại đến công suất cần thiết và đưa đến khối chấp hành.

• Khối chấp hành sẽ phát lệnh báo hiệu bằng chuông, đèn, hàng chữ nổi và chấp hành lệnh.

Cùng Top lời giải tìm hiểu về mạch điều khiển tín hiệu nhé:

I. Tìm hiểu chung về mạch điều khiển tín hiệu

1. Khái niệm:

- Mạch điều khiển là mạch điện tử điều khiển sự thay đổi trạng thái, chế độ làm việc của tín hiệu nào đó.

- Chắng hạn như thay đổi tín hiệu nhìn, tín hiệu nghe hoặc kết hợp.

Ví dụ: Sự thay đổi tắt, sáng của đèn giao thông, hệ thống báo cháy, màn hình làm việc của máy giặt, nồi cơm điện..

2. Công dụng của mạch điều khiển tín hiệu.

- Dùng để thông báo tình trạng thiết bị (bình thường hay gặp sự cố). Ví dụ điện áp cao, cháy, nổ…

- Dùng để thông báo thông tin cần thực hiện theo quy định. Ví dụ đèn xanh, đèn đỏ,…

- Dùng để trang trí, quảng cáo. Ví dụ biển quảng cáo, đèn…

II. Nguyên lí chung của mạch điều khiển tín hiệu

Khi thiết kế, chế tạo mạch điều khiển tín hiệu, người ta có thể thiết kế mạch phục vụ cho nhiều chức năng khác nhau, do đó có nhiều cách thiết kế khác nhau. Những mạch điều khiển tín hiệu đơn giản có các nguyên lí sau:

Sau khi nhận lệnh báo hiệu từ một cảm biến, mạch điều khiển xử lí tín hiệu đã nhận, điều chế tín hiệu theo một nguyên tắc nào đó. Tín iệu được khuếch đại lên đến công suất cần thiết đưa sang khối chấp hành. Khối chấp hành: phát lệnh báo hiệu cảnh báo (chuông, đèn, hàng chữ nổi,… và chấp hành lệnh).

Mạch báo hiệu và bảo vệ trên hình 14.3 có nhiệm vụ thông báo và cắt điện khi điện áp vượt quá ngưỡng nguy hiểm. Nguyên lý chung hoạt động của mạch như sau:

Bình thường, điện áp bằng 220V rơle K không hút tiếp điểm thường đóng K1 đóng điện cho tải mạch làm việc bình thường. Khi điện áp tăng cao biến trở VR nhận tín hiệu điện áp vượt ngưỡng làm việc của Đo – Đo cho T chạy qua. (T1,T2) điều khiển rơ le hoạt động (phải có T1, T2). Vì T1, T2 nhận tín hiệu dòng điện chạy từ Đo – KĐ dòng điện lên – cấp điện cho cuộn dây rơle K – K tác động làm mở tiếp điểm K1 cắt điện tải bảo vệ mạch; đóng tiếp điểm thường mở K2 – đèn hiệu sáng – chuông kêu báo hiệu điện áp cao nên bị cắt điện.

III. Luyện tập

Bài 1:

Chọn câu sai

A. Mạch khuếch đại, mạch chỉnh lưu, mạch tạo xung, mạch chiếu sáng dân dụng, mạch điều khiển tín hiệu đều là mạch điện tử. 

B. Mạch điều khiển tín hiệu gồm có các khối khuếch đại, nhận lệnh, chấp hành lệnh điều khiển và xử lí tín hiệu 

C. Trong mạch điều khiển tín hiệu, để nhận lệnh điều khiển cần phải có các cảm biến (ví dụ cảm biến về nhiệt độ, điện áp, ...) 

D. Mạch điều khiển tín hiệu là mạch điều khiển sự thay đổi trạng thái của các tín hiệu. 

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án A

• Mạch khuếch đại, mạch chỉnh lưu, mạch tạo xung, mạch chiếu sáng dân dụng, mạch điều khiển tín hiệu đều là mạch điện tử.

Bài 2:

Chọn câu sai 

Trong mạch báo hiệu và bảo vệ điện áp

A. Tác dụng của Đ₁ là chỉnh lưu, cấp dòng một chiều nuôi mạch điều khiển

B. Tác dụng của tụ C là lọc nguồn sau chỉnh lưu

C. K2 là tiếp điểm thường mở, K1 là tiếp điểm thường đóng

D. Con chạy của VR càng cao (càng xa R1) thì ngưỡng bảo vệ điện áp càng cao. 

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án D

• Con chạy của VR càng cao (càng xa R1) thì ngưỡng bảo vệ điện áp càng cao.

Bài 3:

Điền từ đúng (Đ) hoặc sai (S) cho những nội dung sau để được câu trả lời đúng nhất.

1. Mạch điện tử điều khiển sự thay đổi trạng thái, chế độ làm việc của các tín hiệu được gọi là mạch điều khiển tín hiệu.

2. Sơ đồ khối nguyên lý chung của mạch điều khiển tín hiệu gồm bốn khối.

3. Mạch điều khiển tín hiệu không phải là mạch điện tử điều khiển.

4. Nguyên lý làm việc của mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp xét trong hai trường hợp làm việc.

5. Linh kiện Tranzito T1, T2 dùng để điều chỉnh ngưỡng tác động khi quá điện áp trong mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp.   

Hướng dẫn giải

1. Đ

2. Đ

3. S

4. Đ

5. S

Chức năng những linh phụ kiện:

– BA – biến áp hạ điện áp từ 220V xuống 15V để nuôi mạch điều khiển.

– Đ1, C – điôt và tụ điện biến đổi từ điện xoay chiều thành điện một chiều nuôi mạch điều khiển.

– VR, R1 – chỉnh ngưỡng ảnh hưởng tác động khi quá áp .

– Đ0, R2 – điôt ổn áp, đặt ngưỡng ảnh hưởng tác động cho T1, T2 .

– R3 – bảo vệ những tranzitor .

– T1, T2 – tranzito điều khiển rơ le hoạt động giải trí .

– K – rơ le chuyển mạch (K: cuộn dây hút, K1: Tiếp điểm thường mở, K2 : tiếp điểm thường đóng ) đóng, cắt nguồn.

Ví dụ khác:

Mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp

- Công dụng của mạch: Thông báo và cắt điện khi điện áp vựợt quá ngưỡng nguy hiểm.

- Sơ đồ mạch gồm: Các khối nhận lệnh (biến áp, điôt D, tụ điện C), xử lý (đện trở R1, biến trở VR, điôt ổn áp Đo, điện trở R2), khuếch đại (T1, T2, điện trở bảo vệ R3, rơle K), chấp hành (đèn hiệu ĐH, chuông, các tiếp điểm K1, K2).

- Chức năng các linh kiện trong mạch.

- Nguyên lý hoạt động của mạch.

  + Trường hợp bình thường (K đóng).

  + Khi quá điện áp (K mở).